Deutsche Welle: Η αλήθεια για τα λόμπι στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τι ισχύει, πώς λειτουργούν οι μηχανισμοί.

Deutsche Welle: Η αλήθεια για τα λόμπι στην Ευρωπαϊκή Ένωση

«Η αλήθεια για τα λόμπι στην ΕΕ» τιτλοφορείται δημοσίευμα της Deutsche Well,  όπου παρουσιάζεται το πώς λειτουργεί το lobbying στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, οι γκρίζες ζώνες και ο τρόπος που λειτουργούν οι μηχανισμοί, στον απόηχο του αποκαλούμενου Qatargate.

Tουλάχιστον 25.000 λομπίστες δραστηριοποιούνται στις Βρυξέλλες

Όπως σημειώνεται, τουλάχιστον 25.000 λομπίστες δραστηριοποιούνται στις Βρυξέλλες. Στην Ελλάδα το λόμπινγκ συνήθως ταυτίζεται με ισχυρούς επιχειρηματικούς ομίλους.

Στη διεθνή βιβλιογραφία και στην κοινοτική πρακτική «λόμπινγκ» αποκαλείται κάθε προσπάθεια για άσκηση επιρροής στη νομοθετική ή την εκτελεστική εξουσία, ανεξαρτήτως του αν υπηρετεί ευγενείς ή ειδεχθείς σκοπούς ή απλώς το κέρδος.

Η επαφή με τα λόμπι

Σε παλαιότερο ρεπορτάζ της Deutsche Welle ο καθηγητής Αντώνης Τρακατέλλης, τότε ευρωβουλευτής της Ν.Δ. και πρόεδρος της «Επιστημονικής Επιτροπής» (STOA) του Κοινοβουλίου, έλεγε ότι «η επαφή με τα λόμπι μπορεί να είναι χρήσιμη, ιδιαίτερα όταν απαιτούνται εξειδικευμένες γνώσεις στη νομοθετική διαδικασία.

Για παράδειγμα, αν είστε εισηγητής του Κοινοβουλίου για την έρευνα σε εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα, πώς θα αποκτήσετε πρόσβαση στις απαραίτητες πληροφορίες;

Όμως η επαφή με τα λόμπι πρέπει να γίνεται με διαφάνεια και συγκεκριμένες προδιαγραφές». Απαντώντας στο ερώτημα τί θα έκανε, εάν κάποιος τον πλησίαζε στον διάδρομο ή στο περιθώριο μίας εκδήλωσης για να «τον ενημερώσει», ο Έλληνας ευρωβουλευτής έλεγε ότι «σε αυτή την περίπτωση θα του έλεγα να τηλεφωνήσει στο γραφείο, να οριστεί ραντεβού, το οποίο θα καταγράφεται και μετά μπορεί να γίνει η ενημέρωση».

Νόμιμο και απαραίτητο κομμάτι της νομοθετικής διαδικασίας

Στην επίσημη ιστοσελίδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αναφέρεται ότι η επαφή με τα λόμπι «αποτελεί νόμιμο και απαραίτητο κομμάτι της νομοθετικής διαδικασίας». Πώς διασφαλίζεται όμως η διαφάνεια;

Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει κάποια βήματα. Το 2014 η ΕΕ καθιέρωσε την υποχρεωτική καταγραφή των ραντεβού με λομπίστες που πραγματοποιούν οι πανίσχυροι επικεφαλής των Γενικών Διευθύνσεων στην Κομισιόν.

Το 2019 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όρισε ότι οι ευρωβουλευτές που συμμετέχουν στη σύνταξη νέας νομοθεσίας (εισηγητές, σκιώδεις εισηγητές, πρόεδροι Επιτροπών) θα δημοσιεύουν στο διαδίκτυο όλες τις επαφές τους με λομπίστες.

Ρεπορτάζ της Γερμανικής Ραδιοφωνίας (DLF) για την Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων (TTIP) μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ διαπίστωνε πως το 2015, όταν η σχετική διαπραγμάτευση είχε φτάσει σε κρίσιμο σημείο, ότι το 75% των ραντεβού αφορούσε εκπροσώπους του επιχειρηματικού κόσμου και μόλις το 13% συνεργάτες των ΜΚΟ.

