Ο Nordstream, ο αγωγός της Gazprom, που ενώνει την Ρωσία με την Γερμανία, απειλεί να μετατραπεί σε γεωπολιτική καταιγίδα την ώρα που ο Τζο Μπάιντεν αναλαμβάνει τα ηνία των Ηνωμένων Πολιτειών. Και, μαζί, απειλεί στριμώξει την Ανγκελα Μέρκελ, στην αυλαία της ηγεσίας της, στις συμπληγάδες μιας σφοδρής σύγκρουσης Ουάσιγκτον και Μόσχας.
Μόλις την περασμένη Δευτέρα, δύο ημέρες πριν από την ορκωμοσία Μπάιντεν, το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών έλαβε το τελικό μήνυμα-προειδοποίηση από την Ουάσιγκτον: Ενημερώθηκε για την απόφαση των ΗΠΑ να επιβάλουν κυρώσεις στο ρωσικό πλοίο που ολοκληρώνει τα τελευταία τμήματα του αγωγού. Η αντίδραση του Βερολίνου ήταν λιτή και αμήχανη: «Λαμβάνουμε, με λύπη υπ’ όψιν μας, την αμερικανική απόφαση».
H πίεση στο Βερολίνο και η υπόθεση Ναβάλνι
Η Γερμανία και η Δανία ήταν οι δύο χώρες που έδωσαν τις τελικές άδειες για την ολοκλήρωση της κατασκευής των τελευταίων 75 χιλιομέτρων του αγωγού Nord Stream 2 – ενός αγωγού συνολικού μήκους 1.200 χιλιομέτρων. Και οι αμερικανικές κυρώσεις έρχονται την ώρα που το Βερολίνο δέχεται πολλαπλές και ασφυκτικές πιέσεις να επανεξετάσει την στάση του απέναντι στην Μόσχα, μετά την σύλληψη από την κυβέρνηση Πούτιν του επικεφαλής της αντιπολίτευσης Αλεξέι Ναβάλνι.
Ο Ναβάλνι συνελήφθη κατά την επιστροφή του στην Μόσχα από την Γερμανία, και μετά από την εναντίον του απόπειρα δολοφονίας του με δηλητήριο – μια απόπειρα πίσω από την οποία η Δύση βλέπει τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες.
Ο εκπρόσωπος της γερμανικής καγκελαρίας όμως Στέφαν Ζάιμπερτ ξεκαθάρισε πως η υπόθεση Ναβάλινι δεν αλλάζει τις ενεργειακές προτεραιότητες της Γερμανίας: «Το project του Nord Stream 2 είναι ένα μεγάλο εμπορικό σχέδιο που δεν αλλάζει», δήλωσε.
Ουάσιγκτον: Απειλή για την ενεργειακή ασφάλεια
Αυτή η θέση της Γερμανίας δεν άρεσε στην κυβέρνηση Τραμπ και δεν αρέσει ούτε στην νέα κυβέρνηση Μπάιντεν. Αποτελεί κεντρικό και αμετάβλητο πυλώνα της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής η θέση ότι ο Nord Stream 2 συνιστά απειλή για την ενεργειακή ασφάλεια της Δύσης. Το State Department, με e-mail που έστειλε αυτή την εβδομάδα, σε όλους τους εμπλεκόμενους – πολιτικούς και εμπορικούς φορείς – ήταν σαφές: «Ολοι όσοι βοηθούν και στηρίζουν το Nord Stream 2, αυτό το project ρωσικής επιρροής, είτε πρέπει να αποσυρθούν τώρα, είτε να ετοιμαστούν για να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες», ανέφερε το e-mail.
Η αμερικανική προειδοποίηση δεν έπεσε στο κενό. Ηδη, ο όμιλος Zurich Insurance, ένας από τους ομίλους όπου έχει ασφαλιστεί το project του Nord Stream 2, ανακοίνωσε ότι «δεσμεύεται να συμμορφωθεί πλήρως», ενώ στις αρχές του μήνα είχε αποσυρθεί από το έργο και η νορβηγική εταιρία DNV.
Ο Αρμιν Λάσετ “κοιτά” προς την Ρωσία
Στο Βερολίνο όμως το κλίμα είναι διαφορετικό, ειδικά μάλιστα μετά και την εκλογή του Αρμιν Λάσετ στην ηγεσία του Χριστινοδημοκρατικού Κόμματος. Ο νέος επικεφαλής του CDU, και πιθανός διάδοχος της Μέρκελ και στην καγκελαρία μετά τις εκλογές του φθινοπώρου, είναι δεδηλωμένος υπέρμαχος της μη διατάραξης των σχέσεων με την Ρωσία, της πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής και, κυρίως, της δυναμικής οικονομικής διπλωματίας.
Παραμένει επίσης ο επικεφαλής του κρατιδίου της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας που αποτελεί την έδρα των γερμανικών ενεργειακών κολοσσών RWE, E.ON και Uniper.
Το δίλημμα Μπάιντεν
Tα δεδομένα αυτά θέτουν ενώπιον υψηλών γεωπολιτικών διλημμάτων τον Τζο Μπάιντεν. Εχοντας δεσμευτεί για επιστροφή της Αμερικής στην διεθνή ομαλότητα και για την διατλαντική συνεργασία μετά την θυελλώδη τετραετία Τραμπ, ο Τζο Μπάιντεν καλείται τώρα να βρει την ισορροπία της αναδόμησης της σχέσης της Ουάσιγκτον με την Γερμανία, χωρίς παράλληλα να στείλει σήμα αδυναμίας προς την πλευρά της Ρωσίας.
«Η προσπάθεια να βρεθεί λύση στο θέμα του Nord Stream 2 είναι ισορροπία σε τεντωμένο σχοινί», λέει στο Politico ο Ρίτσαρντ Μόρνινγκσταρ, που είχε διατελέσει ειδικός απεσταλμένος της κυβέρνησης Ομπάμα επί ευρασιατικών ενεργειακών ζητημάτων.
Ο ίδιος εκτιμά πως μια πιθανή διέξοδος θα ήταν μια αμερικανική διαπραγμάτευση όχι μόνον με την Γερμανία, αλλά και με την Πολωνία, και άλλες κεντροευρωπαϊκές χώρες που θα τις έπειθε να αναστείλουν την κατασκευή του αγωγού, συμπεριλαμβάνοντας όμως στο τραπέζι των ανταλλαγμάτων και την προστασία των συμφερόντων της Ουκρανίας.
