Ενα σκληρό γεωπολιτικό σκάκι με “έπαθλο” τα ελληνικά λιμάνια βρίσκεται σε εξέλιξη το τελευταίο διάστημα με τη Ρωσία, τις ΗΠΑ, την Κίνα αλλά και την Ιταλία στο παιχνίδι.
Στα μέσα της εβδομάδας στο λιμάνι του Πειραιά κατέφτασε μία από τις πιο σύγχρονες ρώσικες φρεγάτες, η «Ναύαρχος Κασατόνοβ» μαζί με τα πλοία συνοδείας της στο πλαίσιο «επίσκεψης εργασίας» όπως ανακοίνωσε στα social media η ρωσική πρεσβεία στην Ελλάδα.
- Μια ρωσική φρεγάτα, σε ένα ελληνικό λιμάνι, που ελέγχεται από κινέζικη κρατική εταιρεία και το οποίο απέχει μόλις πέντε μίλια από το ναύσταθμο του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού.
Δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο καθώς αμερικανικές, κινεζικές γαλλικές και άλλες ναυτικές δυνάμεις έχουν επανειλημμένα καταπλεύσει στον Πειραιά στο πλαίσιο αποστολών τους.
Σε σκακιέρα γεωπολιτικού ανταγωνισμού τα ελληνικά λιμάνια
Λαμβάνει χώρα όμως σε μια περίοδο που τα ελληνικά λιμάνια στο σύνολό τους έχουν μετατραπεί σε σκακιέρα ενός γεωπολιτικού και οικονομικού ανταγωνισμού στο οποίο συμμετέχουν όλες οι μεγάλες δυνάμεις: ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία αλλά και Ισραήλ, Ιταλία και Γερμανία, όλες έχουν εταιρείες που ελέγχουν, διεκδικούν ή σχεδιάζουν να διεκδικήσουν ελληνικά λιμάνια. Από την Αλεξανδρούπολη έως το Ηράκλειο της Κρήτης και από την Ηγουμενίτσα και τον Αστακό έως το Βόλο και την Καβάλα.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες στην τρέχουσα συγκυρία διεκδικούν μέσω ανεξάρτητων ιδιωτικών αμερικανικών εταιρειών αλλά ενίοτε με χρηματοδότηση από την κρατική αμερικανική αναπτυξιακή τράπεζα DFC τα λιμάνια της Ηγουμενίτσας, της Καβάλας και, προσεχώς, και του Βόλου σύμφωνα με όσα έχει αναφέρει ο Αμερικανός πρέσβης.
Η κινεζική παρουσία στον Πειραιά
Στον Πειραιά βρίσκεται ήδη με τον έλεγχο της πλειοψηφίας του μετοχικού κεφαλαίου (51%) του Οργανισμού Λιμένος Πειραιώς η κρατική κινεζική COSCO Shipping, που αν και δείχνει επικεντρωμένη στη βασική της δραστηριότητα, τη διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων, το Πεκίνο ουδέποτε έχει κρύψει τη σημασία που αποδίδει στην οικονομική διπλωματία του «νέου δρόμο του μεταξιού» για τη διεύρυνση της επιρροής του στα Βαλκάνια και την Ευρώπη εν γένει.
Στη Θεσσαλονίκη την πλειοψηφία του μετοχικού κεφαλαίου (τα δυο τρίτα του 67%) ελέγχει πλέον, μετά κι από την αποεπένδυση αυτή την εβδομάδα του γερμανικού επενδυτικού κεφαλαίου DIEP, η Belterra συμφερόντων του ομογενή από τη Ρωσία Ιβάν Σαββίδη.
Σε μία εξέλιξη που έλαβε χώρα προ οκτώ μηνών και δεν πήρε ιδιαίτερη δημοσιότητα, έγινε σαφής η προσπάθεια προσέγγισης με τον αμερικανικό παράγοντα. Μια προσέγγιση που ενδεχομένως να σηματοδοτεί, αν μη τι άλλο, μία συμφωνία κυρίων για τα λιμάνια της Βόρειας Ελλάδας, εξηγούν πηγές από τη συμπρωτεύουσα.
