Η εποχή Μπάιντεν στην Αμερική ανατέλλει μαζί με ένα ζωτικό ερώτημα για την Ελλάδα: Πόσο σθεναρά, ή πόσο μαλακά, θα αντιμετωπίσει την Τουρκία ο νέος αμερικανός πρόεδρος; Και εξακολουθούν πράγματι οι ΗΠΑ να έχουν στρατηγικούς λόγους για πολιτική κατευνασμού έναντι του Ταγίπ Ερντογάν;
Τα ερωτήματά αυτά θέτει σε ανάλυσή του το Forbes, επισημαίνοντας ότι το «θέμα Τουρκία» είναι ένα κεφάλαιο που – παρά τις περί του αντιθέτου εκτιμήσεις – θα πρέπει να βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα της διοίκησης Μπάιντεν, για μια σειρά από λόγους.
Εχουν, πράγματι, στρατηγικούς λόγους οι ΗΠΑ να στηρίζουν την Τουρκία;
«Επί διακυβέρνησης Τραμπ», γράφει το Forbes, «ο Ερντογάν με το ασφυκτικά ελεγχόμενο δικαστικό του σύστημα εξαπέλυσε πογκρόμ κατά εγχώριων ΜΜΕ, Κούρδων πολιτικών και αντιφρονούντων ακτιβιστών, όπως ο επιχειρηματίας και φιλάνθρωπος Οσμάν Καβαλά.
Το ίδιο διάστημα οδήγησε την Τουρκία σε τρεις στρατιωτικές επεμβάσεις στη Συρία, τη Λιβύη και το Ναγκόρνο Καραμπάχ στο πλευρό του Αζερμπαϊτζάν. Υπάρχει μια τρομακτική λίστα παραβιάσεων μόνο μέσα σε μια χρονιά. Κι όλα αυτά αγνοώντας απολύτως την Ουάσιγκτον».
Εδώ, ο αρθρογράφος του Forbes Μελίκ Καϊλάν, σημειώνει ότι αρκετοί ειδικοί και διπλωμάτες θεωρούν πως ο Τζο Μπάιντεν «πρέπει να βρει έναν τρόπο να χειριστεί έξυπνα και χωρίς να απομακρύνει τον Ερντογάν, ώστε να σταθεροποιήσει την ανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ και να μην ωθήσει ακόμη περισσότερο την Τουρκία στον σφικτό εναγκαλισμό του Βλαντίμιρ Πούτιν. Είναι όμως, όντως, υποχρεωμένες οι ΗΠΑ να αντιμετωπίσουν μαλακά την Τουρκία του Ερντογάν» διερωτάται.
“Ο στρατηγικός ρόλος της Τουρκίας στην Μέση Ανατολή υποβαθμίζεται”
«Ο ιστορικός ρόλος της Τουρκίας για τη Δύση ήταν να λειτουργεί ως ανάχωμα ανάμεσα στη σοβιετική ισχύ και την ευάλωτη, πλούσια σε πετρέλαια Μέση Ανατολή και τη Μεσόγειο. Αλλά οι καιροί έχουν αλλάξει», απαντά ο ίδιος.
«Σταδιακά», γράφει, «το εισαγόμενο πετρέλαιο χάνει τη στρατηγική του σημασία, ακόμη και για την Ευρώπη.
Ως εκ τούτου η σημασία της Μέσης Ανατολής υποβαθμίζεται όπως και ο ρόλος της Τουρκίας του Ερντογάν ως φρουρού της περιοχής. Ακόμη κι η ίδια η σταθερότητα της Τουρκίας μετρά λιγότερο – εκτός αν υπάρξει κίνδυνος να λειτουργήσει ως χοάνη προσφυγικών ροών, πράγμα που δεν συνιστά πλέον τόσο μεγάλο πρόβλημα .
Παράλληλα, ένας από τους βασικότερους συμμάχους των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, το Ισραήλ, μπορεί να διαφυλάξει άριστα μόνο του την ασφάλεια και τα συμφέροντά του, άρα δεν υπάρχει θέμα. Τότε γιατί η Δύση να φέρεται ‘με το γάντι” στην Τουρκία»;
«Δεν τίθεται θέμα», αναγνωρίζει ο αρθρογράφος, «ότι οι όποιες ανοικτά εχθρικές πολιτικές της Δύσης έναντι της Τουρκίας θα εδραίωναν τη θέση του Ερντογάν στο εσωτερικό της χώρας του. Θα’ πρεπε κάτι τέτοιο να είναι πρώτη προτεραιότητα; Μάλλον, όχι. Από την άλλη, όμως, οι ΗΠΑ και οι Ευρώπη χρησιμοποιούνται συχνά ως φόβητρα από Τούρκους πολιτικούς.
“Οι κυρώσεις θα κλονίσουν τον Ερντογάν”
«Αυτό που θέλω να πω είναι ότι οι ΗΠΑ, ό,τι κι αν κάνουν, θα είναι αποδιοπομπαίος τράγος για την Τουρκία. Άρα δεν έχουν και πολλά να χάσουν με μια σθεναρή στάση απέναντί της. Από την άλλη εγείρεται το ερώτημα: “Εαν η Τουρκία δεν είναι τόσο σημαντική από στρατηγικής άποψης, γιατί να μπουν οι ΗΠΑ στη διαδικασία των τιμωρητικών πολιτικών και ποιες θα πρέπει να είναι αυτές;”».
«Τίποτε δεν πρόκειται να κλονίσει περισσότερο τον Ερντογάν από μια ελεύθερη πτώση της τουρκικής οικονομίας» απαντά ξανά η ανάλυση του Forbes. “Aυτό αποδείχθηκε όταν ο Ντόναλντ Τραμπ επέβαλε κυρώσεις το 2018 στην Άγκυρα για την υπόθεση της φυλάκισης του Αμερικανού πάστορα Άντριου Μπράνσον, που κατηγορήθηκε για υπόθαλψη τρομοκρατίας.
Οι κυρώσεις πυροδότησαν νομισματική κρίση και μια οδυνηρή ύφεση στην οικονομία. Και τίποτε δεν πρόκειται να αλλάξει την άποψη της τουρκικής κοινής γνώμης για τις λαϊκίστικές στρατιωτικές περιπέτειες του Ερντογάν στο εξωτερικό, όσο η κατάρρευση της οικονομίας.
Τι θα μπορούσε όμως να κάνει αναγκαίες τις κυρώσεις; «Το έντονο φλερτ του Ερντογάν με τη Μόσχα είναι ίσως ένας παράγοντες» λέει ο αρθρογράφος. «Κι αν συνεχίσει ο Ερντογάν την πολιτική επίδειξης ισχύος στη Μεσόγειο, ίσως πυροδοτήσει τιμωρητικά μέτρα εναντίον της Τουρκίας, αλλά γι’ αυτό θα χρειαζόταν να κινητοποιήσουν οι ΗΠΑ την παραλυμένη ΕΕ»…
