Κάθε βδομάδα με τον Κώστα Μποτόπουλο
Η «νέα κανονικότητα» της παγκόσμιας οικονομίας δεν θα είναι κανονική. Όσο κι αν τη συνηθίσουμε και μάς φαίνεται κανονική –όλα τα συνηθίζει ο άνθρωπος- έχει νέα στοιχεία που όχι μόνο δεν μπορούσαμε καν να υποπτευτούμε πριν από λίγους μήνες, αλλά και που αλλάζουν θεμελιώδεις αντιλήψεις. Αυτή η βδομάδα πρόσφερε μια σειρά από επιβεβαιώσεις, που αποτελούν ισάριθμες διαψεύσεις και οδηγούν σε άλλες τόσες ανατροπές.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ανακοίνωσε τη Δευτέρα «επιστροφή σε κανονική νομισματική πολιτική». Μετάφραση: απέτυχε η πρόβλεψη, και η προσπάθεια, εξισορρόπησης του πληθωρισμού και πτώσης των τιμών μέσα από «φυσικές» κινήσεις της αγοράς -ιδίως την οικοδόμηση εμπιστοσύνης λόγω των δημοσίων παρεμβάσεων και την επαναλειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας- και «επιλέγεται» -στην πραγματικότητα: καταναγκαστικά- η σταδιακή αλλά συνεχόμενη αύξηση των επιτοκίων και το τέλος της νομισματικής χαλάρωσης.
Μια μη κανονική … “κανονικότητα”
Αυτή η «κανονικότητα» δεν είναι, φυσικά, κανονική υπό συνθήκες συνεχιζόμενης κρίσης, ασθενικής ανάπτυξης και εκτεταμένης αβεβαιότητας στις αγορές και στις κοινωνίες. Συνοδεύεται δε, ήδη, από αναζωπύρωση, εντός της ΕΚΤ, της μάχης «περιστερών»-υπέρμαχων της μη λιτότητας, και «γερακιών»-κηρύκων της νομισματικής ορθοδοξίας, που έχασαν τον πρώτο γύρο –η ποσοτική χαλάρωση κράτησε χρόνια- και τώρα διεκδικούν τη ρεβάνς. Η οποία, αν την πάρουν, θα αποσταθεροποιήσει ακόμα περισσότερο το σύστημα.
Σε «κανονικότητα» θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι γυρνούν και τα χρηματιστήρια, που ανέβηκαν μετά τις ανακοινώσεις της κυρίας Λαγκάρντ, όπως είχαν ανέβει και μετά τις αντίστοιχες του κυρίου Πάουελ, προέδρου της Αμερικανικής Ομοσπονδιακής Τράπεζας, πριν από μερικές εβδομάδες. Μόνο που και αυτή η κανονικότητα ενέχει πολλά στοιχεία αυτό-υπονόμευσης: εκτεταμένα και αποκομμένα από την πραγματική οικονομία σκαμπανεβάσματα (volatility), αποσύνδεση από την παραγωγικότητα, αδιαφάνεια, υπερβολική στήριξη στην τεχνολογία και συγχρόνως μεγάλη καχυποψία έναντι της τεχνολογίας (τη μεγαλύτερη πτώση στις ΗΠΑ παρουσιάζει ο δείκτης Nasdaq και, εντός αυτού, οι αμιγώς τεχνολογικές εταιρίες), ανομοιογένεια μεταξύ των μεγάλων οικονομιών.
Το μεγάλο πρόβλημα της Κίνας και η αυτοκτονία της Ρωσίας
Γιατί αυτή είναι η τρίτη μεγάλη μη κανονική κανονικότητα: η αποδοχή σχεδόν ως νομοτελειακής της ανισότητας και η «απώλεια» σημαντικών βραχιόνων της παγκόσμιας οικονομίας. Το μεγαλύτερο δομικό πρόβλημα είναι η Κίνα αλλά και η βέβαια πορεία της Ρωσίας προς την αυτοχειρία θα έχει μεγάλες συνέπειες. Στην Κίνα, το πρόβλημα δεν είναι τόσο το κλείσιμο της οικονομίας λόγω της πολιτικής μηδενικής ανοχής (που, επιπλέον, δεν είναι και αποτελεσματική) έναντι του κορωνοϊού, όσο η επιμονή του Προέδρου-μονοκράτορα σε ένα μοντέλο κρατικά διευθυνομένου αυταρχικού (με τη στήριξη του όγκου αλλά και των όπλων) καπιταλισμού που θέτει την Κίνα «απέναντι» από όλο τον κόσμο.
Στη Ρωσία, ο Πούτιν και ο πόλεμος οδηγούν σε καταστάσεις φτώχειας, έλλειψης αγαθών και αποκοπής, κι εδώ, από τον υπόλοιπο κόσμο. Ακόμα και εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ καταρχήν ο πόλεμος έφερε συσπείρωση και κοινές προσπάθειες, οδήγησε κι εδώ μια χώρα, την Ουγγαρία, σε ανοιχτή σύγκρουση με όλες τις άλλες, κάτι που, λόγω του συστήματος λήψης αποφάσεων, απειλεί κάθε στιγμή με μπλοκαρίσματα. Πρέπει δυστυχώς επίσης να συνυπολογίσουμε ότι οι «απέναντι στο σύστημα» χρησιμοποιούν ως μοχλούς πίεσης και εκβιασμών το εμπόριο (σφίγγει ο κλοιός και στη διακίνηση αγαθών μέσω θάλασσας), την τροφή (αυξάνεται η πιθανότητα έλλειψης βασικών αγαθών πέρα από εκείνα που μειώνονται λόγω του πολέμου στην Ουκρανία) και τη δημοκρατία (προσπάθεια εξαγωγής αυταρχισμού, κρατική προπαγάνδα, εκ των έσω δηλητηρίαση της πολιτικής ζωής ακόμα και σε «προηγμένες» δημοκρατίες –με πρώτες, φυσικά, τις ΗΠΑ).
Ευτυχώς δεν είμαστε μόνοι μας
Μέσα σε αυτό το ζοφερό σκηνικό, η Ελλάδα κρατά σχετικά καλά, αλλά η δική της «νέα κανονικότητα» είναι ακόμα πιο εύθραυστη: έξοδος από την εποπτεία, αλλά έμμεσο σφίξιμο του δημοσιονομικού κλοιού από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και εξάντληση του εσωτερικού δημοσιονομικού περιθωρίου’ προοπτικές ανάπτυξης αλλά επίταση των διαρθρωτικών ανισορροπιών’ βελτίωση της εικόνας και της συμμετοχής στην κοινή ευρωπαϊκή προσπάθεια αλλά προϊούσα κόπωση και του πολιτικού συστήματος και της κοινωνίας και του στηρίγματος-Ευρώπη. Ευτυχώς δεν είμαστε μόνοι μας. Δυστυχώς ο κόσμος πάει προς το παγόβουνο.
Κώστας Μποτόπουλος
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