Η επίσκεψη Πάϊατ στον ΟΛΘ
Ο λόγος για την επίσκεψη του Αμερικανού πρέσβη Τζέφρι Πάιατ στον Οργανισμό Λιμένος Θεσσαλονίκης λίγες μέρες αφού τοποθετήθηκε στη διοίκηση ο επί μια δεκαετία σχεδόν επικεφαλής της ομάδας εργασίας λιμένων του ΤΑΙΠΕΔ.
Σε εκείνη την συνάντηση, που ήρθε μετά από άλλη επίσκεψη της Αμερικανίδας προξένου στον ΟΛΘ, εκδόθηκε δελτίο Τύπου σύμφωνα με το οποίο ο πρέσβης των ΗΠΑ «ευχαρίστησε την ΟΛΘ Α.Ε. για τη συνεργασία στο παρελθόν, σχετικά με τις περιοδικές μετακινήσεις αμερικανικών στρατιωτικών μονάδων, και τόνισε ότι προσβλέπει στο κτίσιμο μίας σχέσης διαφάνειας και συνεργασίας σε τομείς αμοιβαίου ενδιαφέροντος».
Κατά πόσον αυτή η προσέγγιση των δύο πλευρών μπορεί να άρει τον σκεπτικισμό των ΗΠΑ για την είσοδο του ομίλου Σαββίδη στον ΟΛΘ, μπορεί να συνεχιστεί ή και να μετεξελιχθεί σε ενδεχόμενη συνεργασία, όπως ακούγεται στην αγορά, θα φανεί μέσα στους επόμενους λίγους μήνες.
Το αμερικανικό ενδιαφέρον για Αλεξανδρούπολη και Καβάλα
Δύο αμερικανικές εταιρείες αλλά και ο Οργανισμός Λιμένος Θεσσαλονίκης διεκδικούν τα λιμάνια της Αλεξανδρούπολης και τον προβλήτα Φίλιππος Β’ στην Καβάλα. Κύκλοι του ελληνικού υπουργείου ναυτιλίας, του ΤΑΙΠΕΔ αλλά και του ΟΛΘ, σύμφωνα με πληροφορίες της Καθημερινής της Κυριακής, αναφέρουν πως η συμμετοχή του Οργανισμού στους δύο αυτούς διαγωνισμούς «έχει καθαρά αμυντικό χαρακτήρα».
Δηλαδή «συμμετέχουν μόνο και μόνο για να διασφαλίσουν ότι σε περίπτωση που δεν περάσει σε αμερικανικά συμφέροντα κάποιο από τα δύο λιμάνια δεν θα περάσει ούτε σε κάποιον ανταγωνιστή του ΟΛΘ».
Μάλιστα ορισμένες, συνήθως άριστα ενημερωμένες, πηγές εξηγούν ότι δεν αποκλείεται ο ΟΛΘ να κληθεί να αναλάβει και ρόλο διαχειριστή από αμερικανικό σχήμα που ενδέχεται να επικρατήσει στους εν λόγω διαγωνισμούς.
Διπλή στόχευση
Στην Ηγουμενίτσα όμως που βρίσκεται κι αυτή σε διαγωνιστική διαδικασία η στάση του ΟΛΘ φέρεται να είναι διαφορετική. Ο όμιλος Σαββίδη, εξηγούν πήγες που ισχυρίζονται πως γνωρίζουν τους σχεδιασμούς του, έχει δύο προσανατολισμούς ανάπτυξης για τον ΟΛΘ: Αφενός θέλει να καταστεί το βασικό λιμάνι όλων των Βαλκανίων και αφετέρου να αποκτήσει πρόσβαση προς την Αδριατική την οποία η Ηγουμενίτσα -και η διασύνδεση της μέσω της Εγνατίας με τη συμπρωτεύουσα- την παρέχει.
Ομως την Ηγουμενίτσα διεκδικούν κι άλλα σημαντικά επιχειρηματικά συμφέροντα όπως ο ιταλικός όμιλος Γκριμάλντι, η μεγαλύτερη ελληνική ακτοπλοϊκή Attica Group, σχήμα άλλων Ελλήνων ακτοπλόων και γερμανική ακτοπλοϊκή με σημαντική παρουσία στην Αδριατική.
