Αυτό που δεν κατάφερε ο Ψυχρός Πόλεμος, ακόμα και ο κίνδυνος πυρηνικού ολέθρου, το πέτυχε ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου του 2022.
Στην αγκαλιά του ΝΑΤΟ δύο «ουδέτεροι»
Δύο χώρες που ιστορικά παρέμεναν ουδέτερες, ακόμα και στις πιο σκοτεινές περιόδους του Ψυχρού Πολέμου, η Σουηδία και η Φινλανδία, βρίσκονται πλέον στον προθάλαμο του ΝΑΤΟ, καθώς η παράνομη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και η συνακόλουθη αιματοχυσία, έπεισαν τη Στοκχόλμη και το Ελσίνκι ότι ο μόνος δρόμος για την προστασία τους είναι η ένταξή τους στη Βορειοατλαντική Συμμαχία.
Μάλιστα, φαίνεται ότι οι εξελίξεις είναι ραγδαίες και ότι η ένταξη των δύο χωρών θα γίνει με fast track διαδικασία, εφόσον καταθέσουν επίσημο αίτημα ένταξής τους στο ΝΑΤΟ στις αρχές της επόμενης εβδομάδας. Ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές που μίλησαν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ανέφεραν ότι οι δύο χώρες αναμένεται να καταθέσουν αίτημα ένταξης στις 17 Μαΐου.
Αν συμβεί αυτό, η υπογραφή του Πρωτοκόλλου Προσχώρησης θα πραγματοποιηθεί το πολύ μέχρι το τέλος του μήνα. Αυτό σημαίνει ότι η Φινλανδία και η Σουηδία θα έχουν λάβει το καθεστώς χώρας-παρατηρητή και θα μπορέσουν να καθίσουν στο τραπέζι της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, στις 28-30 Ιουνίου στη Μαδρίτη, καθώς και σε όλες τις επόμενες συνεδριάσεις της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας.
Ένταξη ως το τέλος του έτους
Μετά την πρώτη υπογραφή του Πρωτοκόλλου Προσχώρησης, θα ακολουθήσει η επικύρωσή του από τα κοινοβούλια των 30 κρατών-μελών του ΝΑΤΟ – μια διαδικασία η οποία συνήθως διαρκεί από έξι ως δεκαοκτώ μήνες, αλλά στην περίπτωση της Φινλανδίας και της Σουηδίας αναμένεται να ολοκληρωθεί το πολύ μέχρι το τέλος του έτους.
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Σουηδία και η Φινλανδία δεν θα είναι ακόμη πλήρη μέλη του ΝΑΤΟ και ως εκ τούτου, τυπικά δεν θα έχουν τις εγγυήσεις ασφαλείας που παρέχει το Αρθρο 5 της Συνθήκης. Ωστόσο, οι δύο χώρες έχουν λάβει σοβαρές διαβεβαιώσεις ασφάλειας από ισχυρές νατοϊκές χώρες, όπως η Βρετανία και οι ΗΠΑ.
Το ερχόμενο Σαββατοκύριακο, οι υπουργοί Εξωτερικών της Φινλανδίας και της Σουηδίας είναι προσκεκλημένοι στην άτυπη Σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ στο Βερολίνου, όπου θα επιβεβαιωθεί η ως άνω διαδικασία ένταξης. Όπως σημείωναν οι ίδιες ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές , η ταχύτητα με την οποία προωθείται η ενταξιακή διαδικασία των δύο χωρών είναι πρωτοφανής για τα δεδομένα του ΝΑΤΟ.
Οι αντιδράσεις και τα σχέδια της Μόσχας
Προφανώς οι εξελίξεις αυτές έχουν φέρει τη Μόσχα σε εξαιρετικά δύσκολη θέση, καθώς, ειδικά αν ενταχθεί στο ΝΑΤΟ η Φινλανδία, η Ρωσία θα βρεθεί να μοιράζεται σύνορα σχεδόν 1.300 χιλιομέτρων με ΝΑΤΟϊκή δύναμη, ενώ και η ένταξη της Σουηδίας, μιας χώρας με εξαιρετικά ανεπτυγμένη αμυντική βιομηχανία, αναμένεται ότι θα ενδυναμώσει σημαντικά το ΝΑΤΟ, ιδίως, δε στην περιοχή της Αρκτικής που θεωρείται υψηλής στρατηγικής σημασίας, τόσο για τη Συμμαχία όσο και για τη Ρωσία.
Ήδη, το ρωσικό ΥΠΕΞ χαρακτήρισε την πρόθεση της Φινλανδίας να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ ως «ριζική αλλαγή» στην εξωτερική πολιτική της και ξεκαθάρισε ότι η Μόσχα θα απαντήσει. «Η Ρωσία θα αναγκαστεί να προβεί σε αντίποινα, τόσο στρατιωτικο-τεχνικού όσο και άλλου χαρακτήρα, προκειμένου να σταματήσει τη δημιουργία απειλών για την εθνική της ασφάλεια», ανέφερε το ρωσικό ΥΠΕΞ, προσθέτοντας ότι «το Ελσίνκι πρέπει να έχει επίγνωση της ευθύνης του και των συνεπειών μιας τέτοιας κίνησης».
Παρενοχλήσεις και απειλές
Δυτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι η Μόσχα θα επιδιώξει να κινηθεί σε δύο τομείς: από τη μία θα επιχειρήσει να χτυπήσει την οικονομία της Φινλανδίας, με την οποία η Ρωσία έχει σημαντικές δοσοληψίες, και από την άλλη θα προχωρήσει σε ενέργειες που θα δοκιμάζουν την υπομονή και τα νεύρα, τόσο του Ελσίνκι όσο και της Στοκχόλμης, όπως, π.χ., σε παραβιάσεις του εναέριου χώρου των δύο χωρών. Επίσης, έχει απειλήσει ότι θα μεταφέρει πυρηνικά στον θύλακα του Καλίνινγκραντ που βρίσκεται ανάμεσα στη Λιθουανία και την Πολωνία.
Τέλος, δεν αποκλείεται η Ρωσία να παίξει και το χαρτί της ενέργειας, διακόπτοντας την παροχή φυσικού αερίου στη Φινλανδία, αν και η πρωθυπουργός της χώρας, Σάνα Μαρίν, έχει δηλώσει εδώ και μία εβδομάδα ότι το Ελσίνκι είναι προετοιμασμένο για αυτό το ενδεχόμενο, καθώς είχε αρνηθεί να συμμορφωθεί με την απαίτηση της Μόσχας για πληρωμή σε ρούβλια. Γενικά, εκτιμάται ότι η Ρωσία θα επιχειρήσει να εκμεταλλευτεί σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο βαθμό την εξάρτηση της Ευρώπης από το αέριο και το πετρέλαιό της.
