Πριν τις εκλογές της 3ης Νοεμβρίου του 2020 στις ΗΠΑ, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, όταν ήθελε κάτι από τον τότε Αμερικανό ομόλογό του, Ντόναλντ Τραμπ, απλώς τον έπαιρνε στο τηλέφωνο, καθώς οι δύο ηγέτες είχαν αναπτύξει μια «ειδική σχέση».
Σήμερα, καθώς βαίνουμε προς τους δύο μήνες αφότου ο Τζό Μπάιντεν ορκίστηκε πρόεδρος των ΗΠΑ, το τηλέφωνο του Ερντογάν παραμένει σιωπηλό. Ο Μπάιντεν έχει μιλήσει σχεδόν με τους πάντες, εκτός από τον Τούρκο ομόλογό του και αυτό δεν προοιωνίζεται τίποτα καλό για την Άγκυρα, σύμφωνα με όλους τους αναλυτές που ασχολονται συστηματικά με τις τουρκο-αμερικανικές σχέσεις.
Τι σημαίνει η «σιγή ασυρμάτου»
Αντιθέτως, η «σιγή ασυρμάτου» του Μπάιντεν επιβεβαιώνει τους φόβους της Άγκυρας ότι η αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο θα φέρει και τεκτονικές αλλαγές στις σχέσεις των δύο χωρών, οι οποίες, σύμφωνα με όλους τους ειδικούς, βρίσκονται στο χειρότερο σημείο τους μεταπολεμικά και οι δυνατότητες άμεσης βελτίωσής τους είναι, προς το παρόν, σχεδόν ανύπαρκτες.
Η Τουρκία θέλει διακαώς να ανοίξουν τα κανάλια επικοινωνίας με τις ΗΠΑ, και ο Ερντογάν θεωρεί ότι μπορεί να αναπτύξει μια καλή σχέση με τον Μπάιντεν -άλλωστε γνωρίζονται από παλιά. Ωστόσο, η Ουάσινγκτον θέλει να κάνει απολύτως σαφές ότι η ανοχή της στις παρασπονδίες της Άγκυρας έχει τελειώσει και ότι η Τουρκία θα πρέπει να αποδείξει ότι αποτελεί έναν αξιόπιστο στρατηγικό σύμμαχο και εταίρο.
Βύθιση στον αυταρχισμό
Η αλήθεια είναι ότι η Τουρκία από το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016 και εντεύθεν βυθίζεται όλο και περισσότερο στον αυταρχισμό και την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενώ η εξωτερική πολιτική της και οι προσεγγίσεις της με τη Ρωσία (από την οποία αγόρασε τους S-400 που έφεραν τις κυρώσεις των ΗΠΑ) την φέρνει σε σύγκρουση με το ΝΑΤΟ, την Ε.Ε. και την Ουάσινγκτον.
Επίσης, είναι αλήθεια ότι τα τελευταία χρόνια ο Ερντογάν έχει χάσει την αίγλη που είχε στο παρελθόν στην Τουρκία: οι κυρώσεις, η απομόνωση της Τουρκίας από τη Δύση, τα βάσανα της οικονομίας, οι διαρκείς πολεμικές επιχειρήσεις, οι συνέπειες του κοροναϊού και η διαρκώς αυξανόμενη αυταρχική διακυβέρνηση, τον κάνουν ευάλωτο όσο πλησιάζουν οι εκλογές του 2023, τις οποίες με τα σημερινά δεδομένα δεν θα κέρδιζε.
Ο Ερντογάν «καίγεται»
Αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος που ο Ερντογάν «καίγεται» να βρει ένα modus viventi με τον Μπάιντεν, είτε προαναγγέλοντας πρωτοβουλίες υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου στην Τουρκία, είτε βάζοντας τον υπουργό Άμυνας, Χουλουσί Ακάρ, να προτείνει «λύση Κρήτης» για τους S-400, σε μια προσπάθεια να πείσει την Ουάσινγκτον για τις καλές προθέσεις του.
Στην πραγματικότητα, λένε αναλυτές, το γεγονός ότι ο Μπάιντεν ακόμα δεν έχει επικοινωνήσει με τον Ερντογάν δείχνει, εκτός από μια σκλήρυνση της στάσης των ΗΠΑ, και τον προβληματισμό της για το πώς πρέπει να χειριστεί την Τουρκία και ποια ισορροπία πρέπει να βρει ανάμεσα στην πίεση για εκδημοκρατισμό της χώρας και την ανάγκη διατήρησης της στρατηγικής συμμαχίας με την Άγκυρα.
Φθορά της θεσμικής συνεργασίας
Η Τουρκία θεωρείται σημαντικός παράγοντας ελέγχου της Ρωσίας και των διαθέσεών της έναντι της Δύσης και οι ΗΠΑ έχουν παραδοσιακά καλές σχέσεις με την Τουρκία έστω και στο πεδίο της αμυντικής συνεργασίας. Επίσης, αναλυτές θεωρούν ότι Άγκυρα και Μόσχα αποτελούν «φυσικούς εχθρούς» και ότι οι καλές σχέσεις που μοιάζουν να έχουν σήμερα, δεν θα κρατήσουν για πολύ.
Από την άλλη, σημειώνεται ότι η θεσμική συνεργασία ΗΠΑ-Τουρκίας -όταν τα ΥΠΕΞ των δύο χωρών συνεργάζονταν αρμονικά ακόμα κι όταν οι ηγέτες τους είχαν προβλήματα, έχει φθαρεί δραματικά. Δεν ήταν τυχαία η έκρηξη Πομπέο στη σύνοδο των ΥΠΕΞ του ΝΑΤΟ, όταν κατηγόρησε την Τουρκία για αντισυμμαχική συμπεριφορά.
Η μία χώρα χρειάζεται την άλλη
Στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου θεωρείται ως «δύσκολος» να συνεργαστεί κάποιος μαζί του, ενώ η εξωτερική πολιτική της Άγκυρας είχε θορυβήσει πολλούς συμμάχους των ΗΠΑ στην περιοχή, όπως η Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ που πίεζαν την Ουάσινγκτον να παρέμβει και να βάλει τέλος στις επεκτατικές της βλέψεις, αλλά και να την ψέξει για τις σχέσεις με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους.
Εν τέλει, όμως, και οι δύο χώρες χρειάζονται η μία την άλλη. Και στο πλαίσιο αυτό, η Ουάσινγκτον αναζητά το σωστό μείγμα καρότου και ραβδιού για να επανεκκινήσει τις σχέσεις της με την Άγκυρα. Όταν αυτό βρεθεί, τότε -μάλλον- θα χτυπήσει το τηλέφωνο του Ερντογάν και στην άλλη άκρη της γραμμής θα είναι ο Μπάιντεν.
Πληροφορίες: Foreign Policy
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
