H προσφυγή στον ESM – αυτό που προτείνουν Γερμανία και οι δορυφόροι της – θα είναι καταστροφική για χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Ελλάδα, καθώς «θα έπρεπε να δεχθούν μια διάβρωση της δημοσιονομικής τους κυριαρχίας, πιθανότατα για αρκετές γενιές», είναι το συμπέρασμα ανάλυσης των Financial Times που υπογράφει o Βόλφγκανγκ Μινχάου.
O αρθρογράφος ρίχνει την ιδέα ενός “αμοιβαιοποιημένου ομόλογου” που θα στηρίζεται από μια συμμαχία προθύμων – Αυτό βέβαια, σημειώνει, θα αποτελέσει διακύβευμα για την ενότητα της ζώνης του ευρώ, αλλά θεωρεί ότι “η Γερμανία θα ενεργήσει για να βοηθήσει τους άλλους μόνο όταν αντιληφθεί πως υπάρχει μια υπαρξιακή απειλή για την ευρωζώνη”
- «Θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ένα αμοιβαιοποιημένο ομόλογο που θα στηρίζεται από τις ίδιες, στο πλαίσιο μιας ‘συμμαχίας προθύμων”. Στη συνέχεια θα μπορούσαν να προσκαλέσουν την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να αγοράσει αυτούς τους τίτλους στο πλαίσιο του έκτακτου προγράμματος αγοράς τίτλων που υλοποιεί για την αντιμετώπιση της πανδημίας.
Νομικά, ένα αμοιβαιοποιημένο χρέος μεταξύ μιας ομάδας κρατών θα υπολογίζονταν και πάλι ως εθνικό χρέος. Η υποχρέωση αποπληρωμής θα ήταν μοιρασμένη. Αυτό δεν θα μείωνε το χρέος των ευάλωτων κρατών μελών με τον ίδιο τρόπο που θα έκανε ένα σωστά σχεδιασμένο πανευρωπαϊκό εργαλείο, όμως το λιγότερο που θα έκανε, θα ήταν να δημιουργήσει προηγούμενο, και να αντλήσει κάποια χρήματα», υποστηρίζει ο αρθρογράφος.
Η ευκαιρία και οι κίνδυνοι
Εκεί βρίσκεται η ευκαιρία, αλλά και ο κίνδυνος. Τα ομόλογα που θα στηρίζονται από τις εννέα χώρες μπορεί να θεωρηθούν προάγγελος μιας μελλοντικής διάσπασης. Άποψή μου από τότε που ξέσπασε η κρίση της ευρωζώνης ήταν και είναι πως η Γερμανία θα ενεργήσει για να βοηθήσει τους άλλους μόνο όταν αντιληφθεί πως υπάρχει μια υπαρξιακή απειλή για την ευρωζώνη. Αν τα κράτη μέλη δεν είναι έτοιμα να αποχωρήσουν, τότε τίποτα δεν θα αλλάξει ποτέ. Αν οι εννέα της ευρωζώνης επιλέξουν να κινηθούν εκ του ασφαλούς, τότε θα χάσουν την ευκαιρία, τονίζει ο Μινχάου .
- Όπως μας θυμίζει διαρκώς το Γερμανικό συνταγματικό δικαστήριο με τις αποφάσεις που εκδίδει, η δημοσιονομική πολιτική είναι εθνικό δικαίωμα. Αν οι εννέα χώρες θέλουν να ακολουθήσουν κοινό δρόμο, μπορούν. Είναι μια ριψοκίνδυνη επιλογή, όμως όχι τόσο ριψοκίνδυνη όσο το να κρύβονται κάτω από την ομπρέλα διάσωσης που δημιούργησε η ευρωζώνη μετά την τελευταία της κρίση.
Ο Μινχάου επισημαίνει ότι η προσφυγή στον ESM – αυτό που προτείνουν Γερμανία και Ολλανδία – θα είναι καταστροφική για χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία καθώς «θα έπρεπε να δεχθούν μια διάβρωση της δημοσιονομικής τους κυριαρχίας, πιθανότατα για αρκετές γενιές».
Η Ιταλία θα μπορούσε εύκολα να καταλήξει με ένα χρέος κοντά στο 200% του ΑΕΠ όταν τελειώσει αυτή η κρίση. Δεν είναι τυχαίο που οι εννέα χώρες που ζητούν ένα κοινό ομόλογο –η Πορτογαλία, η Ιρλανδία, η Ελλάδα, η Σλοβενία, το Λουξεμβούργο και το Βέλγιο είναι οι άλλες χώρες- συνδέονται ευρύτερα γεωγραφικά στον Νότο και τη δύση της ευρωζώνης. Δεν γνωρίζουμε εάν η νομισματική ένωση θα διασπαστεί και εάν συμβεί αυτό, εάν η διάσπαση θα είναι ομαλή ή όχι. Εάν όμως συμβεί αυτό, γνωρίζουμε που θα τραβηχτεί η διαχωριστική γραμμή.