Έρευνα του Corporate Europe Observatory, που επιχειρεί να καταγράψει τις δραστηριότητες των λόμπι, επισημαίνει ότι το 2021 μόνο η Google επένδυσε πάνω από πέντε εκατομμύρια ευρώ ετησίως για λόμπι, ενώ αντίστοιχα ποσά διέθεσαν επιχειρήσεις όπως το Facebook και η Microsoft.

Ελλείμματα νομοθεσίας

Ένα κενό στην ισχύουσα νομοθεσία, που επισημάνθηκε με αφορμή το Qatargate, είναι ότι δεν προβλέπεται καμία υποχρέωση να καταγράφονται τα ραντεβού ανάμεσα σε εκπροσώπους των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων και εκπροσώπους κρατών.

Ένα άλλο κενό είχε επισημάνει από το 2014 η «Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια» Έμιλυ Ο′ Ράιλι, (θεσμός αντίστοιχος με τον Συνήγορο του Πολίτη). «Πρέπει να καταγράφονται και τα ραντεβού των πιο χαμηλόβαθμων υπαλλήλων», έλεγε η Ο′ Ράιλι.

«Θα ήταν αφέλεια να πιστεύουμε ότι η προσπάθεια για άσκηση επιρροής εξαντλείται στα κορυφαία επίπεδα της ιεραρχίας». Η πρόταση απορρίφθηκε από την Κομισιόν με το επιχείρημα ότι «μόνο η πολιτική ηγεσία είναι υπόλογη στην κοινή γνώμη».

Η πολιτική των «περιστρεφόμενων θυρών»

Η Ο′ Ράιλι έχει καταγγείλει και την πολιτική των «περιστρεφόμενων θυρών» (revolving doors), μία «γκρίζα ζώνη» για την επιρροή των λόμπι, που δύσκολα επιδέχεται ρύθμιση. Με απλά λόγια, το πρόβλημα έχει ως εξής:

Όταν ένας υψηλόβαθμος Ευρωπαίος αξιωματούχος αποχωρεί από το αξίωμά του και λίγο αργότερα προσλαμβάνεται σε κορυφαίο επιχειρηματικό όμιλο, ποιος εγγυάται ότι δεν είχε λάβει από πριν υποσχέσεις για πρόσληψη με αντάλλαγμα μία «ευνοϊκή μεταχείριση» στη διάρκεια της θητείας του;

Το ζήτημα είχε ήδη συζητηθεί έντονα στις Βρυξέλλες το 1999. Την εποχή εκείνη ο Γερμανός Μάρτιν Μπάνγκεμαν, Επίτροπος Τηλεπικοινωνιών και κορυφαίο στέλεχος των Φιλελευθέρων (FDP), είχε κλείσει συμφωνία, πριν ακόμη ολοκληρώσει το έργο του στην Κομισιόν, για να εργαστεί ως λομπίστας στην ισπανική Telefonica.

Λίγα χρόνια πριν ξεσπάσει η κρίση χρέους της ευρωζώνης

Λίγα χρόνια πριν ξεσπάσει η κρίση χρέους της ευρωζώνης ο τότε Επίτροπος Μεταφορών Σίιμ Κάλας, σε συνέντευξή του στη γερμανική εφημερίδα Die Zeit, είχε μιλήσει για τη δράση των λόμπι στις Βρυξέλλες. Αποκάλυψε μάλιστα ένα συγκεκριμένο παράδειγμα, που μάλλον αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα υπό το φως των εξελίξεων που ακολούθησαν:

«Πρόσφατα έγινε γνωστή μία περίπτωση, στην οποία την τελευταία στιγμή άλλαξε το ρυθμιστικό πλαίσιο για τον έλεγχο των χρηματοπιστωτικών αγορών και υιοθετήθηκαν, κατά λέξη, οι προτάσεις μίας ομάδας λόμπι» έλεγε ο Επίτροπος από την Εσθονία.

