Foreign Policy: Η ώρα της αλήθειας, ή και της καταστροφής, για τον Ερντογάν – Η δίκη της Halkbank ίσως αποδειχθεί η χαριστική βολή για την τουρκική οικονομία

Ερντογάν Halkbank

Η ταπεινωτική, για τον ίδιο αλλά και για την Αμερική, αποκαθήλωση Τραμπ φέρνει μαζί και την ώρα της αλήθειας για τον παλιό, «καλό του φίλο» – τον Ταγίπ Ερντογάν: Μετά από μια τετραετία ασυλίας, αναβολών, πρωτοφανών παρεμβάσεων του ίδιου του αμερικανού προέδρου στην Δικαιοσύνη, μαζί με την αλλαγή ηγεσίας στον Λευκό Οίκο έρχεται και η πολύκροτη δίκη της Halkbank – της τουρκικής τράπεζας που κατηγορείται ότι βοήθησε το Ιράν να παρακάμψει τις κυρώσεις των ΗΠΑ.

Η εκδίκαση της υπόθεσης ξεκινά τελικά την 1η Μαρτίου, αφού απορρίφθηκε και το τελευταίο αίτημα αναβολής που κατέθεσε η Halkbank ζητώντας μετάθεση στο 2022, και οι αμερικανοί αναλυτές προειδοποιούν ότι μια πιθανή καταδικαστική απόφαση μπορεί να αποτελέσει το Βατερλό του Ταγίπ Ερντογάν: Οι κυρώσεις που ενδέχεται να επιβληθούν στην Halknank είναι τόσο βαριές, που μπορεί να αποτελέσουν την χαριστική βολή για την τουρκική οικονομία αλλά και για την ίδια την πολιτική επιβίωση του τούρκου προέδρου.

Η BNP Paribas και οι κυρώσεις κατά της Κούβας και του Ιράν

Η υπόθεση της Halkbank, όπως επισημαίνει το Foreign Policy, αποτελεί την μεγαλύτερη ιστορία παραβίασης διεθνών κυρώσεων στα χρονικά. Το πιο κοντινό προηγούμενο, μικρότερης εμβέλειας, ήταν το «σπάσιμο» των κυρώσεων κατά της Κούβας, του Σουδάν και του Ιράν, για το οποίο το 2015  ο γαλλικός τραπεζικός κολοσσός BNP Paribas κατέβαλε πρόστιμο 8,9 δισ. δολαρίων.

Όπως τονίζει το Foreign Policy, εάν η Halkbank καταδικαστεί και το δικαστήριο την αποκλείσει πλήρως από το αμερικανικό χρηματοπιστωτικό σύστημα, οι οικονομικές επιπτώσεις για την Τουρκία θα είναι τεράστιες. Και σε ένα βήμα παραπέρα, οι αναλυτές του περιοδικού θεωρούν ότι οι πολιτικές αναταράξεις που θα προκληθούν από τα όσα μπορεί να αποκαλυφθούν κατά τη διάρκεια της δίκης για τον ρόλο του Ταγίπ Ερντογάν θα μπορούσαν να αποδειχθούν καταστροφικές και για τον τούρκο πρόεδρο.

Η “ασπίδα” Τραμπ στον Ερντογάν

Το Foreign Policy θέτει το ερώτημα γιατί ο Τραμπ συνέδραμε στην «ασυλία» της Halkbank και στην καθυστέρηση της δίκης, ευνοώντας έτσι στην πράξη και το Ιράν το οποίο αντιμετώπιζε με ιδιαίτερη σκληρότητα σε όλη την διάρκεια της θητείας του.

Η απάντηση που δίνουν στο περιοδικό ο πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Τραμπ, Τζον Μπόλτον και ο πρώην υπουργού Εξωτερικού Ρεξ Τίλερσον είναι, πολύ απλά, ότι ο Τραμπ ήθελε μόνον «να κάνει τη χάρη στον φίλο του Ερντογάν, χωρίς να εξετάζει τις παράπλευρές επιπτώσεις».

Όσο για τον ρόλο του ίδιου του Ερντογάν, ο Ρεξ Τίλερσον είναι αποκαλυπτικός: «Κατέληξα στο συμπέρασμα», λέει, «ότι ο λόγος που ο Ερντογάν έδειχνε τόσο μεγάλο ενδιαφέρον για το συγκεκριμένο ζήτημα ήταν ότι ανησυχούσε για όσα θα μπορούσαν να αποκαλυφθούν σχετικά με την εμπλοκή του τόσο σε αυτή όσο και σε άλλες υποθέσεις».

