Η σημαντική αύξηση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) της χώρας μας το 2021, που προβλέπουν πλέον όλοι οι διεθνείς οργανισμοί, δημιουργεί νέες συνθήκες όχι μόνο στην άσκηση της κυβερνητικής οικονομικής πολιτικής αλλά και στη διαχείριση του δημοσίου χρέους.
Η αύξηση του δημοσίου χρέους το τελευταίο διάστημα ήταν αναπόφευκτη αφού έπρεπε να βρεθούν πόροι που θα χρηματοδοτούσαν την κλυδωνιζόμενη, λόγω της πανδημίας του κορονοϊού, οικονομία. Έτσι το δημόσιο χρέος, όχι μόνο στην Ελλάδα σκαρφάλωσε σε νέα επίπεδα ρεκόρ.
Η ισχυρή ανάκαμψη της οικονομίας όμως, μετά τη δραματική πτώση του 2020 κατά 8,2%, θα βελτιώσει σαφέστατα την εικόνα της χώρα μας, αφού το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ θα παρουσιάσει μείωση. Είναι ενδεικτικό ότι στην χθεσινή της έκθεση η UBS εκτιμά ότι το ελληνικό χρέος θα μειωθεί από 205,6% του ΑΕΠ το 2020 σε 186% του ΑΕΠ έως το 2022.
Το σχέδιο για το χρέος
Ταυτόχρονα όμως το οικονομικό επιτελείο φαίνεται ότι εξετάζει σενάρια ώστε το χρέος της χώρας μας να καταστεί ακόμη πιο βιώσιμο.
Η βιωσιμότητα του χρέους θα βελτιωθεί εφόσον υλοποιηθεί η πρόθεση του υπουργείου Οικονομικών να εξοφλήσει πρόωρα «ακριβό» χρέος μέσα στο επόμενο διάστημα.
Όπως προανήγγειλε ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας θα χρησιμοποιηθούν κεφάλαια που αντλήθηκαν πρόσφατα από τα διεθνείς αγορές, με πολύ χαμηλά έως μηδενικά επιτόκια, για την πρόωρη εξόφληση μέρους του διακρατικού δανείου των 52,3 δισ. ευρώ που πήρε η Ελλάδα μπαίνοντας στο πρώτο μνημόνιο, αλλά και του υπολοίπου των 1,8 δισ. ευρώ από τα δάνεια του ΔΝΤ.
Σημειώνεται ότι το δάνειο που έχει συνάψει η Ελλάδα με τις χώρες της ευρωζώνης έχει, για τα σημερινά δεδομένα, υψηλό κυμαινόμενο επιτόκιο περίπου 2,5% και η εξυπηρέτηση του μπορεί να απαιτήσει μεγαλύτερα κεφάλαια εφόσον αυξηθούν στο μέλλον τα επιτόκια. Θετικό είναι το γεγονός ότι μπορεί να εξοφληθεί πρόωρα χωρίς πρόσθετες επιβαρύνσεις, αφού κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται.
Η πλήρης εξόφληση του ΔΝΤ
Ταυτόχρονα με δεδομένη την έξοδο της Ελλάδας από το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας τον Ιούνιο του 2022, σχεδιάζεται η πλήρης εξόφληση του δανείου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου με το υπόλοιπο να φθάνει το 1,8 δισεκατομμύρια ευρώ με επιτόκιο 3%. Έτσι το ΔΝΤ δεν θα έχει κανένα ρόλο στην ελληνική οικονομία και θα περιοριστεί στην ετήσια έκθεσή του για την οικονομία, όπως και για τα υπόλοιπα κράτη-μέλη του.
Οι κινήσεις αυτές συνδέονται και με τις συζητήσεις που γίνονται σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για τη στήριξη των ευρωπαϊκών οικονομιών μέσω των προγραμμάτων αγοράς ομολόγων. Μια πιθανή συμμετοχή της χώρας μας σε ένα τακτικό πρόγραμμα αγοράς ομολόγων -το «αγκάθι» είναι ότι η Ελλάδα δεν έχει επενδυτική βαθμίδα- θα τα άλλαζε όλα τόσο στη διαχείριση όσο και στη βιωσιμότητα του χρέους και θα έδινε από μόνη της μια βαθιά ανάσα για την άσκηση λιγότερο σφικτής οικονομικής πολιτικής. Ίσως λοιπόν το κλειδί για μια τέτοια εξέλιξη είναι η χρησιμοποίηση κεφαλαίων που αντλούνται από τις αγορές για την ενίσχυση της βιωσιμότητας του χρέους.
Άλλωστε και η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ αναφερόμενη στην αύξηση του χρέους στην ευρωζώνη δήλωσε πρόσφατα ότι η βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους αξιολογείται πέραν των άλλων λαμβάνοντας υπόψη, το πώς χρησιμοποιούνται οι πόροι που προέρχονται από δανεισμό και το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους. Αν και κατά πόσο το ίδιο το χρέος χρησιμοποιείται για τη βελτίωση της βιωσιμότητάς του.
Τα “πράσινα ομόλογα”
Θετική εξέλιξη, στην οποία φαίνεται ότι υπήρξε συμφωνία και στο τελευταίο Eurogroup, είναι το γεγονός ότι τα «πράσινα ομόλογα» που θα αντλούν κεφάλαια για τη χρηματοδότηση επενδύσεων με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος δεν θα προσμετρούνται για ένα μεγάλο διάστημα στο δημόσιο χρέος και στο δημόσιο έλλειμμα. Σύμφωνα με τον υπάρχοντα σχεδιασμό η χώρα μας θα βγει στις αγορές με ένα τέτοιο ομόλογο το δεύτερο εξάμηνο του 2022.
