Καθώς η Ρωσία σταδιακά μειώνει δραματικά την παροχή φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, η αναζήτηση νέων πηγών ενέργειας αλλάζει το γεωπολιτικό χάρτη, όσον αφορά στις σχέσεις της γηραιάς ηπείρου με τη Μέση Ανατολή.
Ο Σολτς στη Μέση Ανατολή
Το Σαββατοκύριακο, ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς θα επισκεφθεί διαδοχικά τα ΗΑΕ, τη Σαουδική Αραβία και το Κατάρ, προκειμένου να βρει εναλλακτικές για να τροφοδοτήσει την «πεινασμένη» για φυσικό αέριο χώρα του, καθώς η Ρωσία επιχειρεί να στραγγαλίσει τη γερμανική βιομηχανία και να προκαλέσει κοινωνική αναταραχή στο σύνολο της Ευρώπης, ως απάντηση για τις κυρώσεις σε βάρος της Μόσχας, μετά την εισβολή στην Ουκρανία.
Η κίνηση Σολτς δεν είναι η μοναδική: ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει εδώ και καιρό προτείνει η ΕΕ να ακολουθήσει τη συνταγή που εφάρμοσε για τα εμβόλια κατά του κοροναϊού και να προχωρήσει σε αγορές LNG για ολές τις χώρες-μέλη, προκειμένου να επιτύχει καλύτερες τιμές. Ωστόσο, κάτι τέτοιο είναι πολύ δύσκολο πρακτικά, ενώ υπάρχουν και χώρες που εκφράζουν αντιρρήσεις ακόμα και για πιο «εύκολα» ζητήματα, όπως η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας ή το πλαφόν συνολικά στην χονδρική του φυσικού αερίου.
Τα δύο κρίσιμα ζητήματα
Αναλυτές εκτιμούν ότι η ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη θέτει στην κορυφή της ατζέντας δύο ζητήματα που θα έχουν μείζονες και μακροπρόθεσμες συνέπειες στην πολιτική της ΕΕ: το πρώτο αφορά στην ενεργειακή ασφάλεια της ηπείρου, η οποία πλήττεται σοβαρά από τις αντιδράσεις και τους εκβιασμούς της Μόσχας και το δεύτερο είναι η ενεργειακή πολιτική της Ένωσης, με τα ορυκτά καύσιμα να βρίσκονται ξανά στην κορυφή των προτεραιοτήτων των Βρυξελλών, μετά τα φιλόδοξα σχέδια για επένδυση στην πράσινη ενέργεια.
Οι ίδιοι αναλυτές εκτιμούν ότι η Ευρώπη βαδίζει προς έναν κρύο, σκοτεινό και ακριβό χειμώνα, από τον οποίο αναμένεται να βγει «μωλωπισμένη», χωρίς, μάλιστα, να υπάρχουν βεβαιότητες για το εγγύς μέλλον, πέραν του ότι το 2023 θα είναι μια δύσκολη χρονιά. Μάλιστα, πλέον όλο και περισσότεροι φορείς εκτιμούν ότι η Ευρωζώνη δύσκολα θα αποφύγει την ύφεση, οι συνέπειες της οποίας αναμένεται να «αντηχούν» στην οικονομία της Ευρώπης για πολλά χρόνια, ενώ η ενεργειακή κρίση πλήττει ανοιχτά τις πιο ενεργοβόρες βιομηχανίες.
Χώρες με νέα βαρύτητα
Πολλοί εκτιμούν ότι η Ευρώπη θα έπρεπε να είχε αρχίσει την απεξάρτησή της από τα ορυκτά καύσιμα και ιδίως από το ρωσικό φυσικό αέριο τουλάχιστον μια δεκαετία πριν, ωστόσο, σήμερα, με την κρίση να είναι ήδη εδώ, η αναζήτηση εναλλακτικών είναι φρενήρης, καθώς ο Σολτς αναμένεται να υπογράψει συμβόλαια για LNG στην επίσκεψή του στη Μέση Ανατολή. Αλλά με μία προϋπόθεση: αυτά να έχουν την μικρότερη δυνατή διάρκεια, ώστε η Γερμανία να διατηρήσει όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ενεργειακή ευελιξία.
Φυσικά, η διασφάλιση υγροποιημένου αερίου δεν αρκεί, καθώς χρειάζονται και υποδομές για την υποδοχή, αποθήκευση και διοχέτευσή του για κατανάλωση, κάτι που αυξάνει ακόμα περισσότερο το κόστος της ενεργειακής κρίσης. Ωστόσο, το σίγουρο είναι ότι η προμήθεια αερίου από τη Γερμανία και την Ευρώπη από «κεντρική» (σ.σ. Ρωσία) θα γίνει «αποκεντρωμένη» (δηλαδή, ΗΠΑ, Μέση Ανατολή, Ισραήλ, κλπ), κάτι που θα αλλάξει και τις πολιτικές ισορροπίες, καθώς οι χώρες αυτές θα αποκτήσουν μεγάλη σημασία.
Αλλαγή πολιτικών
Ταυτόχρονα, η κρίση αλλάζει και τις περιβαλλοντικές πολιτικές και στόχους της ΕΕ, καθώς στην παραγωγή ενέργειας ξαναμπαίνει και ο «βρώμικος» άνθρακας, προκειμένου να αποφευχθεί το χειρότερο σενάριο, ήτοι το «δελτίο στο ρεύμα», το οποίο αποτελεί και τον μεγάλο εφιάλτη των κυβερνήσεων στην ΕΕ. Παράλληλα, χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία κρατικοποιούν εταιρείες ενέργειας, προσπαθώντας να ενισχύσουν την ενεργειακή τους ασφάλεια και επάρκεια, αλλά και να αποφύγουν καταρρεύσεις επιχειρήσεων.
Αναλυτές εκτιμούν ότι η μεγαλύτερη αλλαγή πολιτικής που θα συμβεί θα είναι η απόρριψη της ιδέας ότι το φυσικό αέριο είναι ένα «μεταβατικό καύσιμο» στο δρόμο προς την πράσινη ενέργεια, σημειώνοντας ότι ίσως να είναι το πιο σημαντικό προϊόν σήμερα στον κόσμο, αλλά και επισημαίνοντας ότι πρακτικά αυτό σημαίνει ότι οι στόχοι για την κλιματική αλλαγή και τις ΑΠΕ ίσως πάνε πίσω -το πόσο δυστυχώς θα εξαρτηθεί από τη διάρκεια της κρίσης.
