Ο Ταγίπ Ερντογάν ζήτησε και πήρε χθες την έγκριση του τουρκικού κοινοβουλίου για να στείλει στρατό στο Ναγκόρνο Καραμπάχ προς «επίβλεψη της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός».
Στην πραγματικότητα κανένας τούρκος στρατιώτης δεν πρόκειται να πατήσει στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, η συμφωνία εκεχειρίας προβλέπει ρητά ότι η ειρηνευτική δύναμη θα αποτελείται από 2.000 ρώσους στρατιώτες και η Αγκυρα δεν αναφέρεται πουθενά ως εμπλεκόμενο μέρος στην τήρηση της εκεχειρίας.
Το παρασκηνιακό παζάρι Ερντογάν-Πούτιν
Εκείνο που θα συμβεί, κι εκείνο που φαίνεται να παραχώρησε ο Πούτιν κατόπιν των παρασκηνιακών διαβουλεύσεων της περασμένης εβδομάδας, είναι η συμμετοχή μιας τουρκικής ομάδας – με ασαφές ακόμη το εάν η σύνθεσή της θα είναι αμιγώς στρατιωτική ή και πολιτική – σε ένα κέντρο παρατήρησης της εκεχειρίας που θα βρίσκεται στο Αζερμπαϊτζάν.
Η σχετική συμφωνία έκλεισε ανάμεσα στους υπουργούς Αμυνας Ρωσίας και Τουρκίας την περασμένη Τετάρτη, και την Παρασκευή και το Σάββατο συναντήθηκαν στην Αγκυρα αντιπροσωπείες των δύο πλευρών για να συζητήσουν τους όρους λειτουργίας του κέντρου, που ακόμη δεν έχει γίνει γνωστό ούτε το που, ούτε το πώς θα λειτουργήσει.
Το μόνο δεδομένο είναι πως ο ρώσος υπουργός Αμυνας Σεργκέι Λαβρόφ έχει δηλώσει ότι το κέντρο αυτό θα λειτουργεί από μακρινή τοποθεσία, με τη βοήθεια μη επανδρωμένων αεροσκαφών και άλλων τεχνικών μέσων για να ελέγχει την εφαρμογή της συμφωνίας.
Η “σκιά” του Ερντογάν πάνω από τον Καύκασο
Στον Ταγίπ Ερντογάν όμως αρκεί ακόμη κι αυτό. Του αρκεί, πρώτον, για να μπορεί να διακηρύσσει εντός της Τουρκίας ότι έχει «πατήσει πόδι» στον Καύκασο.
Και να διαφημίζει ότι τα περίφημα τουρκικά drones Bayraktar TB2 που οδήγησαν τον αζέρικο στρατό στην στρατιωτική νίκη του Ναγκόρνο Καραμπάχ, θα είναι ξανά εκείνα που θα επιβλέπουν τώρα την εκεχειρία. Όπως και το ότι η Αγκυρα είναι πλέον εξίσου σημαντικός παίκτης στην περιοχή όπως και η Ομάδα του Μινσκ.
Ο “Στρατός του Τουράν”
Του αρκεί, κυρίως, όμως για να ενισχύσει την στρατηγική συμμαχία με το Αζερμπαϊτζάν και να κρατά ζωντανή την νέα νέο-οθωμανική φαντασίωση – εκείνη του «Στρατού του Τουράν».
Ο «Στρατός του Τουράν» είναι η ιδέα μιας πολιτικής και στρατιωτικής συμμαχίας ως αντίπαλο δέος στις δυτικές συμμαχίες – κάτι σαν τουρκικό ΝΑΤΟ.
Η σύγκρουση στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και η εμπλοκή της Τουρκίας έφερε ξανά αυτή την ιδέα στην πρώτη γραμμή των σκληρών πολιτικών και στρατιωτικών μηχανισμών της Αγκυρας, παράλληλα με το δόγμα της Γαλάζιας Πατρίδας.
«Τα τουρκικά κράτη πρέπει να ενωθούν: Ο Στρατός του Τουράν είναι η ελπίδα», έγραψε στην στην εφημερίδα Turkiye ο Κυρσάντ Ζορλού, καθηγητής του πανεπιστημίου Hacı Bayram Veli της Αγκυρας, ενώ η ρωσική εφημερίδα Московский комсомолец ανέφερε πριν από περίπου δέκα μέρες:
«Η Αγκυρα στάθηκε στο πλευρό του Μπακού. Αυτό μπορεί να γίνει το πρώτο βήμα προς τη δημιουργία του λεγόμενου «Στρατού του Τουράν» – του μπλοκ τουρκικών κρατών που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως ενιαία δύναμη σε πιθανές στρατιωτικές συγκρούσεις».
Η συμμαχία με τους Αζέρους και το Καζακστάν
Η ιδέα του «Μεγάλου Τουράν» ή της ενιαίας πολιτείας όλων των τουρκικών λαών διατυπώθηκε για πρώτη φορά στα τέλη του 19ου αιώνα και έκτοτε επανέρχεται κατά καιρούς στο προσκήνιο.
Στην Αγκυρα άρχισε να συζητείται ξανά, με ένταση, μετά τις επιχειρήσεις στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Οπως έγραψε η Turkiye , η προοπτική ενός τέτοιου μπλοκ δοκιμάστηκε για πρώτη φορά στις κοινές ασκήσεις των στρατών της Τουρκίας και του Αζερμπαϊτζάν, που πραγματοποιήθηκαν τον Αύγουστο.
Οι ειδικοί πρότειναν να χρησιμοποιηθεί η εμπειρία που αποκτήθηκε και να επεκταθεί στις σχέσεις της Τουρκίας με άλλα τουρκικά κράτη.
Σο πλαίσιο αυτό, επισημαίνεται ότι κατά την πρόσφατη επίσκεψη του τούρκου υπουργού Αμυνας Χουλουσί Ακάρ στο Καζακστάν, ανακοινώθηκε επίσημα ότι και οι δύο πλευρές θα ήθελαν να αναπτύξουν κοινές δράσεις στον τομέα της στρατιωτικής εκπαίδευσης και της συνεργασίας στον αμυντικό κλάδο.
Τα γεωπολιτικά και εθνοτικά χάσματα
Παρόμοιες συμφωνίες ισχύουν μεταξύ Τουρκίας – Ουζμπεκιστάν και άλλων κρατών της Κεντρικής Ασίας, ενώ ως άλλοι πιθανοί σύμμαχοι σε ένα τέτοιο μπλοκ υποδεικνύονται το ψευδοκράτος, το Καζακστάν, το Ουζμπεκιστάν, το Τουρκμενιστάν, το Κιργιστάν και το Τατζικιστάν.
Σε μια δεύτερη, και πιο βαθιά ανάγνωση, η υπόθεση δείχνει από μη ρεαλιστική έως και… ανιστόρητη, με δεδομένες τις άκρως τεταμένες γεωπολιτικές ισορροπίες και τους περιφερειακούς συσχετισμούς στην κεντρική Ασία.
Είναι ερώτημα, φερ’ ειπείν, πώς και σε ποια βάση θα μπορούσε να μετέχει σε μια τέτοια συμμαχία το Τατζικιστάν, με ένα πληθυσμό που η πλειοψηφία του δεν έχει καν τουρκική ρίζα και, τόσο εθνοτικά όσο και πολιτισμικά, βρίσκεται πολύ πιο κοντά στο Ιράν παρά στην γειτονική Τουρκία.
