Το σενάριο ήταν υπαρκτό και περιλάμβανε πιθανή συνάντηση του έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκο Μητσοτάκη με τον τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν στην Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Όλα αυτά όμως συζητούντο πριν από τις καταιγιστικές εξελίξεις στο Αφγανιστάν και πριν από το νέο κρεσέντο προκλήσεων που εξαπολύει – σταθερά και συστηματικά – το τελευταίο διάστημα προς την Ελλάδα η Αγκυρα.
Πλέον, το κλίμα έχει αλλάξει και από την ελληνική κυβέρνηση διαμηνύεται, με κατηγορηματικό τρόπο, ότι συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν δεν προγραμματίζεται, δεν επιδιώκεται και δεν πρόκειται να υπάρξει. Επισήμως επισημαίνεται ότι ο έλληνας πρωθυπουργός και ο τούρκος πρόεδρος δεν πρόκειται να βρίσκονται καν την ίδια περίοδο στις ΗΠΑ, όμως είναι σαφές ότι τέτοια συνάντηση ουδέποτε επιδιώχθηκε, όπως είχε συμβεί πριν από δύο χρόνια.
“Φρένο” στην συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν
Ανεπισήμως, είναι σαφές πως στο Μαξίμου δεν θεωρούν ότι η συγκυρία είναι η καλύτερη δυνατή για μια νέα ελληνοτουρκική συνάντηση κορυφής – ούτε καν για συνάντηση σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών μεταξύ Νίκου Δένδια και Μεβλούτ Τσαβούσογλου.
Όπως τονίζεται από διπλωματικές πηγές οι λόγοι που πρέπει να μπει «φρένο» στην Αγκυρα σ’ αυτή την φάση είναι δύο:
- Οι επαναλαμβανόμενες προκλήσεις και αξιώσεις Ερντογάν για το Αιγαίο, με αιχμή την αποστρατικοποίηση των νησιών
- Ο διπλός εκβιασμός που ασκεί, ξανά, ο τούρκος πρόεδρος σε Ευρώπη και Ελλάδα, απειλώντας με έναν νέο «υβριδικό πόλεμο» που θα έχει ως όπλο τις προσφυγικές ροές από το Αφγανιστάν.
Ο νέος εκβιασμός της Αγκυρας με το προσφυγικό
Σ’ αυτόν τον εκβιασμό, ο Ερντογάν απαιτεί από την ΕΕ νέα χρηματοδότηση, επικαλούμενος ευθέως την απειλή επανάληψης μιας προσφυγικής κρίσης ανάλογης με εκείνη του 2015, αυτή την φορά με αιχμή τους πρόσφυγες από το Αφγανιστάν. Ζητάει μάλιστα να είναι η ΕΕ εκείνη που θα αναλάβει πρωτοβουλίες, υποστηρίζοντας ότι η Ευρώπη δεν εφαρμόζει τις συμφωνίες της με την Τουρκία.
Το τηλεφώνημα στον Σταϊνμάγιερ και το τελεσίγραφο
Οι απαιτήσεις Ερντογάν έγιναν απολύτως σαφείς στην τηλεφωνική επικοινωνία που είχε την Τρίτη με τον πρόεδρο της Γερμανίας Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάγιερ.
Σ’ αυτή την συνομιλία, αφού δήλωσε ότι η Τουρκία και η Γερμανία, ως σύμμαχοι του ΝΑΤΟ, επέδειξαν αξιοθαύμαστη αλληλεγγύη και συντονισμό κατά τη διαδικασία εκκένωσης από το Αφγανιστάν, ο Ταγίπ Ερντογάν είπε ότι πρέπει να διατηρηθεί η ίδια κατανόηση σε αυτή την κρίσιμη περίοδο που διανύει το Αφγανιστάν. Και εκτόξευσε την έμμεση, αλλά καθαρή απειλή, λέγοντας: «Κανείς δεν θέλει να βιώσει μια εμπειρία παρόμοια με το μεταναστευτικό κύμα από τη Συρία».
Πρόσθεσε, δε, ότι η Γερμανία και η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να παράσχουν υποστήριξη στις γειτονικές χώρες που επωμίζονται το βάρος του μεταναστευτικού κύματος από το Αφγανιστάν και διαμήνυσε πως η Τουρκία δεν έχει τη δυνατότητα να διαχειριστεί ένα νέο μεταναστευτικό βάρος.
«Η ΕΕ πρέπει να λάβει γρήγορα μέτρα για την επικαιροποίηση της Συμφωνίας Τελωνειακής Ένωσης», φέρεται να δήλωσε μκαι επανέφερε τους γνωστούς του όρους:
- Επανέναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων
- Επικαιροποίηση της Τελωνειακής Ένωσης
- Χορήγηση ελεύθερης βίζας εισόδου στην ΕΕ για τους Τούρκους πολίτες
Φον ντερ Λάιεν: Δεν θα δεχθούμε υβριδικό πόλεμο
Η απάντηση ήρθε, σε ασυνήθιστα οργισμένους τόνους, χξθες από την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία ξεκαθάρισε πως δεν θα δεχτεί νέα εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού.
Κατά τη διάρκεια της ομιλίας της για την «κατάσταση της Ένωσης» στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο, η φον ντερ Λάιεν έστειλε αυστηρό μήνυμα στον Τούρκο πρόεδρο: «Η ΕΕ», δήλωσε, «δεν θα δεχτεί την εργαλειοποίηση των μεταναστών και τέτοιου είδους υβριδικές επιθέσεις».
Το ερώτημα είναι πως θα ερμηνεύσει, και πως θα διαχειριστεί ο Ερντογάν αυτή την απάντηση, με δεδομένο και το πολιτικό κενό που ουσιαστικά υπάρχει αυτή την στιγμή στην – παραδοσιακή σύμμαχό του – Γερμανία εν όψει των εκλογών της 26ης Σεπτεμβρίου. Κι έως τότε τουλάχιστον η Αθήνα προτιμά να παρακολουθεί και να συνεκτιμά τις εξελίξεις σε απόσταση από τον τούρκο πρόεδρο…
