Μπροστά σε ένα δύσκολο σταυροδρόμι βρίσκεται η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Η δραματική κλιμάκωση της κατάστασης στο γεωπολιτικό μέτωπο οδήγησε σε κλυδωνισμούς τις αγορές της ενέργειας, στέλνοντας το πετρέλαιο πάνω από τα 100 δολάρια το βαρέλι για πρώτη φορά από το 2014 και δημιουργώντας το έδαφος για ενίσχυση του πληθωριστικού σοκ το οποίο θα «χτυπήσει» την οικονομία.
Ακόμα και πριν από το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη είχε ξεπεράσει σε μηνιαία βάση το 5%.
Η ΕΚΤ μπροστά στις γεωπολιτικές εξελίξεις
Η ΕΚΤ θα πρέπει να αποφασίσει πώς θα αντιδράσει στις γεωπολιτικές εξελίξεις κατά τη συνεδρίαση του Μαρτίου, μια εξαιρετικά δύσκολη εξισορροπητική πράξη, καθώς το νέο σκηνικό εγκυμονεί ξεκάθαρα κινδύνους για την ανάπτυξη.
Κατά την άτυπη συνεδρίαση των αξιωματούχων της κεντρικής τράπεζας την περασμένη εβδομάδα, ο επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ, Φίλιπ Λέιν, προέβλεψε πως σύμφωνα με ένα μέτριο σενάριο η σύγκρουση στην Ουκρανία μπορεί να μειώσει την ανάπτυξη του ΑΕΠ της Ευρωζώνης κατά 0,3%-0,4% φέτος, ενώ στο δυσμενές σενάριο το «χτύπημα» στο ΑΕΠ θα φτάσει το 1%.
Αν και δεν παρουσίασε νέες προβλέψεις για τον πληθωρισμό, υπογράμμισε πως θα υπάρξει σημαντική αύξηση στην εκτίμηση για το 2022.
Αυτό, μαζί με μπαράζ δηλώσεων αξιωματούχων της ΕΚΤ τις προηγούμενες ημέρες, αποτελεί ένα πρώτο, αλλά σημαντικό σήμα ότι η ΕΚΤ θα επιβραδύνει την ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής, καθυστερώντας τον τερματισμό του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης και μη αναφέροντας επίσημα το ενδεχόμενο αύξησης των επιτοκίων για φέτος.
Το “γεράκι” της ΕΚΤ
Το γνωστό «γεράκι» της ΕΚΤ, ο κεντρικός τραπεζίτης της Αυστρίας, Ρόμπερτ Χόλτζμαν, δήλωσε πως η αβεβαιότητα για τις προοπτικές έχει αυξηθεί λόγω της κλιμάκωσης της σύγκρουσης Ρωσίας – Ουκρανίας, και αυτό θα μπορούσε ενδεχομένως να καθυστερήσει την έξοδο από τη χαλαρή νομισματική πολιτική.
Μόλις λίγες ημέρες νωρίτερα ο ίδιος είχε ταχθεί υπέρ δύο αυξήσεων επιτοκίων φέτος.
Το μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΚΤ, Ιζαμπελ Σνάμπελ, δήλωσε ότι η αβεβαιότητα δικαιολογεί μια σταδιακή προσέγγιση για την ομαλοποίηση της πολιτικής.
Η έγκαιρη παρέμβαση Στουρνάρα
Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, ήταν ο πρώτος αξιωματούχος που αναφέρθηκε στο πώς ο πόλεμος στην Ουκρανία μπορεί να επηρεάσει τον προγραμματισμό της ΕΚΤ, υποστηρίζοντας πως η κεντρική τράπεζα πρέπει να συνεχίσει να αγοράζει ομόλογα και να μη δεσμευθεί για τον χρόνο που θα τερματιστεί η ποσοτική χαλάρωση (APP), αφήνοντας ανοιχτές τις επιλογές πολιτικής και διατηρώντας την ευελιξία πολιτικής.
Οι οικονομολόγοι συμφωνούν πως η ΕΚΤ θα πρέπει να τηρήσει μια πολύ προσεκτική στάση. «Συμφωνώ απόλυτα με τον κ. Στουρνάρα», σημειώνει στην «Καθημερινή της Κυριακής» ο επικεφαλής οικονομολόγος της ING, Κάρστεν Μπρζέσκι. «
Η κρίση στην Ουκρανία συνηγορεί σαφώς υπέρ μιας πολύ προσεκτικής και σταδιακής προσέγγισης». Κατά τον οικονομολόγο, η ανακοίνωση της ΕΚΤ τον Μάρτιο θα επιβεβαιώνει το τέλος του PEPP και την αύξηση των μηνιαίων αγορών του APP στα 40 δισ. ευρώ.
Στη συνέχεια, αντί να εμείνει στη μείωση στα 30 δισ. το τρίτο τρίμηνο και στα 20 δισ. τον Οκτώβριο, θα ανακοινώσει μηνιαία μείωση 5-10 δισ. ευρώ, αρχής γενομένης από τον Μάιο ή τον Ιούνιο.
Να μην επαναλάβει τα λάθη του πρόσφατου παρελθόντος
«Αυτό δίνει τη δυνατότητα στην ΕΚΤ να μη δεσμευθεί εκ των προτέρων και να μην ανακοινώσει ακόμη καμία ημερομηνία λήξης. Η ΕΚΤ πρέπει να προσέξει ώστε να μην επαναλάβει τα λάθη του πρόσφατου παρελθόντος της παροχής υπερβολικά μακροπρόθεσμων καθοδηγητικών ενδείξεων», τονίζει.
Αν και είναι πολύ νωρίς για τα «γεράκια» να αλλάξουν στάση, ωστόσο, εάν η κατάσταση δεν βελτιωθεί μέχρι τη συνεδρίαση του Μαρτίου, θα επικρατήσει προσοχή, όπως σημειώνει στην ίδια εφημερίδα ο στρατηγικός αναλυτής της Pictet Wealth Management, Φρέντερικ Ντουκρόζετ, και «παρατηρητής της ΕΚΤ».
«Αυτό θα μπορούσε να μεταφραστεί σε ένα πιο ευέλικτο τέλος του APP έπειτα από μια ανοδική αναθεώρηση του πληθωρισμού, αλλά και μια προς τα κάτω αναθεώρηση των προβλέψεων για την ανάπτυξη».
Κατά τον Ντουκρόζετ, το Διοικητικό Συμβούλιο θα μπορούσε να διαμηνύσει μια ταχύτερη μείωση των αγορών APP, αλλά με τη δυνατότητα παράτασης, αν όχι αύξησης του προγράμματος, σε περίπτωση περαιτέρω επιδείνωσης των οικονομικών συνθηκών.
Σε κάθε περίπτωση εκτιμά πως η ΕΚΤ θα απέχει από τη δέσμευση για μια ακριβή πορεία για τα επιτόκια στη συνεδρίαση του Μαρτίου.