Οι διαγωνισμοί για την Αλεξανδρούπολη, την Ηγουμενίτσα και τον προβλήτα Φίλιππος Β’ στην Καβάλα, βρίσκονται αυτή τη στιγμή στη φάση προαξιολόγησης των υποψηφίων, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί στα τέλη Φεβρουαρίου και να ξεκινήσει η διαδικασία της δεύτερης φάσης που αναμένεται να κρατήσει κάποιους μήνες και να ολοκληρωθεί με την υποβολή δεσμευτικών οικονομικών προσφορών αργότερα φέτος, εξηγούν από το ΤΑΙΠΕΔ. «Σε έναν ανοιχτό πλειοδοτικό διαγωνισμό κανείς δεν ξέρει τελικά τι θα συμβεί» υπογραμμίζουν.
Η πολυεπίπεδη στρατηγική της Αθήνας
Η ελληνική πλευρά ακολουθεί μία πολυεπίπεδη στρατηγική που υπαγορεύεται και από την ανάγκη ισχυρών διεθνών συμμαχιών λόγω των εντάσεων με την Τουρκία και το ευρύτερο ενδιαφέρον για τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, ως ενεργειακό σταυροδρόμι αλλά και ως πηγή μεγάλων κοιτασμάτων φυσικού αερίου, σημειώνουν διπλωματικοί παρατηρητές.
Είναι υπό αυτό το πρίσμα που οι ίδιες πηγές εξηγούν και τις τριβές που εκδηλώνονται οψίμως με την κινεζική COSCO στον Πειραιά, η οποία επιδιώκει πιεστικά την περαιτέρω ανάπτυξη της δραστηριότητάς της στα εμπορευματοκιβώτια, τη στιγμή κατά την οποία σε αυτό αντιδρούν τόσο η αμερικανική όσο και πολλές μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Την ίδια ώρα η ελληνική κυβέρνηση προάγει τη Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA) μέσω της οποίας η υπερδύναμη έχει αποκτήσει σημαντική πρόσβαση και ευκολίες στο λιμάνι της Σούδας και στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης.
Δικλείδες ελέγχου
Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφερθεί ότι οι ελληνικές κυβερνήσεις διαχρονικά και ειδικότερα κατά την τελευταία δεκαετία, οπότε και τρέχει το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων των λιμανιών (υπό την πίεση τόσο των μνημονιακών υποχρεώσεων της χώρας όσο και της ανάγκης αναβάθμιση των υποδομών τους με σοβαρότατες επενδύσεις), έχει εισαγάγει δύο βασικές δικλείδες ελέγχου σε όλα τα ιδιωτικοποιημένα ή υπό ιδιωτικοποίηση λιμάνια: αφενός για την παραχώρησή τους (πάντοτε για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα) απαιτεί σοβαρές δεσμευτικές επενδύσεις σε υποδομές ώστε να μεγεθύνει το οικονομικό όφελος για την πραγματική οικονομία και να διασφαλίσει την ποιότητα των επενδυτών.
Αφετέρου έχει εισαγάγει σε όλες τις συμβάσεις παραχώρησης ρήτρα με βάση την οποία μπορεί για λόγους εθνικού συμφέροντος και δημόσιας ασφάλειας να απαγορεύσει την προσέγγιση οποιοδήποτε πλοίου αποφασίσει.
Τέλος στα περισσότερα από αυτά διατηρεί συμμετοχή με μειοψηφικά ποσοστά και συμφωνίες μεταξύ μετόχων που περιορίζουν τη δυνατότητα των επενδυτών να αποφασίζουν μονομερώς σημαντικές επιχειρηματικές κινήσεις.
Επιπλέον οι δραστηριότητες ξένων και ελληνικών συμφερόντων στα ελληνικά λιμάνια τα τελευταία χρόνια αποτελούν παγίως αντικείμενο ενδελεχούς προσοχής των αρμοδίων ελληνικών υπηρεσιών ασφαλείας και πληροφοριών, τονίζουν οι γνωρίζοντες.
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
