Πόσο ωφελείται και πόσο βαθιά εμπλέκεται ο Ταγίπ Ερντογάν από το αιματοκύλισμα στην Γάζα; Μέχρι που φθάνει η σχέση της Τουρκίας και του Κατάρ με την Χαμάς; Και τι επιδιώκει, και τι μπορεί να κερδίσει, το τόξο Αγκυρας – Κατάρ από την σκληρή πολεμική αναμέτρηση στην Μέση Ανατολή;
Τα ερωτήματα αυτά αναδεικνύονται με δραματικό τρόπο μέσα από την, άνευ ορίων, σύγκρουση Ισραήλ και Χαμάς στην Γάζα. Και έχουν ενδιαφέρον οι απαντήσεις που δίνει με άρθρο του στην La Republicca ο Λορέντσο Βιντίνο, επικεφαλής του προγράμματος για τον εξτρεμισμό στο Πανεπιστήμιο Τζορτζ Ουάσινγκτον.
“Η Χαμάς είναι ένα πιόνι της συμμαχίας Κατάρ-Τουρκίας”
«Η Χαμάς, εξηγεί ο Βιντίνο, «αποτελεί όργανο ενός εκ των δύο αξόνων που διχάζουν σήμερα τη Μέση Ανατολή, είναι ένα πιόνι – κλειδί της συμμαχίας μεταξύ Τουρκίας, Κατάρ και Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην οποία εντάσσεται, παρά τις αμφίσημες, ενίοτε, σχέσεις, και το Ιράν».
Πρόκειται για μια ισλαμιστική παράταξη που υπερβαίνει το χάσμα που χωρίζει τους σουνίτες από τους σιίτες και αντιτίθεται στον άξονα Σαουδικής Αραβίας, Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και Αιγύπτου, χωρών που διάκεινται εχθρικά προς το Ιράν και έχουν καλές σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ.
Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τη βαρύτητα – «κυρίως σε συναισθηματικό και προπαγανδιστικό επίπεδο», όπως επισημαίνει ο ιταλός αναλυτής – που έχει στον μουσουλμανικό κόσμο το παλαιστινιακό ζήτημα, δεν προκαλεί εντύπωση που η Χαμάς παίρνει από όλους όσοι την υποστηρίζουν τους απαραίτητους πόρους, όχι μόνον για να διοικεί τη Λωρίδα της Γάζας και τους δύο εκατομμύρια κατοίκους της, αλλά και για να διατηρεί μία αξιόμαχη στρατιωτική δύναμη που φέρνει σε δύσκολη θέση το πανίσχυρο και άτεγκτο Ισραήλ. Φυσικά οι σύμμαχοι της Χαμάς της προσφέρουν επίσης υλικοτεχνική, πολιτική και διπλωματική υποστήριξη.
Κατάρ: Μηνιαία εισφορά 30 εκατομ. δολαρίων στην Χαμάς
Το Κατάρ παρέχει κυρίως οικονομική βοήθεια. Στην αρχή του έτους αύξησε στα τριάντα εκατομμύρια δολάρια τη μηνιαία εισφορά του στη Χαμάς αλλά συνδράμει την οργάνωση και με πιο έμμεσους τρόπους, διενεργώντας προπαγάνδα, για παράδειγμα, μέσω του Al Jazeera ή φιλοξενώντας στη Ντόχα ηγετικά στελέχη της, παρότι καταζητούνται από την Ιντερπόλ. Οσον αφορά την Τουρκία, «παρόλο που είχε ανέκαθεν διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ, η ισλαμιστική μετατόπιση του Ερντογάν κατέστησε τη χώρα έναν από τους κύριους προστάτες της Χαμάς», γράφει ο Βιντίνο.
Ο ρόλος της Αγκυρας: Οι χρηματοδοτήσεις και τα διαβατήρια
Η Αγκυρα προσφέρει στην παλαιστινιακή οργάνωση χρήματα και την στηρίζει πολιτικά σε διπλωματικούς κύκλους ενώ εκδίδει διαβατήρια σε ηγετικά στελέχη της οργάνωσης Ταξιαρχίες Ιζεντίν Αλ Κασσάμ, της στρατιωτικής πτέρυγας της Χαμάς, τα οποία, σύμφωνα με την Ιερουσαλήμ, χρησιμοποιούν την Κωνσταντινούπολη ως βάση τους για την κατάστρωση σχεδίων επίθεσης κατά του Ισραήλ.
