Σε «πονοκέφαλο» διαρκείας έχει μετατραπεί το ζήτημα των F-35 για την κυβέρνηση Ερντογάν, καθώς η Τουρκία, από εταιρός στο πρόγραμμα ανάπτυξης των μαχητικών 5ης γενιάς, τώρα καλείται να γινει… νοικάρης υποστέγων όπου φυλάσσονται τα αεροσκάφη που προορίζονταν γι’ αυτή.
Εταίρος στο πρόγραμμα JSF
Όπως είναι γνωστό, η Τουρκία είχε προκαταβάλλει ποσό που κυμαίνεται -ανάλογα με την πλευρά που ερωτάται- από το 1,5 ως 2 δισ. δολάρια, ως εταιρός στο πρόγραμμα του Joint Strike Fighter (JSF), καθώς σκόπευε να αγοράσει συνολικά 100 stealth μαχητικά F-35, προκειμένου να αρχίσει να αποσύρει σταδιακά τα παλιά F-16 του στόλου της πολεμικής της αεροπορίας. Μάλιστα, ήδη το 2019 η Άγκυρα είχε στείλει αξιωματούχους στις ΗΠΑ, ώστε να υποδεχθούν μετά βαΐων και κλάδων το πρώτο μαχητικό 5ης γενιάς, αλλά και πιλότους για να εκπαιδευτούν στο νέο αεροσκάφος.
Η αγορά του S-400
Από την άλλη, ειδικά μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε βάλει ως στόχο να αποκτήσει ισχυρή αντιαεροπορική άμυνα, με αρχική σκέψη την αγορά του αμερικανικού συστήματος Patriot. Ωστόσο, διάφοροι περιορισμοί που οι ΗΠΑ έθεταν σχετικά με τη χρήση του συστήματος, αλλά και το υψηλό του κόστος, έστρεψαν το ενδιαφέρον της Άγκυρας στη Μόσχα και μετά από μακρές διαπραγματεύσεις συμφωνήθηκε η αγορά μιας συστοιχίας του ρωσικού αντιαεροπορικού/αντιπυραυλικού συστήματος S-400, η παράδοση της οποίας έγινε το 2019.
Η αποβολή
Η αντίδραση του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ ήταν ακαριαία: κάλεσαν την Τουρκία να ακυρώσει την αγορά, υποστηρίζοντας ότι το σύστημα S-400 είναι ασύμβατο με τα οπλικά συστήματα της συμμαχίας, αλλά και εκφράζοντας φόβους ότι το ρωσικό σύστημα θα μπορούσε να «μάθει» να αναγνωρίζει το στίγμα των F-35, θέτοντας σε κίνδυνο ένα από τα κορυφαία οπλικά συστήματα του ΝΑΤΟ. Ταυτόχρονα, «πάγωσαν» οι παραδόσεις των νέων μαχητικών στην Άγκυρα και τελικά η Τουρκία αποβλήθηκε από το πρόγραμμα, ενώ της επιβλήθηκαν και κυρώσεις στο πλαίσιο του αμερικανικού νόμου CAATSA.
Insult to injury
Ωστόσο, η κατασκευάστρια εταιρεία των F-35, Lockheed Martin, είχε προχωρήσει στην παραγωγή της πρώτης «δόσης» μαχητικών για την Τουρκία, κατασκευάζοντας δέκα από τα stealth αεροσκάφη, τα οποία και έμειναν στις ΗΠΑ, αποθηκευμένα σε ειδικές εγκαταστάσεις, καθώς τα υλικά κατασκευής τους απαιτούν συγκεκριμένες συνθήκες συντήρησης και στάθμευσης. Τώρα, λοιπόν, οι ΗΠΑ ζητούν από την Τουρκία ένα σημαντικό χρηματικό ποσό ως… «ενοίκιο» για τη στάθμευση των μαχητικών αυτών στα ειδικά υπόστεγά της πολεμικής τους αεροπορίας, καθώς θεωρούν ότι είναι ευθύνη της Άγκυρας η αποβολή της από το πρόγραμμα.
Καμία προοπτική επιστροφής
Η Ουάσινγκτον έχει ξεκαθαρίσει εξαρχής ότι δεν υπάρχει η παραμικρή ελπίδα επιστροφής της Τουρκίας στο πρόγραμμα JSF, όσο κατέχει το ρωσικό σύστημα S-400. Από την πλευρά της, η Άγκυρα, η οποία προσπαθεί να αποζημιωθεί για τον αποκλεισμό της από το πρόγραμμα (προσέλαβε και δικηγορικό γραφεία, αλλά και λομπίστα στις ΗΠΑ), έγινε… έξαλλη από την απαίτηση των ΗΠΑ για καταβολή ενοικίου για αεροσκάφη τα οποία δεν έχει λάβει -και, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, ούτε και πρόκειται να πάρει, αφού θεωρείται απίθανο να «σκοτώσει» τη συμφωνία κόστους 2,5 δισ. δολαρίων με τη Ρωσία.
Ο παράγοντας F-16
Το πράγμα, ωστόσο, γίνεται ακόμα πιο σύνθετο, αν στη συνάρτηση προστεθεί και η προσπάθεια της Τουρκίας να αγοράσει από τις ΗΠΑ 40 νέα μαχητικά F-16, καθώς και 80 κιτ αναβάθμισης παλιότερων αεροσκαφών αυτού του τύπου. Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει δηλώσει θετική στην αγοραπωλησία αυτή, ωστόσο, το Κογκρέσο και ειδικά ο πρόεδρος της πανίσχυρης Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων της Γερουσίας, Μπομπ Μενέντεζ, έχουν ξεκαθαρίσει ότι αν η Άγκυρα δεν δεσμευτεί ότι θα σταματήσει τις υπερπτήσεις πάνω από τα ελληνικά νησιά του Αιγαίου, η αγορά δεν προκειται να υλοποιηθεί.
To δύσκολο δίλημμα
Υπό αυτό το πρίσμα, η Τουρκία πλέον καλείται να αποφασίσει αν τελικά θα πληρώσει το ενοίκιο για τα F-35 που πολύ δύσκολα θα πάρει, προκειμένου να διατηρήσει ένα σχετικά καλό κλίμα για την αγορά των F-16, ή αν θα αρνηθεί να καταβάλλει το απαιτούμενο ποσό, προκαλώντας νέα ρήξη με τις ΗΠΑ και, μάλιστα, σε μια στιγμή όπου η Ουάσινγκτον ετοιμάζεται να «κλειδώσει» συμφωνία πώλησης των μαχητικών 5ης γενιάς με την Αθήνα, προοπτική που εξαγριώνει και ανησυχεί την Άγκυρα, καθώς βλέπει ότι η ελληνική άμυνα περνά σε… άλλο επίπεδο, μαζί με τα Rafale και τις φρεγάτες [email protected]
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
