Την ώρα που η Ανγκελα Μέρκελ ετοιμάζεται να αποχωρήσει από την καγκελαρία μετά από 16 χρόνια, το ερώτημα που πλανάται πάνω από τις κάλπες της 26ης Σεπτεμβρίου στην Γερμανία είναι το κατά πόσον η χώρα που είθισται να ορίζει την πορεία της Ευρώπης βρίσκεται ενώπιον της μεγάλης – ή τουλάχιστον σημαντικής – αλλαγής.
Προς έκπληξη πολλών, ακόμη και των ίδιων των γερμανών σοσιαλδημοκρατών, το SPD βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο αυτού του ερωτήματος. Διότι το πιο εντυπωσιακό στοιχείο της προεκλογικής μάχης στη Γερμανία είναι η μεταμόρφωση του SPD από ένα κόμμα που πριν από τέσσερις μήνες φαινόταν καταδικασμένο σε μια καταστροφική ήττα, στην πολιτική δύναμη που έχει πλέον την ευκαιρία να ηγηθεί της επόμενης κυβέρνησης.
Πως έγινε ο Σολτς το φαβορί για την διαδοχή της Μέρκελ
Το SPD, σύμφωνα με την ανάλυση των Financial Times, βρίσκεται σε άνοδο εν μέρει λόγω των νωθρών προεκλογικών εκστρατειών των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) της Μέρκελ και των Πρασίνων. Και τα δύο κόμματα βρέθηκαν στην κορυφή των δημοσκοπήσεων πριν από λίγους μήνες, αλλά έχασαν γρήγορα έδαφος, καθώς οι ψηφοφόροι γύρισαν την πλάτη στους υποψήφιούς τους για την καγκελαρία – στον Άρμιν Λάσετ του CDU και την Αναλένα Μπέρμποκ των Πρασίνων.
Τώρα φαίνεται πως οι ψηφοφόροι βλέπουν ως προτιμότερο αντικαταστάτη της Μέρκελ τον Όλαφ Σολτς του SPD, ο οποίος είναι υπουργός Οικονομικών στην κυβέρνησή της και αντικαγκελάριος.
Ήρεμος, ενημερωμένος και σοβαρός όπως και η Μέρκελ, ο Σολτς πλασαρίστηκε ως ο πιο αξιόπιστος υποψήφιος για να συνεχίσει την κληρονομιά της έναντι των αντιπάλων του. Η προεκλογική του καμπάνια επιδίωξε να αναδείξει τις μεταξύ τους ομοιότητες. Το σύνθημα μιας προεκλογικής διαφήμισης ήταν «er kahn Kanzlerin», το οποίο σημαίνει «μπορεί να γίνει καγκελάριος», αλλά το ουσιαστικό να κλίνεται ως θηλυκό, για να θυμίζει στους ψηφοφόρους την κυρία Μέρκελ.
Ορθολογιστής και σε απόσταση από την αριστερά
O Σολτς δεν έχει πολλά κοινά με την αριστερή βάση του SPD, τόσο λόγω ταπεραμέντου όσο και λόγω των πολιτικών του πεποιθήσεων. Όπως ο Χέλμουτ Σμιντ, πρώην καγκελάριος του SPD, έφτιαξε την πολιτική του καριέρα στο Αμβούργο, ένα λιμάνι του οποίου οι πολίτες φημίζονται για ορθολογισμό τους. Ήταν ο Σμιντ αυτός που κάποτε είπε: «Όποιος έχει οράματα, πρέπει να επισκεφτεί έναν γιατρό».
Eκ πρώτης όψεως, υπάρχουν λόγοι για τους οποίους η καγκελαρία του Σολτς μπορεί να σηματοδοτήσει μια μεταστροφή από την εποχή Μέρκελ. Η πλατφόρμα του SPD υπόσχεται να κάνει τη στέγαση πιο φθηνή και να αυξήσει τον κατώτατο μισθό στα 12 ευρώ από 9,60 ευρώ την ώρα. O Σολτς μιλάει για αύξηση των επενδύσεων στην εκπαίδευση και την ψηφιοποίηση.
