O πλανήτης ολόκληρος τρομάζει από την πλήρη επικράτηση των φανατικών ισλαμιστών στο Αφγανιστάν, οι ΗΠΑ και η Ευρώπη παρακολουθούν – για μια ακόμη φορά – αμήχανες την κατάρρευση όλων των γραμμών άμυνας, αλλά η Αγκυρα βλέπει «θετικά μηνύματα» από την πλευρά των Ταλιμπάν.
Αυτό τουλάχιστον δήλωσε χθες ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας Μεβλούτ Τσαβούσογλου εγείροντας σοβαρά ερωτήματα για τις προθέσεις και τις επιδιώξεις της Αγκυρας ενώπιον της νέας γεωπολιτικής πραγματικότητας που διαμορφώνει η ανάληψη της εξουσίας στο Αφγανιστάν από τους Ταλιμπάν.
Τσαβούσογλου: Θα στηρίξουμε την ειρήνη και την ενότητα
Ο Τσαβούσογλου δήλωσε πως βλέπει θετικά τα πρώτα μηνύματα των Ταλιμπάν από την στιγμή που κατέλαβαν την εξουσία, τονίζοντας ταυτόχρονα πως η χώρα του θα στηρίξει «την ενότητα και ειρήνη στο Αφγανιστάν».
Την ίδια ώρα ο τούρκος υπουργός Αμυνας Χουλουσί Ακάρ δήλωνε πως «θα εντείνουμε τις δράσεις μας και θα διαμηνύσουμε ότι τα σύνορά μας είναι απροσπέλαστα» προσθέτοντας πως «ένα μεγάλο μέρος του τείχους έχει ολοκληρωθεί, ενώ παρέχονται ενισχύσεις στα συνοριακά φυλάκια» για να αποτραπεί η μαζική είσοδος αφγανών προσφύγων.
Η αγωνία της νέας προσφυγικής κρίσης
Οι δηλώσεις αυτές πυροδοτούν εύλογα ερωτήματα και στην ελληνική διπλωματία σε δύο βασικά μέτωπα:
- Το πρώτο είναι η προφανής επιδίωξη του Ταγίπ Ερντογάν να φέρει την Τουρκία σε πρωταγωνιστικό περιφερειακό ρόλο σε μια ακόμη εύφλεκτη ζώνη στην περιοχή. Εδώ είναι ενδεικτικό πως ο Μεβλοπύτ Τσαβούσογλου επανέλαβε χθες πως η Άγκυρα θα συνεχίσει τις συζητήσεις με τις ΗΠΑ για τον ρόλο της στην ασφάλεια του αεροδρομίου της Καμπούλ από την Τουρκία.
- Το δεύτερο, και κύριο για την Ελλάδα, είναι το πώς θα διαχειριστεί στην πραγματικότητα η Τουρκία τις μεγάλες προσφυγικές ροές που αναμένονται από το Αφγανιστάν, πέραν από τις δημόσιες διαβεβαιώσεις Ακάρ.
Επ’ αυτού ο προβληματισμός είναι έντονος καθώς παρά τις δημόσιες «καλές προθέσεις», κανείς δεν ξεχνά πόσες φορές η Τουρκία έχει εργαλειοποιήσει πρόσφυγες και μετανάστες για να ασκήσει πιέσεις στην ΕΕ και στην Ελλάδα.
Η θέση της Αθήνας και η Ευρώπη
Με αυτό το δεδομένο και προηγούμενο, η Αθήνα έχει σταθερή θέση στην Ε.Ε.ότι θα πρέπει να υποστηριχθεί η Τουρκία ώστε να μετριάσει τις προσφυγικές ροές από το Αφγανιστάν προς την Ευρώπη. Οι πρώτες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για περισσότερους από 500.000 Αφγανούς πολίτες, οι οποίοι θα επιχειρήσουν να φύγουν από τη χώρα.
Ηδη, άλλωστε, περίπου 400.000 Αφγανοί έχουν εγκαταλείψει την πατρίδα τους από τις αρχές του χρόνου σύμφωνα με την Υπηρεσία Προσφύγων του ΟΗΕ, UNHCR. Οργανώσεις αρωγής κρούουν επίσης εδώ και αρκετό διάστημα συναγερμό για την αρχή μιας μεγάλης ανθρωπιστικής κρίσης με καταστροφικές συνέπειες για τους Αφγανούς, 20.000 με 30.000 εκ των οποίων διαφεύγουν το τελευταίο διάστημα σε εβδομαδιαία βάση στο εξωτερικό, σύμφωνα με την Καρολάιν Φαν Μπούρεν, εκπρόσωπο της UNHCR στο Αφγανιστάν.
Συνεδριάζουν οι υπουργοί Εσωτερικών της ΕΕ
Σε αυτό το σκηνικό συνεδριάζει εκτάκτως σήμερα το συμβούλιο των υπουργών Εσωτερικών της ΕΕ το οποίο θα συζητήσει τις επιπτώσεις των έκτακτων συνθηκών στο Αφγανιστάν στο προσφυγικό- μεταναστευτικό, κατόπιν επιστολής του υπουργού Μετανάστευσης Νότη Μηταράκη , εκ μέρους των πέντε μεσογειακών χωρών.
Η ελληνική κυβέρνηση αναμένεται να υποστηρίξει την ενίσχυση της Τουρκίας από την ΕΕ, ώστε να υποδεχθεί και να κρατήσει στο έδαφος της τους αιτούντες άσυλο, επικαλούμενη τη συμφωνία του 2016.
Διπλωματικές πηγές επισημαίνουν ότι το Αφγανιστάν προφανώς και δεν μπορεί να θεωρηθεί “ασφαλής χώρα” και άρα θα ήταν απαράδεκτη από ανθρωπιστική άποψη επαναπροώθηση προσφύγων, όμως για την Αθήνα και την ΕΕ, η Τουρκία θεωρείται “ασφαλής τρίτη χώρα” και άρα αιτούντες άσυλο θα πρέπει να επιστρέφουν εκεί.