Ο πρώην διευθυντής της υπηρεσίας ελέγχου ξένων περιουσιακών στοιχείων του υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ Τζον Σμιθ, επίσης, χαρακτηρίζει πρωτοφανείς σε βαρύτητα και εύρος τις κατηγορίες κατά της Halkbank.

Από τη στιγμή που η υπόθεση έφτασε στις ΗΠΑ πριν από περίπου τέσσερα χρόνια, ο Λευκός Οίκος και ο Τραμπ προσπάθησαν επανειλημμένα να προστατεύσουν την Halkbank. Κατά τη διάρκεια του θρίλερ δύο εισαγγελείς απολύθηκαν, ενώ ανώτεροι αξιωματούχοι της κυβέρνησης (Τζουλιάνι, Μνούτσιν) έχουν επιχειρήσει να πιέσουν το υπουργείο Δικαιοσύνης για να θέσει την υπόθεση στο αρχείο.

Η μαρτυρία-“κλειδί”

Ο μηχανισμός παράκαμψης των κυρώσεων κατά του Ιράν ξεκίνησε το 2012 υπό τις ευλογίες του Ερντογάν που τότε ήταν πρωθυπουργός, σύμφωνα τουλάχιστον με όσα κατέθεσε ο μάρτυρας – κλειδί της υπόθεσης, ο τουρκοϊρανός έμπορος χρυσού Ρέζα Ζαράμπ. Το σχέδιο προέβλεπε ότι το Ιράν θα μετέτρεπε τις εξαγωγές πετρελαίου και αερίου σε χρυσό στον οποίο θα μπορούσε να έχει πρόσβαση μέσω Τουρκίας.

Ακόμη και όταν οι αμερικανικές αρχές προειδοποίησαν την Halkbank στις αρχές του 2013 για τις ενδείξεις πιθανή εμπλοκςή της στο σχέδιο, ο Ζαράμπ σε συνεργασία με ανώτερα τραπεζικά στελέχη φέρονται να συνέχιζαν την μεγάλη κομπίνα.

Στο αμερικανικό κατηγορητήριο μάλιστα αναφέρεται ότι ενώ οι ροές του χρήματος ανακόπηκαν μετά την έφοδο των της τουρκικής αστυνομίας στην Halkbank στα τέλη του 2013, μετά από έναν χρόνο ο ίδιος ο Ερντογάν ζήτησε από την Halkbank να θέσει ξανά σε εφαρμογή το μηχανισμό παραβίασης των κυρώσεων. Το σχέδιο συνεχίστηκε έως το Μάρτιο του 2016 όταν ο Ζαράμπ συνελήφθη στο Μαϊάμι.

Τίλερσον: Ο Τραμπ δεν είχε κατανοήσει την βαρύτητα της υπόθεσης

Ο Τίλερσον δήλωσε στο Forein Policy ότι δεν είναι σίγουρος κατά πόσο ο Τραμπ είχε συνειδητοποιήσει τη βαρύτητα της υπόθεσης και είπε πως μάταια ο ίδιος προσπαθούσε να του εξηγήσει πόσο σοβαρή ήταν.

Την 1η Δεκεμβρίου 2018 στη Σύνοδο του G-20 στο Μπουένος Άιρες, Τραμπ και Ερντογάν συζήτησαν το θέμα των κυρώσεων. Είχε προηγηθεί η επίλυση του ζητήματος της φυλάκισης του Αμερικανού πάστορα Άντριου Μπράνσον και ο Αμερικανός πρόεδρος υποσχέθηκε στον Τούρκο ομόλογό του ότι θα τακτοποιούσε το θέμα, όπως αναφέρει στο βιβλίο του ο Μπόλτον. Τον Απρίλιο του 2019 ο Τραμπ είπε στον Ερντογάν ότι βρισκόταν πολύ κοντά στην επίλυση του ζητήματος της Halkbank ενώ οι προσπάθειες συνεχίστηκαν και το 2020.

Τώρα, όμως, ο Τραμπ φεύγει σχεδόν ως έκπτωτος από τον Λευκό Οίκο. Και ο Ταγίπ Ερντογάν δεν μετρά πια πολλούς φίλους στην Ουάσιγκτον, ούτε μπορεί να σηκώσει ξανά εύκολα το τηλέφωνο και να ζητήσει χάρες από τον νέο αμερικανό πρόεδρο.

 

Ακολουθήστε το στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο

Καμία δημοσίευση για προβολή