Αν κάποιος θέλει να διαπιστώσει αν η επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στις ΗΠΑ και η συνάντησή του με τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν ήταν επιτυχημένη, αρκεί μια ματιά στις αντιδράσεις της Τουρκίας.
Ήδη από την ώρα που ο Κυριάκος Μητσοτάκης πάτησε το πόδι του στην Ουάσινγκτον και έκανε τις πρώτες δηλώσεις μαζί με τον Τζο Μπάιντεν, τα τουρκικά ΜΜΕ, αλλά και πολιτικοί της γείτονος άρχισαν τα «δηλητηριώδη» σχόλια και τις επικριτικές αναφορές. Ωστόσο, μετά το τέλος της επίσκεψης, τα πράγματα κλιμακώθηκαν, με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να δηλώνει οργισμένος: «Δείτε τι συμβαίνει με την Ελλάδα. Χρωστάει στη Δύση 400 δισ. ευρώ όμως της δίνουν όπλα και δίνουν την έγκριση οι ΗΠΑ να χτίσουν βάσεις. Από την άλλη όμως όταν συναντιούνται μαζί μας, λένε “θέλουμε να αναπτύξουμε τις σχέσεις μαζί σας”. Αλλά λέει πως στην Κύπρο δεν βλέπει θετικά τη λύση των δύο κρατών. Ποιος σου είπε πως εμείς θα δούμε θετικά όσα λες;».
Ο διακαής πόθος του Ερντογάν
Η αναφορά Ερντογάν στα «όπλα» αποτελεί και την πρώτη έμμεση αντίδραση της Άγκυρας μπροστά στο ενδεχόμενο η Ελλάδα από το 2028 και εντεύθεν να διαθέτει στις Ένοπλες Δυνάμεις της και τον διακαή πόθο του Τούρκου προέδρου, το μαχητικό πολλαπλών ρόλων 5ης γενιάς, F-35, καθώς ο Κυριάκος Μητσοτάκης, παρουσία του προέδρου των ΗΠΑ ουσιαστικά όχι απλώς προανήγγειλε την αγορά μιας μοίρας των υπερεξελιγμένων μαχητικών, αλλά σχεδόν περιέγραψε και τη διαδικασία απόκτησής τους από τη χώρα μας, με τις ΗΠΑ να φέρονται θετικές σε αυτή την προοπτική (όπως αναλύει το economico.gr), πράγμα που σημαίνει ότι μόλις η διαδικασία πάρει εμπρός, δεν πρόκειται να συναντήσει εμπόδια.
Η προοπτική αυτή ανησυχεί και εξαγριώνει την Τουρκία η οποία, από εκλεκτός συνομιλητής του Τραμπ, αναγκάζεται να δίνει πραγματική «μάχη» στο Κογκρέσο των ΗΠΑ για να αποκτήσει 40 μαχητικά F-16 και να αναβαθμίσει κάποια από τα παλιότερα που διαθέτει η Πολεμικής της Αεροπορία. Και σύμφωνα με αναλυτές, η ανησυχία της Τουρκίας είναι δικαιολογημένη, για αρκετούς λόγους, οι κυριότεροι εκ των οποίων είναι οι εξής:
Καθαρή αναβάθμιση των σχέσεων Ελλάδας-ΗΠΑ
Όπως διαπίστωσαν με μάλλον απογοητευτικό τρόπο τα ΗΑΕ, η Ουάσινγκτον είναι εξαιρετικά «σφιχτή» στην πώληση των F-35 και εξαιρετικά «σκληρή» όταν αισθάνεται ότι κινδυνεύουν τα μυστικά του μαχητικού, όπως έκανε όταν η Τουρκία απέκτησε το ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα S-400. Στο πλαίσιο αυτό, οι εξαιρετικά ευοίωνες συνθήκες που δημιουργούνται για την απόκτηση των F-35 από την Ελλάδα στέλνουν το μήνυμα από οι ΗΠΑ τη θεωρούν αξιόπιστο και ισχυρό σύμμαχο και παράγοντα σταθερότητας στην περιοχή και είναι πρόθυμες να της δώσουν το -θεωρητικά- πιο ισχυρό οπλικό τους σύστημα.
Αναβάθμιση της Ελλάδας εντός του ΝΑΤΟ
Με την απόκτηση των F-35 η Ελλάδα γίνεται μόλις η δεύτερη χώρα στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Μεσογείου που θα διαθέτει τα μαχητικά αυτά (η πρωτη είναι το Ισραήλ). Έτσι, ενισχύεται ο ρόλος της στην νότια πτέρυγα του ΝΑΤΟ -μαζί με την εντονότερη αμερικανική παρουσία εδώ- και η Τουρκία λογικό είναι να θεωρεί ότι η αναβάθμιση του ρόλου της Ελλάδας μοιραία μπορεί να οδηγήσει σε υποβάθμιση του δικού της, ιδίως αν ληφθεί υπόψη και το γεγονός ότι οι σχέσεις της με τη Δύση δεν είναι και οι καλύτερες τα τελευταία χρόνια.
Αλλάζει το αμυντικό προφίλ της χώρας
Τα F-35, όσο κι αν κάποιοι επιχειρούν να μειώσουν τις ικανότητές τους, είναι σήμερα σχεδόν το απόλυτο επιθετικό οπλικό σύστημα, σχεδιασμένο για επιχειρήσεις deep penetration και καταστροφής στρατηγικών στόχων του όποιου αντιπάλου. Με τα F-35 στο δυναμικό της, η Ελλάδα αποκτά κυριαρχία στον αέρα, καθώς, ταυτόχρονα θα διαθέτει και τα omnirole Rafale και τα αναβαθμισμένα σε τύπο Viper F-16, αλλά και τα Mirage 2000, που επίσης βαίνουν προς αναβάθμιση. Από την άλλη μεριά, η Τουρκία μένει για την ώρα με τα παλιά F-16 και τα αποτελεσματικά, μεν, αλλά σε καμία περίπτωση συγκρίσιμα με τα μαχητικά, επιθετικά drones της.
Η «τιμωρία» του Ερντογάν
Σε πιο πολιτικό επίπεδο, η προθυμία των ΗΠΑ να πουλήσουν F-35 στην Ελλάδα αποτελεί προσωπικό πλήγμα για τον Τούρκο πρόεδρο, ο οποίος μέχρι το 2019 θεωρούσε ότι με την ανοχή των ΗΠΑ μπορούσε να κάνει περίπου ό,τι θέλει, χωρίς να δίνει αναφορά σε κανέναν. Ωστόσο, η αποβολή της Τουρκίας από το πρόγραμμα του JSF, λόγω της αγοράς του συστήματος S-400, οι πιέσεις της κυβέρνησης Μπάιντεν για εκδημοκρατισμό της χώρας, οι επιφυλάξεις της Δύσης ακόμα και για το ρόλο της Τουρκίας στον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας και τώρα η προοπτική απόκτησης των F-35 από την Ελλάδα φέρνουν τον Ερντογάν σε εξαιρετικά δύσκολη θέση εν μέσω, μάλιστα, προεκλογικής χρονιάς.
