Η νέα, ακραία, τουρκική πρόκληση, η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, όπως τονίζουν διπλωματικές πηγές, δικαιώνει τον Αντώνη Σαμαρά που είπε ότι “δεν κάνουμε διάλογο με πειρατές”. Η διεθνής κατακραυγή είναι ισχυρή, η προαναγγελία κυρώσεων δεδομένη, ενώ οι φωνές υπέρ της διακοπής της ευρωπαϊκής πορείας της Αγκυρας ενισχύονται. Στην πραγματικότητα, όμως, δεν υπάρχει πειστική απάντηση στην νεοοθωμανική στροφή του καθεστώτος Ερντογάν που γυρνάει την πλάτη στη Δύση αγνοώντας οποιδήποτε κόστος.
Ο Ρ.Τ.Ερντογάν, παρά το καλό κλίμα στην πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία του με τον Κυρ. Μητσοτάκη, έδειξε στην Αθήνα, τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο ότι δεν έχει την πρόθεση να συμβάλει στη διαμόρφωση συνθηκών που να επιτρέπουν οποιασδήποτε μορφής ελληνοτουρκικό διάλογο. Και αυτό ενώ οι πιέσεις που ασκούνται στο παρασκήνιο προς μια τέτοια κατεύθυνση είναι ισχυρές. Ειδικότερα:
Σε εκδήλωση του e-kyklos ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Ευάγγελος Βενιζέλος είπε δημόσια αυτό που ξέρουν όλοι οι παράγοντες της ελληνικής διπλωματίας που γνωρίζουν και παρακολουθούν τα ελληνοτουρκικά. Είπε, δηλαδή, ότι τόσο η Ελλάδα όσο και η Τουρκία θα πιεστούν το επόμενο διάστημα για να προχωρήσουν σε διάλογο. Γι’ αυτόν τον λόγο, υπογράμμισε, η Ελλάδα θα πρέπει να καταστήσει σαφές ότι συζητάει μόνο την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και των θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο με άξονα το Διεθνές Δίκαιο.
- «Δεν θα μιλήσουμε ούτε για αποστρατικοποίηση των νησιών ούτε για γκρίζες ζώνες. Δεν έχουμε την πλήρη κυριαρχία αλλά κυριαρχικά δικαιώματα, στην υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ και πρέπει να οριοθετηθούν για να τα ασκήσουμε», ανέφερε ο κ. Βενιζέλος. Και κατέληξε: «Ο χρόνος περνάει. Πρέπει να κινηθούμε γρήγορα καθώς σε λίγα χρόνια μπορεί να χάσουν την αξία τους τα ενεργειακά κοιτάσματα στη περιοχή».
Η επισήμανσή του στην ανάγκη περιορισμού της ατζέντας του διαλόγου δεν ήταν καθόλου τυχαία.
Είχε προηγηθεί η επίσκεψη στην Αγκυρα του Υπατου Εκπροσώπου της ΕΕ Ζοζέ Μπορέλ ο οποίος, αυθαίρετα, έβαλε στο τραπέζι και το εύρος των χωρικών υδάτων.
Συγκεκριμένα, δήλωσε:
“Ήρθα εδώ με την επιθυμία να μειώσω την ένταση για την οποία μίλησε ο Υπουργός. Υπάρχουν κάποιες διαφορές μεταξύ γειτονικών χωρών, ιδίως σε σχέση με την υφαλοκρηπίδα και τα χωρικά ύδατα, και υπάρχει μεγάλη διαφωνία μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας, καθώς και μεταξύ Τουρκίας και Κυπριακής Δημοκρατίας αυτή τη στιγμή. Η Τουρκία δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά η Κυπριακή Δημοκρατία είναι μέλος της ΕΕ, επομένως είμαστε απόλυτα αλληλέγγυοι. Αλλά ταυτόχρονα, πρέπει να υπάρξει μια λύση που να ικανοποιεί και τις δύο πλευρές. Περί αυτού μιλήσαμε. Με άλλα λόγια, έναρξη διαπραγματεύσεων μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας. Πρώτα απ’ όλα, η ΕΕ θα εργαστεί όσο το δυνατόν πιο υποβοηθητικά στο ζήτημα του διαμοιρασμού των εσόδων των υδρογονανθράκων μεταξύ των δύο κοινοτήτων της νήσου της Κύπρου”.
Και από αυτή την τοποθέτηση έγινε σαφές ότι στις Βρυξέλλες έχει αναπτυχθεί η επιθυμια ευρωπαϊκής διαμεσολάβησης στα ελληνοτουρκικά. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην γερμανική εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ που έχει θέσει σε προτεραιότητα την εξομάλυνση ευρωτουρκικών και ελληνοτουρκικών σχέσεων με φόντο το προσφυγικό-μεταναστευτικό.
Η στενή σχέση Τραμπ-Ερντογάν έτσι κι αλλιώς καθιστά απαγορευμένη επιλογή οποιαδήποτε αμερικανική μεσολάβηση. Μένει μόνο η ευρωπαϊκή η οποία μέχρι στιγμής δεν δείχνει να διαφέρει ουσιαστικά από την αμερικανική.
Τη Δευτέρα στις Βρυξέλλες θα συζητηθούν οι ευρωτουρκικές σχέσεις που θα απασχολήσουν και τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις 17-18 Ιουλίου. Ηταν έτσι κι αλλιώς βαρύ το κλίμα, μετά την απόφαση Ερντογάν για την Αγιά Σοφιά δεν υπάρχουν ούτε καν προσχήματα σε σχέση με τις τουρκικές προθέσεις. Ο Τούρκος πρόεδρος στέλνει το μήνυμα ότι δεν υπακούει σε κανόνες και περιφρονεί το διεθνές δίκαιο. Η πρόκληση για τους Ευρωπαίους συνομιλητές του είναι μεγάλη.
