Ως διπλό μήνυμα της Ουάσιγκτον, ερμηνεύεται από διπλωματικές πηγές η κατάθεση στην αμερικανική Γερουσία του νομοσχεδίου Μενέντεζ και Ρούμπιο για την περαιτέρω εμβάθυνση της αμυντικής συνεργασίας Ελλάδας και ΗΠΑ – ένα μήνυμα, που συνοψίζεται ως εξής: Αφενός ως βήμα αναβάθμισης της στρατηγικής σημασίας της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ και αφετέρου ως καθαρή προειδοποίηση προς την Τουρκία ότι ο κομβικός της ρόλος στην βορειοατλαντική συμμαχία τελεί υπό αίρεση.
Είναι κρίσιμης σημασίας, κατά τις ίδιες πηγές, ότι το νομοσχέδιο βασίζεται στην θέση πως είναι προς το συμφέρον των ΗΠΑ να βοηθήσει την Ελλάδα να απεξαρτηθεί από τις υφιστάμενες εξαρτήσεις σε ρωσικό εξοπλισμό.
Ορόσημο η έγκριση της πώλησης F-35 στην Ελλάδα
Στο πλαίσιο αυτό προβλέπεται η ένταξη της Ελλάδας στο European Recapitalization Incentive Program από το οποίο εκπορεύονται και δύο υψηλής γεωστρατηγικής σημασίας προβλέψεις:
- Η έγκριση της πώλησης στην Ελλάδα μαχητικών αεροσκαφών F-35 (Σ.Σ. εφόσον το επιτρέψουν οι οικονομικές συνθήκες της χώρας)
- Η παροχή δανείων στην Ελλάδα τα οποία θα συνδέονται με εξοπλιστικά προγράμματα.
Εξίσου κομβικό στοιχείο αποτελεί η έμφαση που δίνει το νομοσχέδιο στην συμμαχία 3+1 (Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ και ΗΠΑ) – μια συμμαχία που εξοργίζει την Αγκυρα και για την οποία μόλις προχθές η φιλοκυβερνητική Sabah έγραφε ότι «εντάσσεται σε σχέδιο των Ηνωμένων Πολιτειών για την παράκαμψη της Τουρκίας».
Η Ουάσιγκτον ζητά έγγραφη δέμσμευση από την Αγκυρα για τους S-400
Οι ίδιες διπλωματικές πηγές επισημαίνουν ότι έχει ιδιαίτερη σημασία και το timing στο οποίο έρχεται το νομοσχέδιο Μενέντεζ – Ρούμπιο: Ερχεται λίγες ημέρες πριν από την κρίσιμη συνάντηση Μπάιντεν-Ερντογάν στην σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ και την ώρα που κλιμακώνεται η αμερικανική πίεση προς την Αγκυρα για οριστική και πλήρη εγκατάλειψη του ρωσικού πυραυλικού συστήματος S-400.
Σύμφωνα με την Hurriyet, και εν όψει και της συνάντησης Μπάιντεν – Ερντογάν, η Ουάσιγκτον ζήτησε έγγραφη δέσμευση από την Τουρκία πως δεν έχει ενεργοποιήσει τους S-400. Με βάση το ίδιο δημοσίευμα, θα ζητηθεί και μία ακόμη γραπτή δέσμευση πως δεν θα τους ενεργοποιήσει ποτέ στο μέλλον με σαφή, μάλιστα, πρόβλεψη ότι η αδρανοποίηση των S-400 θα ελέγχεται σε τακτά χρονικά διαστήματα από αμερικανούς αξιωματικούς.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν φέρεται να θέτει την υπογραφή των δύο αυτών κειμένων από την Αγκυρα ως προϋπόθεση προκειμένου να σταλεί στο Κογκρέσο απόφαση υπέρ της άρσης των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί εναντίον της Τουρκίας για τους S-400.
Οι πληροφορίες αναφέρουν πως η εν λόγω πρόταση κατατέθηκε κατά τη διάρκεια της επίσκεψης της αναπληρώτριας υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Γουέντι Σέρμαν, την περασμένη εβδομάδα στην Τουρκία.
Το μήνυμα του Ερντογάν στον Μπάιντεν
Κατά τις ίδιες πληροφορίες όμως, η Αγκυρα την απέρριψε καθώς την θεωρεί παρέμβαση στα εσωτερικά της και στα κυριαρχικά της δικαιώματα. Στο πνεύμα αυτής της απόρριψης εντάσσεται από διπλωματικούς κύκλους και το χθεσινό μήνυμα Ερντογάν ότι «η Τουρκία δεν πρόκειται να υπαναχωρήσει» εν όψει της συνάντησης κορυφής με τον αμερικανό πρόεδρος και πως ζητά «σεβασμό των κυριαρχικών της δικαιωμάτων».
Η εκτίμηση των αναλυτών στην Αγκυρα είναι πως στη συνάντηση με τον Τζο Μπάιντεν στις 14 Ιουνίου, ο Ταγίπ Ερντογάν θα επιδιώξει να αφήσει εκτός ατζέντας και να παρακάμψει το θέμα των S-400 και της σχέσης της Τουρκίας με την Ρωσία.
Στην Αθήνα ωστόσο διπλωματικοί κύκλοι εκφράζουν έντονες αμφιβολίες για το κατά πόσο αυτό θα γίνει δεκτό από τον αμερικανικό πρόεδρο – αμφιβολίες, οι οποίες εντείνονται μετά και την χθεσινή κατάθεση του νομοσχεδίου των γερουσιαστών Μενέντεζ και Ρούμπιο που, ουσιαστικά, σηματοδοτεί αναβάθμιση του ρόλου της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ.