Για να προσθέσει: «Ευτυχώς μέχρι σήμερα δεν έχει προκύψει σε μας κάποιο πραγματικά μεγάλο σκάνδαλο (σε αντίθεση με την περίπτωση Αβράμοφ στις ΗΠΑ)». Αυτά τον Νοέμβριο του 2006, που δεν είχαν ακόμη τεθεί σε ισχύ τα μέτρα περί υποχρεωτικής καταγραφής των ραντεβού με λομπίστες, που θεσπίστηκαν αργότερα.

Η περίπτωση του Γερμανού ευρωβουλευτή Έλμαρ Μπροκ

Την εποχή εκείνη είχε συζητηθεί η περίπτωση του Γερμανού ευρωβουλευτή Έλμαρ Μπροκ, ο οποίος, παράλληλα με τη δραστηριότητά του στην Ευρωβουλή, εργαζόταν ως senior vice president του εκδοτικού ομίλου Bertelsmann.

Ο ίδιος έλεγε ότι δεν έχει να απολογηθεί για ο,τιδήποτε και άλλωστε γνωστοποιεί τα «παράπλευρα έσοδα» από άλλες δραστηριότητές του, σε αντίθεση με πολλούς συναδέλφους του, που τα αποσιωπούν.

Θεωρητικά για τους ευρωβουλευτές δεν υπάρχει ασυμβίβαστο με άλλες επαγγελματικές δραστηριότητες, εκτός αν η χώρα προέλευσης του ευρωβουλευτή ορίζει κάτι διαφορετικό.

Υπενθυμίζεται ότι στην Ελλάδα είχε καθιερωθεί παλαιότερα το «ασυμβίβαστο», για να ανακληθεί όμως πολύ γρήγορα, με τη αιτιολογία ότι έδινε κίνητρο μόνο σε ανεπάγγελτους να ασχοληθούν με την πολιτική, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ποιότητα της νομοθετικής διαδικασίας.

Το 27% των ευρωβουλευτών έχει παράλληλες δραστηριότητες

Σύμφωνα με στοιχεία της Διεθνούς Διαφάνειας για το 2021, το 27% των ευρωβουλευτών διατηρεί σήμερα παράλληλες επαγγελματικές δραστηριότητες. Σε μερικές περiπτώσεις τα «παράπλευρα» έσοδα υπερβαίνουν ακόμη και τις αποδοχές του ευρωβουλευτή.

Τα υψηλότερα έσοδα καταγράφει ο Πολωνός ευρωβουλευτής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) και πρώην υπουργός Εξωτερικών Ράντοσλαβ Σικόρσκι, ο οποίος, παράλληλα με τον μισθό του ευρωβουλευτή, εισπράττει 40.000 ευρώ μηναίως για «συμβουλευτικές δραστηριότητες».

Η Διεθνής Διαφάνεια προειδοποιεί ότι υπάρχει ζήτημα «σύγκρουσης συμφερόντων» όταν η παράπλευρη δραστηριότητα αφορά αντικείμενο συναφές με εκείνο του ευρωβουλευτή. Ως παράδειγμα αναφέρεται η Φινλανδή ευρωβουλευτής των Σοσιαλδημοκρατών, Μιαπέτρα Κούμπουλα-Νάτρι, η οποία συμμετέχει στην Επιτροπή της Ευρωβουλής που ασχολείται με θέματα Βιομηχανίας και Ενέργειας (ITRE), ενώ εργάζεται και για δύο εταιρείες ενέργειας, παράλληλα με τα κοινοβουλευτικά της καθήκοντα.

Ο κανόνας είναι πάντως ότι για έναν ευρωβουλευτή επιτρέπεται η παράλληλη επαγγελματική δραστηριότητα, ενώ για έναν Επίτροπο απαγορεύεται.

