Yψηλές κινήσεις ζατρικίου εκτυλίσσονται στις Βρυξέλλες, καθώς η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάϊεν και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ επιχειρούν να εντάξουν τα ισχυρά – πολλές φορές αντίρροπα – εθνικά συμφέροντα των “27” στο μεγαλεπήβολο σχέδιο του Ταμείου Ανάκαμψης.
Ισχυρές συμμαχίες και έντονες αντιπαλότητες οδηγούν σε μια διελκυστίνδα με έπαθλο τα μεγάλα μερίδια των 750 δις που θα αποτελέσουν την ατμομηχανή για την ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας από την απρόσμενη κρίση του κοροναϊού.
Οι παραδοσιακές φιλίες δοκιμάζονται και νέες λυκοφιλίες δημιουργούνται, καθώς οι κυβερνήσεις διαπραγματεύονται σκληρά γύρω την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να δανειστεί χρήματα από τις αγορές και να δημιουργήσει ένα προσωρινό Tαμείο Ανάκαμψης με το οποίο θα ενισχύσει κυρίως όσους έχουν περισσότερο ανάγκη. Αυτό οδηγεί στον περίφημο “καβγά για το πάπλωμα”.
Η μάχη θα δοθεί στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο στην σύνοδο κορυφής μέσω τηλεδιάσκεψης αύριο (Παρασκευή) , όταν οι ηγέτες της ΕΕ θα συζητήσουν για πρώτη φορά ανοιχτά το σχέδιο της Κομισιόν. Εκεί οι μάσκες θα πέσουν.
Η συζήτηση θα γίνει σε συνδυασμό με τις διαπραγματεύσεις για τον προϋπολογισμό 2021-2027, με τα στρατόπεδα να είναι σαφή και να έχουν χαράξει τις διαχωριστικές γραμμές τους. Μια ομάδα νότιων και ανατολικών χωρών πιέζουν για έναν πιο γενναιόδωρο προϋπολογισμό, την διατήρηση των κονδυλίων για την περιφερειακή ανάπτυξη και τις αγροτικές επιδοτήσεις. Η ομάδα απολαμβάνει την υποστήριξη της Γαλλίας σε ορισμένα μέτωπα, ιδίως σε ό,τι αφορά τα κονδύλια για τις αγροτικές επιδοτήσεις. Αντιθέτως χώρες όπως η Γερμανία πιέζουν για πιο λιτό προϋπολογισμό στην μετα Brexit εποχή και ζητούν να επικεντρωθεί η προσοχή σε σύγχρονα προγράμματα όπως η έρευνα.
Ένα μπλόκ βορείων χωρών, όπως η Αυστρία, η Δανία, η Φινλανδία, οι Κάτω Χώρες και η Σουηδία ζητούν το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων να διανέμεται μέσω δανείων στα κράτη- μέλη. Αυτές οι χώρες θα ήταν τότε υπεύθυνες για την επιστροφή των χρημάτων.»Δεν υπάρχει σαφής δικαιολογία για την παροχή επιχορηγήσεων (αντί για δάνεια) από το Recovery and Resilience Facility RRF έγραψε η ολλανδική κυβέρνηση σε επιστολή της προς το εθνικό κοινοβούλιο την περασμένη εβδομάδα.
Αντίθετα, το Παρίσι και το Βερολίνο επιδιώκουν τη λύση ενός Ταμείου Ανάκαμψης που θα δίνει επιχορηγήσεις σε χώρες μέλη – μια ιδέα που έγινε αποδεκτή με ιδιαίτερη ικανοποίηση από τον Νότο όπου οι υπερχρεωμένες χώρες τάσσονται κατά του δανεισμού.
Η ιδέα των επιχορηγήσεων υποστηρίζεται επίσης από χώρες του ανατολικού μπλοκ – αν και ορισμένοι ηγέτες ανησυχούν για το τεράστιο μέγεθος της πρότασης της Επιτροπής και την κοινή ευθύνη για την αποπληρωμή δανεισμού μετρητών που διανέμονται ως χρηματικά ποσά.
- «Αν θέλουμε να υποστηρίξουμε κράτη που έχουν πρόβλημα με υπερβολικό χρέος, πιθανότατα δεν θα βοηθήσουμε πολύ εάν [αυξήσουμε] αυτό το χρέος μέσω δανείων», έγραψε ο Τσέχος πρωθυπουργός Αντρέι Μπάμπιτς σε πρόσφατη ανάλυση του για την πρόταση της Επιτροπής. «Υποστηρίζω τις επιχορηγήσεις, αλλά σε λογικά πλαίσια.
