Η χθεσινή, αναγνωριστική πρόσκληση Τσαβούσογλου προς την Αίγυπτο για την οριοθέτηση ΑΟΖ με την Τουρκία δεν ήρθε ως κεραυνός εν αιθρία για όσους παρακολουθούν στενά τις γεωπολιτικές εξελίξεις στην περιοχή.
Ηρθε ως ένα ακόμη βήμα στην μάχη αναδιάταξης δυνάμεων και συμμαχιών που δίνει ο Ερντογάν στην εποχή Μπάιντεν, ήρθε σε συνέχεια της διαβεβαίωσης του νέου, μεταβατικού πρωθυπουργού της Λιβύης Άμπντελ Χαμίντ Ντμπεϊμπά ότι το τουρκολιβυκό σύμφωνο παραμένει σε πλήρη ισχύ, και ήρθε επίσης – και κυρίως – ως απότοκο των θαλάσσιων χαρτών με βάση τους οποίους η Αίγυπτος έκανε την πρώτη διεθνή προκήρυξη για την εξόρυξη υδρογονανθράκων στην ανατολική Μεσόγειο.
Κατά την πιο καχύποπτη ανάγνωση με αυτούς τους χάρτες, και ειδικά με την οριοθέτηση συγκεκριμένων οικοπέδων, η Αίγυπτος παρά την συμφωνία με την Αθήνα για τις θαλάσσιες ζώνες “καταπατά” δυνάμει ελληνική ΑΟΖ.
Κατά την διπλωματική ανάγνωση, το Κάιρο ακολουθεί απλώς την προαναγγελθείσα τακτική του: όχι μόνον αποφεύγει την μετωπική αντιπαράθεση με την Τουρκία – εξ ου και η μερική και όχι ολική οριοθέτηση ΑΟΖ με ην Ελλάδα – αλλά κρατά και την πόρτα ανοιχτή για μια ενδεχόμενη διαπραγμάτευση με την Αγκυρα εάν και εφόσον το κρίνει σκόπιμο και χρήσιμο.
Τσαβούσογλου: “Το Κάιρο σεβάστηκε την τουρκική υφαλοκρηπίδα”
Αυτή την πόρτα είδε, και υπέδειξε, χθες ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου δηλώνοντας ότι η Τουρκία είναι έτοιμη για διαπραγμάτευση με την Αίγυπτο, αφού οι ερευνητικές δραστηριότητες του Καίρου έχουν γίνει μέχρι τώρα «με σεβασμό στην τουρκική υφαλοκρηπίδα».
Η επισήμανση αυτή του τούρκου υπουργού Εξωτερικών έχει σημασία, όπως και το γεγονός ότι τόνισε πως όταν «η Αίγυπτος υπέγραψε συμφωνία με την Ελλάδα σεβάστηκε τα νότια σύνορα της υφαλοκρηπίδας μας, ανατολικά του 28ου παράλληλου, όπως αυτά έχουν καταγραφεί στον ΟΗΕ» – κοινώς, «σεβάστηκε» το παράνομο τουρκολυβικό Μνημόνιο.
Κατά τον Τσαβούσογλου, δε, ο σεβασμός αυτός αποτυπώνεται και στις «αδειοδοτήσεις τις οποίες παρέχει η αιγυπτιακή πλευρά».
Οι “γκρίζοι” χάρτες εξορύξεων της Αιγύπτου
Οι αδειοδοτήσεις στις οποίες αναφέρεται ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου και η «ανοιχτή πόρτα» που εντόπισε από την πλευρά του Καϊρου αφορούν κυρίως τους χάρτες δύο εκ των 24 θαλασσίων οικοπέδων που προκήρυξε η Αίγυπτος για έρευνες:
- Το πρώτο είναι το οικόπεδο EG-MED-W18 που στην βόρεια πλευρά του επεκτείνεται πέραν του 28ου μεσημβρινού με κατεύθυνση νοτιοανατολική. Το βόρειο αυτό τμήμα της επέκτασης του, συμπίπτει με την γραμμή οριοθέτησης που αυθαίρετα έχει ορίσει η Τουρκία σαν σύνορο ανάμεσα στην ίδια και την Αίγυπτο για να δελεάσει. Η επέκταση αυτή θίγει εν δυνάμει κομμάτι της ελληνικής ΑΟΖ ανατολικά του 28ου μεσημβρινού, συνολικής έκτασης 3.654 τετραγωνικών χιλιομέτρων.
- Το δεύτερο είναι το οικόπεδο EG-MED-W1 που επεκτείνεται δυτικά του 26ου μεσημβρινού και θίγει αφενός ένα κομμάτι της εν δυνάμει ελληνικής ΑΟΖ αλλά και ένα κομμάτι της εν δυνάμει λιβυκής.
Η απειλή για την Ελλάδα και η επικοινωνία Μητσοτάκη – αλ Σίσι
Πρακτικά, όπως επισημαίνουν διπλωματικοί αναλυτές, η οριοθέτηση αυτών των οικοπέδων θα μπορούσαν να περιορίσουν μελλοντικές διεκδικήσεις της Ελλάδας στην ΑΟΖ του Καστελόριζου. Και ταυτόχρονα να ανοίξει δρόμο στην Τουρκία για κοινά θαλάσσια όρια με Αίγυπτο, διακόπτοντας στην ουσία την ένωση της ελληνικής και κυπριακής ΑΟΖ.
Οι ίδιες πηγές όμως σημειώνουν δύο ακόμη παραμέτρους:
- Το γεγονός ότι η Αίγυπτος αφήνει ανοιχτό δίαυλο στην Τουρκία δεν σημαίνει, απαραιτήτως, ότι είναι έτοιμη για διαπραγμάτευση με την Αγκυρα για την ΑΟΖ. Αντιθέτως, υπενθυμίζουν την υψηλή καχυποψία του αλ Σίσι απέναντι στον Ερντογάν και το μείζον εμπόδιο στις σχέσεις Αγκυρας-Καϊρου που λέγεται Μουσουλμανική Αδελφότητα.
- Εάν, παρά ταύτα, διαφανεί περαιτέρω προσέγγιση Αιγύπτου – Τουρκίας, η Ελλάδα θα πρέπει να χρησιμοποιήσει κάθε διπλωματικό μέσο και επιρροή για να αποτρέψει μια διμερή μεταξύ τους συμφωνία. Και τούτο, λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι η Αίγυπτος αποτελεί «κλειδί» για την ανάπτυξη του ενεργειακού τομέα στην ανατολική Μεσόγειο. Επ’ αυτής της επισήμανσης, η τηλεφωνική επικοινωνία που είχε αργά χθες το βράδυ ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης με τον πρόεδρο της Αιγύπτου Αμπτνέλ Φατάχ αλ Σίσι έχει ειδική, και βαριά σημασία.
