Της Νικόλ Λειβαδάρη
Κατά την μία εκδοχή, η απειλή αναστολής της τελωνειακής σύνδεσης ΕΕ – Τουρκίας είναι το «μπαζούκα» που θα μπορούσε να «τελειώσει» ακαριαία την οικονομία και, μαζί, και την παραβατικότητα της Τουρκίας.
Κατά την άλλη, την αρνητική οπτική, πρόκειται για κίνηση υψηλού ρίσκου που θα μπορούσε να ενισχύσει τους σκληροπυρηνικούς της Αγκυρας, θα αφαιρούσε και το τελευταίο «καρότο» κατευνασμού του Ερντογάν και, επιπλέον, θα είχε αρνητικές οικονομικές συνέπειες και για την Ελλάδα σε ό,τι αφορά τους δασμούς των εξαγωγών της.
Σε κάθε περίπτωση, η απειλή της Αθήνας να ζητήσει αναστολή της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας είναι το νέο «χαρτί» που μπαίνει στο τραπέζι της ελληνοτουρκικής κρίσης μετά την επιστολή Δένδια στον αρμόδιο για την διεύρυνση επίτροπο Ολιβερ Βαρέλι.
Με την επιστολή, το υπουργείο Εξωτερικών ζητά την καταγραφή εκείνων των σημείων που η Τουρκία παραβιάζει τη συμφωνία τελωνειακής ένωσης, και στο τέλος της ζητείται να εξεταστεί το ενδεχόμενο αναστολή της συμφωνίας στην περίπτωση που η Αγκυρα δεν συμμορφωθεί.
Μπορεί να υπάρξει συνολική αναστολή της σύνδεσης;
Το πρώτο ερώτημα είναι νομικό: Μπορεί, και υπό ποιες προϋποθέσεις, να «σπάσει» η συμφωνία του 1995;
Νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι δεν υπάρχει αντίστοιχο προηγούμενο και δεδικασμένο, ενώ διατυπώνεται και η άποψη πως δεν υπάρχει νομικός τρόπος αναστολής της τελωνειακής ένωσης. Ο καθηγητής Παναγιώτης Ιωακειμίδης επίσης, μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής του ΕΛΙΑΜΕΠ, δήλωσε χθες πως το όλο θέμα είναι εκτός αρμοδιοτήτων του επιτρόπου διεύρυνσης και εμπίπτει αποκλειστικά και μόνον σε αποφάσεις της συνόδου κορυφής.
Από την πλευρά του, και ο διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων του Παντείου Κωνσταντίνος Φίλης εκτίμησε πως «η συνολική αναστολή δείχνει αδύνατη».
Η απειλή της αναστολής ως διπλωματικό όπλο
Το δεύτερο ζήτημα είναι πολιτικό: Θέλει όντως η ελληνική κυβέρνηση να ανοίξει θέμα αναστολής της τελωνειακής σύνδεσης στην επόμενη σύνοδο κορυφής;
Εδώ, οι πληροφορίες του economico.gr αναφέρουν ότι υπάρχει μια κατ΄αρχάς συνεννόηση μεταξύ της κυβέρνησης και του αρμόδιου επιτρόπου προκειμένου να εξεταστούν τα σημεία εκείνα της συμφωνίας τελωνειακής ένωσης που παραβιάζει – συστηματικά – η Τουρκία.
Από εκεί και πέρα, ίσως δεν είναι τυχαίο πως χθες το βράδυ πηγές του Μαξίμου διέρρεαν ότι η με την επιστολή ζητά κατά βάση πλήρη καταγραφή των σημείων που η Τουρκία παραβιάζει την συμφωνία και όχι την συνολική αναστολή της.
Τούτων δοθέντων, θα έχουν ενδιαφέρον οι διεργασίες των επόμενων ημερών μεταξύ Αθήνας, Βρυξελλών και Βερολίνου.
Η Αγκυρα κερδίζει 75 δις τον χρόνο
Για την ιστορία πάντως, η συμφωνία τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας ισχύει από το 1995 και προβλέπει μηδενικούς δασμούς και μηδενικές ποσοστώσεις για τα προϊόντα που καλύπτει. Προβλέπει επίσης ειδικό καθεστώς και σχεδόν μηδενικούς δασμούς για προϊόντα που προέρχονται από την ΕΕ και εξάγονται στην Τουρκία και το αντίστροφο.
Δεν καλύπτει αγροτικά προϊόντα, υπηρεσίες και κρατικές προμήθειες, και αυτός είναι ο λόγος που ο Ταγίπ Ερντογάν στο «παζάρι» του με την ΕΕ ζητά αναθεώρησή της. Εκτιμάται ότι το ετήσιο κέρδος της Τουρκίας από την τελωνειακή ένωση με την ΕΕ είναι της τάξης των 75 δις δολαρίων.