Μέχρι στιγμής τα κράτη-μέλη της ΕΕ προσπαθούν να κατανοήσουν τις φόρμουλες που πρότεινε η Επιτροπή για το πώς θα μοιραστούν οι επιχορηγήσεις για να καταλάβουν εάν είναι νικητές ή χαμένοι.
Σε όλη τη διαδικασία των παρασκηνιακών διαβουλεύσεων,στις Βρυξέλλες, δύο ήταν οι γραμμές που αντιπαρατίθεντο για τα κριτήρια της ενίσχυσης των οικονομιών των κρατών μελών:
- Το κριτήριο της υγειονομικής κρίσης, που επιδοτούσε κυρίως τις χώρες που επλήγησαν από τον κοροναϊό
- Το μικτό κριτήριο της κρίσης της πανδημίας σε συνδυασμό με την διαρκή οικονομική κρίση
Η ομάδα των σχετικά πλούσιων χωρών υποστηρίζει ότι τα κριτήρια θα πρέπει να αντικατοπτρίζουν καλύτερα τον άμεσο αντίκτυπο της πανδημίας.
Την ίδια άποψη μοιράζονται εκτός από τους «4 σκληρούς της ΕΕ» ιδίως εκείνες που πιστεύουν ότι η προτεινόμενη από την Κομισιόν κατανομή στις χώρες τους δεν αντικατοπτρίζει την οικονομική ζημιά που προκλήθηκε από την υγειονομική κρίση.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης αντέτεινε ωστόσο – σε επικοινωνία του με την πρόεδρο της Επιτροπής και τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου – ότι άν επικρατήσει η φόρμουλα της υγειονομικής κρίσης, η χώρα μας θα πάρει μειωμένες ενισχύσεις από το ευρωπαϊκό πακέτο, γιατί το υγειονομικό πλήγμα που υπέστη ήταν μικρό.
Ωστόσο, η χώρα μας αντιμετώπισε την πανδημία επιτυχώς γιατί πήρε εγκαίρως τα σωστά μέτρα. Δεν θα ήταν λοιπόν δίκαιο – και στερείται λογικής – να “τιμωρηθεί” γιατί τα πήγε καλά. Αντίθετα, πρέπει να ληφθεί υπόψιν τόσο η ετοιμότητα της αυτή, όσο και το γεγονός ότι η Ελλάδα εξαντλήθηκε από την στήριξη της οικονομίας της λόγων των συνεπειών της κρίσης. Και μάλιστα την περίοδο που προσπαθούσε να ανακάμψει από μια οδυνηρή δεκαετή οικονομική κρίση, που εξάντλησε όχι μόνο τα δημόσια οικονομικά αλλά και την κοινωνία.
Αύριο θα έχουμε μια πρώτη εικόνα “που θα σταθεί η μπίλια” στη Σύνοδο Κορυφής.Μπορεί ορισμένες χώρες που αποτελούν το “λόμπυ το Βορρά” να περιφέρουν στο τραπέζι (ακριβέστερα: στις οθόνες…) των συζητήσεων τις αντιρρήσεις τους ή να ζητούν “ρήτρες” διασφάλισης ότι οι Νότιοι δεν θα σπαταλήσουν το κοινό χρήμα, ωστόσο όσοι γνωρίζουν στις Βρυξέλλες πως λαμβάνονται οι αποφάσεις, επιμένουν:
- Αποκλείεται να μη γίνει στο τέλος αυτό που συμφώνησαν Μέρκελ και Μακρόν, η συμφωνία των οποίων ήταν “μπούσουλας” για τη γεννιόδωρη πρόταση της Κομισιόν – κυρίως προς τις χώρες του Νότου, ανάμεσά τους και η Ελλάδα.
Ήδη έχουν αρχίσει οι ζυμώσεις για να πειστούν οι χώρες που αντιτίθενται στην πρόταση της Κομισιόν (Αυστρία, Ολλανδία, Δανία, Σουηδία, Φινλανδία,Τσεχία, Πολωνία,Σλοβακία). Μάλιστα ετοιμάζεται ένα σχέδιο “αντισταθμιστικών” οφελημάτων, στη λογική των γνωστών ευρωπαϊκών παζαριών.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Bloomberg, ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Όλαφ Σολτς είπε ότι χώρες που αντιτίθενται στο ευρωπαϊκό πακέτο για την ανάκαμψη θα μπορούσαν να λάβουν κάποιας μορφή έκπτωσης στις εισφορές τους στον κοινοτικό προϋπολογισμό, προκειμένου να στηρίξουν την πρόταση της Κομισιόν. Το “πάπλωμα” που λέγαμε…