Η Τουρκία συνδράμει την Χαμάς και μέσω μίας σειράς φορέων οι οποίοι, παρότι επίσημα είναι ανεξάρτητοι, ουσιαστικά συνδέονται στενά με το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του Ταγίπ Ερντογάν.
Η δράση των ΜΚΟ και το Ιράν
Μεταξύ αυτών ξεχωρίζει η IHH, μια συντηρητική ΜΚΟ που εδρεύει στην Κωνσταντινούπολη αλλά δραστηριοποιείται σε περισσότερες από εκατό χώρες (στη Γερμανία έχει κηρυχθεί παράνομη) και συγκεντρώνει πόρους για τη Χαμάς ενώ στο παρελθόν είχε οργανώσει τη νηοπομπή που αποπειράθηκε να σπάσει τον αποκλεισμό της Γάζας από τους Ισραηλινούς τον Μάιο του 2010.
Ο ρόλος του Ιράν είναι πιο ρευστός. Την περίοδο 2006 – 2011 η Τεχεράνη ήταν ο κύριος χρηματοδότης της Χαμάς, με περίπου 300 εκατομμύρια τον χρόνο. Στη συνέχεια ξέσπασε ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία (τον Μάρτιο του 2011) και οι σχέσεις μεταξύ των δύο πλευρών ψυχράνθηκαν εξαιτίας της άρνησης της παλαιστινιακής οργάνωσης να στηρίξει τον Μπασάρ αλ Ασαντ.
Ομως οι Ιρανοί συνέχισαν να παρέχουν τεχνολογία και τεχνογνωσία στους Παλαιστίνιους για την κατασκευή όλο και πιο προηγμένων ρουκετών.
Η στήριξη της Τουρκίας και του Κατάρ στην Μουσουμανική Αδελφότητα
Χάρη στη στήριξη κυρίως του Κατάρ και της Τουρκίας λειτουργεί και το παγκόσμιο δίκτυο των Αδελφών Μουσουλμάνων, για τους οποίος το παλαιστινιακό ζήτημα, σε συνδυασμό με την υποστήριξη του τοπικού παραρτήματός τους, δηλαδή της Χαμάς, αποτελούσε ανέκαθεν ύψιστη προτεραιότητα.
Η Μουσουλμανική Αδελφότητα όχι μόνον διενεργεί προπαγάνδα υπέρ της οργάνωσης και διοργανώνει διαδηλώσεις σε πλατείες αραβικών και ευρωπαϊκών χωρών, αλλά συγκεντρώνει και πόρους για τη Χαμάς μέσω ενός δικτύου φιλανθρωπικών οργανώσεων.
Σε αυτό το πλαίσιο οι ΗΠΑ και η Ευρώπη ανέκαθεν επιδίωκαν τη διάλυση αυτού του διευρυμένου δικτύου υποστήριξης μιας οργάνωσης που θεωρείται τρομοκρατική και στην ΕΕ και στην Αμερική, τα αποτελέσματα, ωστόσο, δεν ήταν τα επιθυμητά.
«Παρότι είναι σύμμαχοι της Δύσης, η Τουρκία (μέλος του ΝΑΤΟ) και το Κατάρ (έδρα μιας πολύ σημαντικής στρατιωτικής βάσης των ΗΠΑ) αρνούνται να πάψουν να συνδράμουν τη Χαμάς. Και οι απόπειρες να διακοπεί η λειτουργία φιλανθρωπικών οργανώσεων της Μουσουλμανικής Αδελφότητας πολλές φορές αποδείχτηκαν αναποτελεσματικές, κυρίως εξαιτίας της δυσκολίας να αποδειχτεί στο δικαστήριο ότι οι δωρεές δεν προορίζονταν για φιλανθρωπικούς σκοπούς αλλά για τη χρηματοδότηση πράξεων βίας», εξηγεί ο Βιντίνο.
