Της Δάφνης Γρηγοριάδη
Πτώση 51% οι άμεσες ξένες επενδύσεις σημείωσαν το α’ τρίμηνο του έτους σύμφωνα με στοιχεία που παρέθεσε ο υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Θεόδωρος Μητράκος. Ο κοροναϊός “πάγωσε” τα επενδυτικά σχέδια όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε όλο τον πλανήτη. Οι Αμεσες Ξένες Επενδύσεις (ΑΞΕ) αναμένουμε ότι θα μειωθούν 30% με 40% μέχρι το τέλος τους έτους παγκοσμίως. Επιπλέον, θα μειωθούν περαιτέρω το 2021 λόγω παγκόσμιας οικονομικής επιβράδυνσης.
Οι επενδύσεις μέχρι σήμερα στην Ελλάδα και το βασικό πρόβλημα: Οι ΑΞΕ στην Ελλάδα διαχρονικά βρίσκονται σε χαμηλά επίπεδα αν και τα τελευταία έτη σημειώθηκε άνοδος. Η πλειοψηφία όμως των επενδύσεων έγιναν μέσω εξαγοράς ή συγχώνευσης και όχι μέσω ίδρυσης θυγατρικής η οποία έχει πολλαπλασιαστικά οφέλη. Για αυτό και η αύξηση των ΑΞΕ τις τελευταίας 2ετίας δεν αποτυπώθηκε στην πραγματική οικονομία, δηλαδή στην κατανάλωση και στην απασχόληση. Η χώρα μας δεν προσελκύει συστηματικά ικανοποιητικά ξένα κεφάλαια, με αποτέλεσμα να εξαρτάται περισσότερο από την ρευστότητα της εσωτερικής αγοράς , η οποία είναι γνωστό πως κατά την διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης μειώθηκε κατακόρυφα για αυτό και μεγάλωσε το επενδυτικό χάσμα.
Ποιες χώρες θα έχουν τις μεγαλύτερες μειώσεις ΑΞΕ: Περισσότερο αισθητή θα είναι η μείωση των ΑΞΕ στις αναπτυσσόμενες χώρες καθώς κλάδοι οι οποίοι έχουν επηρεαστεί περισσότερο από τον κορωναϊό -όπως ο μεταποιητικός τομέας- αντιπροσωπεύουν μεγαλύτερο ποσοστό των ΑΞΕ αναπτυσσόμενων χωρών από ό, τι ανεπτυγμένων οικονομιών. Σημαντικές αλλαγές θα υπάρξουν και στην Μ.Βρετανία καθώς η κυβέρνηση θα ανακοινώσει αυστηρότερο έλεγχο των εταιρειών που επιθυμούν να πραγματοποιήσουν ΑΞΕ στην χώρα μέσω εξαγοράς.
Τέθηκε μεταρρύθμιση στο κοινοβούλιο στις 22/6 η οποία θα επιτρέψει στην Βρετανική κυβέρνηση να ελέγξει τις εξαγορές για να διασφαλίσει ότι δεν θα υπονομεύσουν την ικανότητα της χώρας να καταπολεμήσει μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία. Εξαίρεση αποτελούν οι ΑΞΕ που σχετίζονται με την τεχνολογία καθώς θα ανακάμψουν γρηγορότερα. Θα δημιουργηθούν 1,2 εκατομμύρια θέσεις εργασίας από τεχνολογικές ΑΞΕ μέχρι το 2025 στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ανησυχία υπάρχει επίσης για την αποχώρηση επενδυτών από κινεζικές εταιρείες εν μέσω της οικονομικής επιρροής του κορωναϊού.
Η μετά-κορωναϊό εποχή: Οι ΑΞΕ αποτελούν μοχλό ανάπτυξης για μια οικονομία και τονώνουν το ΑΕΠ γρηγορότερα από τους άλλους παράγοντες που συμβάλλουν στην διαμόρφωση του. Μετά το πέρας της πανδημίας θα παρατηρήσουμε ότι οι μητρικές εταιρείες θα στηρίξουν περισσότερο τις θυγατρικές τους είτε μέσω κεφαλαίων είτε μεταφέροντας πρακτικές από την μητρική για την ομαλότερη λειτουργία τους. Επίσης θα αυξηθεί η επαφή τους με κυβερνητικά στελέχη ώστε οι εκάστοτε χώρες να αντιμετωπίσουν τον κοροναϊό μέσω συνεργασιών με τις τοπικές επιχειρήσεις.
Η αλλαγή της επιχειρηματική στρατηγικής: Στον μακροπρόθεσμο ορίζοντα, με αφορμή την πανδημία οι εταιρείες είναι πιθανό να μεταβάλλουν την γεωγραφική τους στρατηγική. Μέσω της γεωγραφικής διαφοροποίησης, σκοπός είναι να μειώσουν το λειτουργικό τους κόστος ώστε σε επόμενη πιθανή κρίση να ελαχιστοποιήσουν την έκθεση τους σε ένα πιθανό σοκ που σχετίζεται με την τοποθεσία της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας.
Τέτοιου είδους αλλαγές, θα μπορούσαν να έχουν μεγάλες επιπτώσεις στην οικονομική πορεία των χωρών, καθώς οι πολυεθνικές είναι υπεύθυνες για μεγάλο μέρος του παγκόσμιου εμπορίου, της απασχόλησης και της έρευνας και ανάπτυξης. Ο παραπάνω συλλογισμός, μας φέρνει στον νου την γνωστή θεωρία του Dunning για τις ΑΞΕ σύμφωνα με την οποία η επιλογή τοποθεσίας ( που περιλαμβάνεται στο εκλεκτικό υπόδειγμα OLI) είναι κλειδί για την κερδοφορία και την ανταγωνιστικότητα της εταιρείας.
