Η επόμενη εβδομάδα εγγράφει υποθήκες υψηλής θερμότητας στις σχέσεις Αγκυρας και Ουάσιγκτον. Και το μέχρι που μπορεί να φθάσει αυτή η θερμότητα θα το καθορίσει το εάν ο Ερντογάν θα κάνει τελικά το μεγάλο άλμα: εάν θα προχωρήσει στην δοκιμή των ρωσικών πυραύλων S-400, όπως έχει προαναγγείλει.
Το μήνυμα που εστάλη την Παρασκευή το βράδυ από τον επικεφαλής του State Department προς τον τούρκο πρόεδρο μεταφράζεται από διπλωματικές πηγές και αναλυτές και ως η «τελευταία προειδοποίηση».
Ο Μάικ Πομπέο χαρακτήρισε «ατυχή επιλογή» την απόφαση της Αγκυρας να προμηθευτεί το αντιαεροπορικό σύστημα των S – 400 και φρόντισε, με νόημα, να πει ότι εκείνο που χρειάζονται οι ΗΠΑ είναι «μια Τουρκία ως καλό εταίρο στο ΝΑΤΟ».
“Μήπως το ΝΑΤΟ έχει χάσει την Τουρκία;”
«Μήπως το ΝΑΤΟ έχει χάσει την Τουρκία;», ήταν το ερώτημα που δέχθηκε ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, εν όψει της δοκιμής των S-400 που σχεδιάζει για την επόμενη εβδομάδα η Αγκυρα.
«Δεν χρειαζόμαστε αυτό το σενάριο», ήταν η απάντηση του αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, ο οποίος πρόσθεσε: «Χρειαζόμαστε η Τουρκία να είναι ένας καλός εταίρος στο ΝΑΤΟ για να βοηθήσει στην ασφάλεια της νότιας πλευράς της Συμμαχίας. Είναι κρίμα που επέλεξαν να κάνουν αυτό, αγοράζοντας το οπλικό σύστημα των S-400. Τους καλούμε να αναθεωρήσουν και να κάνουν πίσω.
Η Τουρκία πρέπει να είναι μέλος του ΝΑΤΟ. Πήγα στην περιοχή για να διασφαλίσω ότι οι εταίροι του ΝΑΤΟ στην περιοχή, στην Ανατολική Μεσόγειο, βρήκαν έναν ειρηνικό τρόπο να επιλύσουν τις διαμάχες για τις θαλάσσιες ζώνες. Υπάρχει μια διαφωνία για τα χωρικά ύδατα.
Υπάρχουν μηχανισμοί, υπάρχουν νομικοί μηχανισμοί, διεθνείς κανόνες, οι οποίοι μπορούν να το επιλύσουν. Ο εξαναγκασμός, ο εκφοβισμός, η στρατιωτική δραστηριότητα δεν αποτελούν τρόπους επίλυσης. Ελπίζω ότι κάθε μέρος, το οποίο εμπλέκεται, θα το δει και θα επιστρέψει το τραπέζι των διαπραγματεύσεων, επιλύοντας τις διαφορές για τις θαλάσσιες ζώνες».
Οι S-400 και τα ελληνικά F-16
Οι δηλώσεις Πομπέο, όπως σημειώνουν οι ίδιες πηγές, έρχονται να επιβεβαιώσουν την πρόσφατη αποκάλυψη ότι η Τουρκία ενεργοποίησε τα ραντάρ των αντιαεροπορικών συστημάτων S-400 για να εντοπίσει ελληνικά F-16 ανοιχτά της Κύπρου τον περασμένο Αύγουστο. Κατά ορισμένες πλευρές άλλωστε, το γεγονός αυτό ήταν και ο καταλύτης που αφύπνισε την Ουάσιγκτον για την κατάσταση στην ανατολική Μεσόγειο οδηγώντας και στο ταξίδι του αμερικανού υπουργού Εξωτερικών σε Αθήνα και Λευκωσία.
Η νέα, χθεσινή παρέμβαση Πομπέο ακολούθησε την ευθεία προειδοποίηση του Στέητ Ντηπάρτμεντ προς την Αγκυρα την περασμένη εβδομάδα για επιβολή κυρώσεων εάν προχωρήσει η δοκιμή των S-400. Και ήρθε, επίσης, μετά από συντονισμένη πίεση Ρεπουμπλικανών και Δημοκρατικών του Κογκρέσσο προς το Στέητ Ντηπάρμτμεντ να βάλει φρένο στον Ερντογάν. Μόλις την Πέμπτη δύο γερουσιαστές, ο Τζέημς Λάνκφορντ των Ρεπουμπλικανών και ο Κρις βαν Ολεν των Δημοκρατικών, ζήτησαν από τον Μάικ Πομπέο να προχωρήσουν οι ΗΠΑ σε άμεση επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία εάν γίνει η δοκιμή των ρωσικών πυραύλων στην Σινώπη.
H δοκιμή στην Μαύρη Θάλασσα
Με βάση την έκθεση που δημοσιοποίησε το Bloomberg, η Τουρκία σχeδιάζει να δοκιμάσει το S-400 την επόμενη εβδομάδα στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας. Θα χρησιμοποιηθούν 10 μη επανδρωμένα Βρετανικά αεροσκάφη Banshee ως στόχοι των S-400 και οι ασκήσεις θα διαρκέσουν έως τις 16 Οκτωβρίου.
Θα δοκιμαστεί η ικανότητα δέσμευσης των όπλων S-400, καθώς και η ικανότητα ανίχνευσης και παρακολούθησης του ραντάρ και του συστήματος επικοινωνιών.
Ο Πούτιν και οι εκλογές στις ΗΠΑ
Το ερώτημα είναι εάν ο Ερντογάν θα παίξει το παιχνίδι έως τα άκρα και θα προχωρήσει στην δοκιμή. Οι αναλυτές θεωρούν ότι έχει πολλούς λόγους για να μην το κάνει, και δύο για να το κάνει:
Ο πρώτος είναι πως μπορεί να βλέπει τους S-400 ως «όχημα» για ένα μεγάλο παζάρι με τον Πούτιν που θα δώσει ρόλο στην Τουρκία στην ειρήνευση του Ναγκόρνο Καραμπάχ.
Ο δεύτερος είναι ότι μπορεί να θεωρεί πως η προεκλογική Αμερική είναι το ενδεδειγμένο πεδίο για μια επίδειξη ισχύος χωρίς άμεσες συνέπειες. Κοινώς, να προεξοφλεί ότι τόσο στο προεκλογικό όσο και στο πολιτικά μεταβατικό διάστημα στις ΗΠΑ – από τον Νοέμβριο έως τον Ιανουάριο που θα αρχίσει η νέα προεδρική θητεία – δεν υπάρχει περίπτωση επιβολής αμερικανικών κυρώσεων στην Τουρκία.
