Η περασμένη εβδομάδα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως και θετική για την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας. Η Ε.Ε. για άλλη μια φορά δεν επέβαλε κυρώσεις στην Άγκυρα για την πολιτική της στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο, ενώ γίνονται προσπάθειες επαναπροσέγγισης με την Αίγυπτο και άλλα αραβικά κράτη.
«Γόρδιος δεσμός»
Ωστόσο, όπως σημειώνει στο Ahval ο ελληνοτούρκικής καταγωγής αναλυτής Herkül Millas, η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας μοιάζει με έναν «γόρδιο δεσμό», όπου το λύσιμο ενός «κόμπου» κάνει ακόμα πιο δυσεπίλυτους τους υπόλοιπους, παρά τις επιθέσεις «γοητείας» που ο Ερντογάν εξαπολύει προς διάφορες κατευθύνσεις.
Για παράδειγμα, σημειώνει ο αναλυτής, αν με κάποιο τρόπο λυνόταν το πρόβλημα που η αγορά των S-400 έχει πρόκαλέσει με τις ΗΠΑ, από πίσω έρχονται πολλά άλλα: Συρία, Λιβύη, ανθρώπινα δικαιώματα και δημοκρατικές διαδικασίες αποτελούν χαίνουσες πληγές στις σχέσεις των δύο χωρών και δεν θα επουλωθούν εύκολα.
Ο ρωσικός «κίνδυνος»
Την ίδια στιγμή, αν η Τουρκία αποφασίσει να «βάλει στη ναφθαλίνη» τους S-400 διακινδυνεύει ραγδαία επιδείνωση των σχέσεών της με τη Μοσχα, πράγμα που θέτει σε κίνδυνο τη συνεργασία των δύο χωρών στη Συρία, σε μια στιγμή που στην κυβέρνηση των ΗΠΑ επιστρέφουν οι φιλοκουρδικοί παράγοντες.
Μια ισορροπία ανάμεσα στο ΝΑΤΟ και τη Ρωσία είναι σχεδόν αδύνατη, καθώς η συμμαχία έχει ξακαθαρίσει ότι τα ρωσικά οπλικά συστήματα είναι ασύμβατα με τα δικά της και -ακόμα περισσότερο- αποτελούν κίνδυνο για την ασφάλεια του ΝΑΤΟ καθώς ενδέχεται να δώσουν έστω και εμμέσως πληροφορίες στη Μόσχα.
Αίγυπτος-Ισραήλ
Όσον αφορά στις αραβικές χώρες, τα πράγματα είναι ακόμα πιο σύνθετα. Η Αίγυπτος κατέστησε σαφές ότι εκ των ων ουκ άνευ για βελτίωση των σχέσεων με την Τουρκία είναι η μη εμπλοκή στα εσωτερικά της, όπερ σημαίνει ότι η Τουρκία θα πρέπει να διακόψει τις σχέσεις της με «Μουσουλμανική Αδελφότητα» και Χαμάς.
Επίσης, βελτίωση των σχέσεων με το Ισραήλ θα έχουν τεράστιο κόστος στο κύρος της Τουρκίας ανάμεσα στις μουσουλμανικές χώρες και σχεδόν νομοτελειακά θα επιδεινώσουν τις σχέσεις της Άγκυρας με την Τεχεράνη και θα προκαλέσουν προβλήματα στις τουρκικές επιδιώξεις σε Συρία και Λιβύη.
Συνέπειες στο εσωτερικό
Το… εντυπωσιακό, όμως, είναι ότι οιαδήποτε από αυτές τις κινήσεις θα έχει εσωτερικό κόστος για τον Ερντογάν, ο οποίος εμφανίζεται ως ο ισχυρός ηγέτης μιας Τουρκίας που καθορίζει τις εξελίξεις και δεν υποχωρεί μπροστά στις πιέσεις ξένων παραγόντων ή άλλων χωρών ή οργανισμών.
Και φυσικά, περισσότερη δημοκρατία και κράτος δικαίο στο εσωτερικό της Τουρκίας, θα αδυνατίσει τη μέγγενη με την οποία ο Ερντογάν κυβερνά τη χώρα τα τελευταία χρόνια και ενδεχομένως θα προκαλέσει ακόμα μεγαλύτερες φυγόκεντρες δυνάμεις στο δυσαρεστημένο εκλογικό σώμα.
Το σκληρό δίλημμα
Για τον Millas, τα πράγματα για τον Ερντογάν φθάνουν σε ένα κρίσιμο σημείο, όπου θα πρέπει να αποφασίσει με ποιους θα πάει και ποιους θα αφήσει: ή με το ΝΑΤΟ, την Ε.Ε. και τη Δύση, ή με τη Ρωσία, τον ισλαμικό εξτρεμισμό και τον αυταρχισμό. Οι αποφάσεις δεν είναι εύκολες και πλέον τελειώνουν και τα περιθώρια για οπορτουνισμό.
Ο αναλυτής τονίζει ότι πολλά θα εξαρτηθούν από τον ακροδεξιό σύμμαχο του Ερντογάν, τον Μπαχτσελί και τη διάθεσή του να δώσει χώρο στον Τούρκο πρόεδρο για ελιγμούς ή αν τελικά αποφασίσει να τον εγκαταλείψει. Τότε, ίσως ο ίδιος ο Ερντογάν βρεθεί μπροστά σε «υπαρξιακό πρόβλημα».
