Είναι κοινή πεποίθηση ότι τα αυστηρά μέτρα πρόληψης είναι αναγκαία. Παρόλα αυτά η προσαρμογή στις έκτακτες συνθήκες δεν είναι απλή υπόθεση. Η πολυκοσμία χθες βράδυ σε κάποιες καφετέριες και κάποια εστιατόρια, ενώ είχε ήδη ανακοινωθεί το γενικό shut down αλλά δεν είχε εκδοθεί ακόμη η σχετική υπουργική απόφαση, είναι πολύ ενδεικτική της βραδύτητας στη συμφιλίωση με την ιδέα ότι καραντίνα σημαίνει καραντίνα και όχι διάλειμμα από τις υποχρεώσεις.
Η προτεραιότητα που δίνεται στη δημόσια υγεία αφήνει σε δεύτερο πλάνο την δικαιολογημένη ανησυχία για την πορεία της οικονομίας. Η ζημιά θα είναι μεγάλη και δεν μπορεί ακόμη να αποτιμηθεί. Το “μένουμε σπίτι” σημαίνει δεν καταναλώνουμε και αυτό αρκεί για να φέρει ύφεση. Το ερώτημα είναι το μέγεθος και η διάρκεια. Η κυβέρνηση προαναγγέλλει μέτρα στήριξης των επαγγελματιών που θα πληγούν αλλά δεν τα εξειδικεύει γιατί ακόμη δεν μπορεί να καθοριστεί το δημοσιονομικό κόστος.
Στο υπουργείο οικονομικών επεξεργάζονται διάφορα σενάρια και δεν πρόκειται να ανακοινωθεί κανένα πριν περάσει η πανδημία. Αλλωστε δεν είναι σαφές ότι πόση θα είναι η βοήθεια της ΕΕ προς την Ελλάδα. Ξέρουμε όμως ότι θα υπάρξει δημοσιονομική χαλάρωση και θα γίνει ό,τι χρειαστεί για να αποτραπεί ανεξέλεγκτη ύφεση. Το κρίσιμο για την κυβέρνηση είναι να μη δημιουργηθούν μόνιμες βλάβες στην ελληνική οικονομία που ήδη βρίσκεται σε κατάσταση καταστολής. Αλλά κάθε πρόβλεψη είναι επισφαλής αφού το σοκ για όλους όσοι συνδέονται με επιχειρήσεις που κλείνουν αναγκαστικά είναι μεγάλο.
Ετσι κι αλλιώς, όταν περάσει το κακό, πολλά θα αναθεωρηθούν. Εδώ ο Εμμάνουελ Μακρόν μίλησε για την ανάγκη να εξαιρεθούν από τους περιορισμούς των αγορών δημόσια αγαθά, όπως η υγεία. Και ο Γάλλος πρόεδρος δεν φημίζεται για τις σοσιαλιστικές ευαισθησίες του.
Τίποτα απ όσα συμβαίνουν δεν το έχουμε ξαναζήσει. Και για το λόγο αυτό δεν έχει νόημα να επιχειρούνται μακροπρόθεσμες εκτιμήσεις. Είναι εύλογο να υποθέσει κανείς ότι το κλείσιμο στα σπίτια θα επιτείνει τα προσωπικά αδιέξοδα, θα φέρει σε εξαιρετικά δύσκολη θέση ανθρώπους που είναι μόνοι, θα μεγαλώσει την ανασφάλεια των εργαζόμενων στον ιδιωτικό τομέα, θα πυροδοτήσει άγχη και φοβίες σε όσους υποφέρουν από άλλα προβλήματα υγείας. Και η συζήτηση περί ατομικής ευθύνης θα διευκολύνει την απομάκρυνση του ενδιαφέροντος από άλλες ευθύνες: Για παράδειγμα, η έλλειψη κλινών στις ΜΕΘ δεν οφείλεται στις δικές μου ή δικές σου πράξεις ή παραλείψεις.
“Μένουμε σπίτι” αλλά δεν φταίμε εμείς για τις ελλείψεις στο σύστημα δημόσιας υγείας.