Αλλά ως «φρουρός» των δημόσιων οικονομικών της Γερμανίας, είναι αναγκασμένος να συμμορφωθεί με τον συνταγματικά κατοχυρωμένο κανόνα για ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς. Υποστηρίζει ότι το Σύμφωνο Σταθερότητας της Ε.Ε., που κάποιες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις το βρίσκουν πολύ περιοριστικό δημοσιονομικά, είναι ήδη αρκετά ευέλικτο.
Οι κυβερνητικοί εταίροι: Οι Πράσινοι και το Die Linke
Επιπλέον, οποιαδήποτε αξιολόγηση του Σολτς ως μελλοντικού καγκελάριου πρέπει να λαμβάνει υπόψη και την επίδοση στις κάλπες τόσο του SPD όσο και των δυνητικών κυβερνητικών του εταίρων. Οι παράγοντες αυτοί μπορεί να θέσουν πολύ σημαντικούς περιορισμούς σε μια κυβέρνηση υπό τον Σολτς.
Κατ’ αρχάς, έχουν περάσει προ πολλού οι ημέρες όπου, όπως το 1998, το κόμμα ανέβαινε στην εξουσία με 41% των ψήφων. Το SPD συγκέντρωσε μόλις 23% το 2009, 25,7% το 2013 και 20,5% το 2017. Το γεγονός ότι το SPD βρίσκεται πλέον στην πρώτη θέση των δημοσκοπήσεων με ποσοστό αρκετά κάτω από το 30% δεν είναι σημάδι της ευρείας απήχησής του, όπως επισημαίνουν και πάλι οι Finncial Times, αλλά ένδειξη του κατακερματισμένου γερμανικού πολιτικού τοπίου, με έξι μεγάλα κόμματα.
Ως εκ τούτου, το SPD θα πρέπει να συγκυβερνήσει με άλλα δύο κόμματα, αν και όχι με το CDU, διότι τόσο τα δύο κόμματα όσο και το εκλογικό σώμα δεν θέλουν άλλους «μεγάλους συνασπισμούς». Ο πιο προφανής εταίρος είναι οι Πράσινοι, με τους οποίους το SPD μοιράζεται κάποιες κοινές θέσεις στην οικονομική πολιτική.
Δύσκολος ο σχηματισμός κυβέρνησης
Οι φιλελεύθεροι Ελεύθεροι Δημοκράτες θα ήταν παράξενη επιλογή εταίρου, δεδομένων των απαιτήσεών τους για φορολογικές ελαφρύνσεις και την αντιπάθειά τους στις μεγάλες δημόσιες επενδύσεις. Όσον αφορά το ριζοσπαστικά αριστερό Die Linke, ο Σολτς δεν το έχει αποκλείσει, αλλά μπορεί να θεωρεί μη ανεκτή την αρνητική του στάση απέναντι στο ΝΑΤΟ.
Το συμπέρασμα είναι ότι αν το SPD κερδίσει τις εκλογές, απλά και μόνο η συγκρότηση ενός κυβερνητικού συνασπισμού θα είναι δύσκολο εγχείρημα. Η συγκυβέρνηση με δύο ακόμα κόμματα θα περιορίσει τη δυνατότητά του να θέσει μια τολμηρή ατζέντα όπως συνέβη τότε που ήταν ο απόλυτος κυρίαρχος της κυβέρνησης το 1969-82 και 1998-2005.
Η αλλαγή στη Γερμανία είναι προ των πυλών μόνο και μόνο λόγω της αποχώρησης της Μέρκελ, αλλά πόση ακριβώς αλλαγή είναι ένα ζήτημα προς συζήτηση.
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
