Αν και το όνομά του έχει προκαλέσει αρκετά ειρωνικά σχόλια («μοιάζει με το όνομα σχολής γιόγκα για μεσήλικες», ήταν το πιο ήπιο…) το σχέδιο της ΕΕ υπό τον τίτλο «Fit for 55» είναι ένα πραγματικό «τέρας», καθώς αποτελεί μια τεράστια πρωτοβουλία της Κομισιόν για τη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής.
Τέσσερις τομείς, 12 κανονισμοί
Το 55 στον τίτλο του σχεδίου αναφέρεται στον στόχο που θέτει για μείωση κατά 55% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ως το 2030, ενώ ο απότατος στόχος είναι η ΕΕ να γίνει κλιματικά ουδέτερη ως το 2050.
Europeans have already decided. They want to make the EU climate neutral by 2050.
Tomorrow, we’ll propose a plan to deliver on our targets
🟩 Cut emissions by at least 55% by 2030 while growing & creating jobs
🟩 Ensure a fair & just transition for all Europeans⁰#EUGreenDeal pic.twitter.com/Rz2C98DSeu
— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) July 13, 2021
Συνολικά, το «Fit For 55» αφορά τέσσερις τομείς και συνολικά 12 κανονισμούς, οι οποίοι αναλύονται ως εξής:
Κλίμα
- Σύστημα εμπορίας ρύπων (ETS)
- Επιμερισμός των προσπαθειών (Effort Sharing Decision)
- Χρήση γης, αλλαγή χρήσης γης και δασοκομία (LULUCF)
- Εκπομπές CO2 για αυτοκίνητα και φορτηγά (CO2 standards for Cars)
Ενέργεια
- Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (RES)
- Ενεργειακή απόδοση (Energy Efficiency)
Μεταφορές
- Αεροπορικά καύσιμα (EU Refuel aviation)
- Ναυτιλιακά καύσιμα (EU Refuel maritime)
- Υποδομές εναλλακτικών καυσίμων (AFID)
Φορολογία
- Συνοριακός Μηχανισμός Προσαρμογής Ανθρακα (Carbon Border Adjustment Mechanism ή CBAM)
- Οδηγία για την φορολογία ενεργειακών προϊόντων (Energy Taxation Directive- ΕTD)
- Δημιουργία Ταμείου Κοινωνικής Διευκόλυνσης
Απέραντο θεματολόγιο
Το επόμενο βέβαιο είναι ότι το «Fit for 55» αναμένεται να προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις από πολύ κόσμο στην Ευρώπη. Το τερατώδες πακέτο που κρύβεται πίσω από αυτό το όνομα περιλαμβάνει τις παραπάνω 12 νομοθετικές προτάσεις που καλύπτουν ένα απέραντο θεματολόγιο. Για παράδειγμα, τα κράτη καλούνται να ανακαινίσουν, προσαρμόζοντάς τα σε αναβαθμισμένα ενεργειακά πρότυπα, όλα τα δημόσια κτίρια, από κεντρικές υπηρεσίες μέχρι νοσοκομεία. Αντιστοίχως, οι πολίτες πρέπει να συμφιλιωθούν με την ιδέα ότι τα βενζινοκίνητα αυτοκίνητα θα καταργηθούν και ότι θα πληρώνουν αυξημένους λογαριασμούς θέρμανσης, εξαιτίας νέων φόρων.
ΑΠΕ και ενεργειακή απόδοση
Το παραπάνω παράδειγμα είναι μόνο μια… σταγόνα στον ωκεανό που είναι το «Fit for 55»: στις δώδεκα νομοθετικές προτάσεις περιλαμβάνονται τεράστιες αλλαγές που αφορούν σχεδόν κάθε έκφανση της ζωής των πολιτών της ΕΕ. Για παράδειγμα, σύμφωνα με πληροφορίες σχετικά με το σχέδιο, η Κομισιόν αναμένεται να προτείνει αύξηση της συμμετοχής των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στο ενεργειακό μείγμα της Ένωσης στο 38-40% από 32% που είναι ο σημερινός στόχος για το 2030, και να αυξήσει το όριο της ενεργειακής απόδοσης -κάνοντάς το μάλιστα νομικά δεσμευτικό- στο 32,5%.
Πρέπει να σημειωθεί, μάλιστα, ότι σύμφωνα με πληροφορίες από το σχέδιο της Κομισιόν, το φυσικό αέριο -το οποίο θεωρείταο ως από τα καθαρότερα καύσιμα- θα θεωρηθεί ως ενδιάμεσο καύσιμο και θα χρησιμοποιείται μόνο από τη βιομηχανία, όπερ σημαίνει ότι σε βάθος χρόνου ως το 2030 οι κατοικίες δεν θα επιτρέπεται να θερμαίνονται με φυσικό αέριο, αλλάζοντας δραματικά την ενεργειακή πολιτική των χωρών-μελών.