Η περίπτωση του πρώην προέδρου της Κομισιόν Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο

Τι γίνεται όμως, όταν ο Επίτροπος αναλαμβάνει μία καλά αμειβόμενη θέση ευθύνης στον ιδιωτικό τομέα μόλις «αφυπηρετήσει»; Αίσθηση είχε προκαλέσει η περίπτωση του πρώην προέδρου της Κομισιόν, του Πορτογάλου Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, ο οποίος δύο χρόνια μετά τη θητεία του προσελήφθη στην Goldmann Sachs. Τυπικά ωστόσο είχε τηρήσει τον «κώδικα δεοντολογίας» που επιβάλλει να μεσολαβούν τουλάχιστον 18 μήνες μέχρι την ανάληψη νέας θέσης σε συναφές αντικείμενο.

Γενικότερα, με τις ευρω-εκλογές του 2014 επήλθε σημαντική ανανέωση του πολιτικού προσωπικού στις Βρυξέλλες. Μετά από λίγα χρόνια η γερμανική εφημερίδα Tagesspiegel διαπίστωνε ότι 13 από τους 27 Επιτρόπους της δεύτερης «Επιτροπής Μπαρόζο» είχαν αναλάβει υψηλόβαθμες θέσεις σε εταιρείες λόμπινγκ ή άλλες επιχειρήσεις, ενώ το ίδιο συνέβη με 185 ευρωβουλευτές που ολοκλήρωσαν τη θητεία τους το 2014.

Προ ημερών, ενώ είχαν ακουστεί οι πρώτες καταγγελίες για το Qatargate, η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν πρότεινε στο Ευρωκοινοβούλιο να θεσπίσει ένα «Συμβούλιο Ηθικής», στα πρότυπα αντίστοιχου οργάνου που λειτουργεί στην Κομισιόν. Θα βοηθούσε κάτι τέτοιο;

Δεν είναι εύκολη η απάντηση, αν αναλογιστούμε την περίπτωση του Γκίντερ Έτινγκερ, πρώην Επιτρόπου για τον Προϋπολογισμό και παλαιότερα για την Ψηφιακή Οικονομία. Μόλις έναν χρόνο μετά τη λήξη της θητείας του ο Γερμανός πολιτικός εμφανίστηκε στο μισθολόγιο 13 μεγάλων επιχειρήσεων και επιστημονικών ιδρυμάτων.

Σύμφωνα με το SPIEGEL αποφάσισε να συνεργαστεί, μεταξύ άλλων, με την κατασκευαστική εταιρεία Herrenknecht, τη γαλλική εταιρεία διαχείρισης κεφαλαίων Amundi και τις εταιρείες συμβούλων Deloitte και Kekst CNC. Προφανώς είχε λάβει μία «κατ′ εξαίρεση άδεια» από την Κομισιόν, κάτι που προβλέπεται στο σημερινό ρυθμιστικό πλαίσιο.

Προ ημερών, ενώ είχαν ακουστεί οι πρώτες καταγγελίες για το Qatargate, η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν πρότεινε στο Ευρωκοινοβούλιο να θεσπίσει ένα «Συμβούλιο Ηθικής», στα πρότυπα αντίστοιχου οργάνου που λειτουργεί στην Κομισιόν.

Δύσκολες οι απαντήσεις 

Θα βοηθούσε κάτι τέτοιο; Δεν είναι εύκολη η απάντηση, αν αναλογιστούμε την περίπτωση του Γκίντερ Έτινγκερ, πρώην Επιτρόπου για τον Προϋπολογισμό και παλαιότερα για την Ψηφιακή Οικονομία.

Μόλις έναν χρόνο μετά τη λήξη της θητείας του ο Γερμανός πολιτικός εμφανίστηκε στο μισθολόγιο 13 μεγάλων επιχειρήσεων και επιστημονικών ιδρυμάτων.

Σύμφωνα με το SPIEGEL αποφάσισε να συνεργαστεί, μεταξύ άλλων, με την κατασκευαστική εταιρεία Herrenknecht, τη γαλλική εταιρεία διαχείρισης κεφαλαίων Amundi και τις εταιρείες συμβούλων Deloitte και Kekst CNC. Προφανώς είχε λάβει μία «κατ′ εξαίρεση άδεια» από την Κομισιόν, κάτι που προβλέπεται στο σημερινό ρυθμιστικό πλαίσιο.

Πηγή : Deutsche Welle

Ακολουθήστε το στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο

Καμία δημοσίευση για προβολή