Εμπορία εμπομπών άνθρακα
Παράλληλα, η Κομισιόν αναμένεται να θέσει ως στόχο την μείωση κατά 310 εκατομμύρια τόνους εκπομπών CO2 ως το 2030, για όλες τις χώρες-μέλη της ΕΕ, αρχής γενομένης από το 2026, με το σχετικό νομικό κείμενο να περιλαμβάνει και πρόστιμα για όσους δεν ακολουθούν τους στόχους. Κεντρική θέση στο σχέδιο περιλαμβάνει και η νομοθεσία για το σύστημα εμπορίας εκπομπών άνθρακα (ETS) με την Κομισιόν να σκοπεύει να αυξήσει στο 60%, από 40% που είναι σήμερα τον στόχο μείωσης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ως το 2030.
Το νέο σχέδιο αναμένεται να να επεκτείνει το ETS ώστε να καλύπτει τον ναυτιλιακό τομέα, ενώ πληροφορίες κάνουν λόγο για τη δημιουργία ενός χωριστού συστήματος που θα καλύπτει κτίρια και οδικές μεταφορές.
Διασυνοριακός φόρος και μεταφορές
Παράλληλα, το σχέδιο προωθεί και την καθιέρωση διασυνοριακού φόρου σε προϊόντα από τρίτες χώρες, που δεν καταβάλλουν ανάλογες προσπάθειες με την ΕΕ για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Αυτό σήμαίνει ότι οι εισαγωγές ενέργειας από τρίτες χώρες θα γίνουν ακριβότερες, καθώς από την έναρξη εφαρμογής του μέτρου, οι εισαγωγές αυτές θα χρεώνονται πλέον με τα δικαιώματα CO2 της χώρας άφιξης και θα υπάρξει και νέος μηχανισμός «ποινών» που θα εφαρμοστεί σταδιακά.
Όσον αφορά στον τομέα των μεταφορών, που είναι υπεύθυνες για το 25% των εκπομπών αερίων από την ΕΕ, το σχέδιο της Κομισιόν αναμένεται να θέσει τον κανόνα «όποιος ρυπαίνει, πληρώνει».
Φόροι στα καύσιμα
Παράλληλα, το σχέδιο της ΕΕ φέρνει μείζονες αλλαγές στη φορολογία των καυσίμων, καθώς αλλάζει η βάση της φορολογίας και στο εξής οι φόροι για κάθε καύσιμο (φυσικό αέριο, λιγνίτη, κλπ) θα υπολογίζονται με βάση την ενεργειακή του απόδοση (energy content) και όχι βάσει όγκου, όπως ισχύει σήμερα. Επίσης, καταργούνται οι εξαιρέσεις και θα ζητηθεί από τις χώρες-μέλη να καταργήσουν τις διάφορες εθνικές εξαιρέσεις που έχουν από την ενεργειακή φορολογία.
Τέλος, αναμένεται να υπάρξει σταδιακή αύξηση των φόρων, καθώς προς το παρόν, οι μίνιμουμ συντελεστές φόρου για πετρέλαιο, φυσικό αέριο και κάθε ένα από τα υπόλοιπα καύσιμα διατηρούνται στα σημερινά επίπεδα., όμως σε βάθος χρόνου, η φορολογία στα ορυκτά καύσιμα θα αυξηθεί, ώστε ο μίνιμουμ συντελεστής να φτάσει στα επίπεδα της φορολογίας στον ηλεκτρισμό. Για να γίνει κατανοητή η σημασία αυτής της μεταρρύθμισης, αρκεί να σημειωθεί ότι το ποσό από τις διάφορες φορολογικές εξαιρέσεις στα ορυκτά καύσιμα φθάνει ετησίως τα 65 δισ. ευρώ, ωστόσο, φτωχότερες χώρες αντιδρούν, λέγοντας ότι οι αυξήσεις αυτές θα πλήξουν τους πιο αδύναμους πολίτες.
Ταμείο Κοινωνικής Διευκόλυνσης
Η Κομισιόν αναγνωρίζοντας ότι όλες αυτές οι αλλαγές θα φέρουν μεγάλες ανατροπές, αλλά και φοβούμενη κοινωνικές αντιδράσεις, στο πλαίσιο του σχεδίου ιδρύει και ένα Ταμείο Κοινωνικής Διευκόλυνσης, το οποίο θα παρέχει στις χώρες της ΕΕ χρήματα «για τη στήριξη των μέτρων και των επενδύσεών τους που αποσκοπούν στην αύξηση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων, στην ανακαίνιση των κτιρίων και στην απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές για τη θέρμανση και την ψύξη των κτιρίων, συμπεριλαμβανομένης της ενσωμάτωσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, καθώς και για τη χρηματοδότηση της κινητικότητας και των μεταφορών με μηδενικές και χαμηλές εκπομπές». Το σχέδιο προβλέπει ότι «τουλάχιστον το 50%» των εσόδων που δημιουργούνται από το ETS θα διατεθεί στο νέο ταμείο.
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
