Ειδικού Συνεργάτη
Το Κοινό Συνεγγυητικόν Κεφάλαιο Ασφαλείας των Χρηματιστηριακών Συναλλαγών ιδρύεται με νόμο του 1954 και αποτελεί τον συνεγγυητή των χρηματιστών της εποχής για την περίπτωση που κάποιος χρηματιστής βρεθεί σε αδυναμία να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του έναντι των πελατών του. Το κεφάλαιο αυτό επενδύει μέχρι την δεκαετία του 70 ένα σημαντικό μέρος των κεφαλαίων του και αγοράζει δυο ακίνητα εισοδήματος, ένα κτήριο επί της οδού Ιπποκράτους και τον κινηματογράφο ΑΣΤΡΟΝ. Με τον νόμο του 2533/1997 μετατρέπεται στο νομικό πρόσωπο που υπάρχει μέχρι σήμερα.
Το νομικό πρόσωπο αυτό καλείται πλέον «Συνεγγυητικό Κεφάλαιο Εξασφάλισης Επενδυτικών Υπηρεσιών», έχει χαρακτήρα αμιγώς εξασφαλιστικό και ουσιαστικά αυτοδιοικείται καθώς τα μέλη του Διοικητικού του Συμβουλίου εκλέγονται από την Γενική του Συνέλευση από δυο κάλπες. Η κάλπη των χρηματιστών, στην οποία συμμετέχουν και οι τράπεζες, εκλέγει τρία μέλη και μια επιπλέον θέση στο ΔΣ λαμβάνει ο εκάστοτε πρόεδρος του ΣΜΕΧΑ, ενώ η κάλπη των θεσμικών και λοιπών ΑΕΠΕΥ εκλέγει τα υπόλοιπα δύο.
Στο επταμελές Διοικητικό του Συμβούλιο συμμετέχει και η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς η οποία διορίζει τον/την Πρόεδρο του. Οι τράπεζες και οι τραπεζικές χρηματιστηριακές παρότι έχουν τις μεγαλύτερες μερίδες διαχρονικά δεν συμμετέχουν στην διοίκηση του και οι εκπρόσωποι τους δεν βάζουν υποψηφιότητα στις εκλογές. Εκπρόσωποι των εταιρειών των παλαιών πρώην χρηματιστών, πλην εξαιρέσεων, καθώς αριθμητικά υπέρτεροι, συνήθως εκλέγονται στο ΔΣ και στην επιτροπή αποζημιώσεων. Το Συνεγγυητικό λόγω του εκλογικού συστήματος αυτού ελέγχεται ουσιαστικά από τον ΣΜΕΧΑ ο οποίος εκπροσωπεί ένα μέρος των ΑΕΠΕΥ μελών του ΧΑ οι περισσότερες με πολύ μικρά μερίδια αγοράς. Είναι ένα σωματείο με λιγότερα από 20 ταμειακά ενήμερα μέλη πλέον. Οι εισφορές των μελών του αποτελούν ένα μέρος μόνον των συνολικών εισφορών του Συνεγγυητικού καθώς την μερίδα του λέοντος έχουν οι τραπεζικές ΑΕΠΕΥ οι οποίες δεν συμμετέχουν στον ΣΜΕΧΑ εδώ και χρόνια.
Κομβικό ρόλο στη εξέλιξη του Συνεγγυητικού για περισσότερο από 20 χρόνια παίζει ο Νομικός του Σύμβουλος κος Νίκος Τσουτσάνης ο οποίος έχει καλές σχέσεις με τους παλαιούς χρηματιστές και συμμετέχει επί σειρά ετών, στις συνεδριάσεις του ΔΣ του. Στις εκλογές του 2016 οι εκπρόσωποι του συνδέσμου των ΑΕΕΔ και ΑΕΠΕΥ μη μελών του ΧΑ(ΣΕΠΕΥ) εκλέγονται στο ΔΣ του Συνεγγυητικού. Στις επόμενες εκλογές του 2019 το ‘λάθος’ αυτό δεν επαναλαμβάνεται καθώς κινητοποιείται ο ΣΜΕΧΑ και η Ένωση Θεσμικών και οι εκπρόσωποι των μικρών χάνουν στην κάλπη.
Η Χρυσή Εποχή
Τα οικονομικά του Συνεγγυητικού είναι ιδιαίτερα ανθηρά από το 1999 και μέχρι το 2009 καθώς συγκεντρώνει σημαντικά ποσά από τα μέλη του κυρίως χρηματιστηριακές ΑΕΠΕΥ και τράπεζες, λόγο του τρόπου υπολογισμού του ύψους των μερίδων των μελών του, που βασίζεται στον χρηματιστηριακό τους τζίρο. Τα βασικά του έσοδα προέρχονται από τις προσόδους των προθεσμιακών καταθέσεων των διαθεσίμων του. Τα ετήσια έσοδα του Συνεγγυητικού τα έτη 2007 και 2008 κυμαίνονται στα 4-5 εκ ευρώ και μέχρι τότε εμφανίζεται συνεχής κερδοφορία. Το Συνεγγυητικό όλα αυτά τα χρόνια της ευδαιμονίας του διατηρεί υψηλό λειτουργικό κόστος, αμείβει τα μέλη του ΔΣ και της επιτροπής αποζημιώσεων με περισσότερο από 10.000 ευρώ τον χρόνο, αμείβει στελέχη και ορκωτούς λογιστές ενώ οι ετήσιες αμοιβές του Νομικού του Συμβούλου κάποιες χρονιές ξεπερνούν τις 150.000 ευρώ.
Οι Ζημιές
Το 2009 το Συνεγγυητικό δέχεται ένα σημαντικό πλήγμα καθώς με νομοθετική ρύθμιση αποχωρούν από αυτό οι τράπεζες οι οποίες συμμετέχουν πλέον στο επενδυτικό τμήμα του Ταμείου Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων. Με τον τρόπο αυτό τα διαθέσιμα του Συνεγγυητικού μειώνονται σημαντικά και τα έσοδα του σχεδόν πέφτουν στο μισό το 2010, στα 2,5 εκ ευρώ. Κατά την τελευταία δεκαετία μηδενίζουν -ισχύει μέχρι και πρόσφατα- και οι πρόσοδοι του Συνεγγυητικού από τα ακίνητα του καθώς τόσο το σινεμά ΑΣΤΡΟΝ είναι κλειστό και ο εκμισθωτής του κτηρίου της οδού Ιπποκράτους δεν πληρώνει για σειρά ετών και τα ανείσπρακτα μισθώματα αυτά εκχωρούνται στο Ελληνικό Δημόσιο.
Καθώς οι χρηματιστές του ΣΜΕΧΑ που το διοικούν κατά την διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας δεν καταφέρνουν να εκμεταλλευτούν τα ακίνητα του και το Συνεγγυητικό χάνει τα δικαστήρια που έχει με επενδυτές που διεκδικούν αποζημιώσεις η οικονομική του κατάσταση επιδεινώνεται διαρκώς. Στις Οικονομικές του Καταστάσεις εμφανίζει σημαντικές ζημιές 4,6 εκ ευρώ το 2013, 1,7 εκ ευρώ το 2015, 5,3 εκ ευρώ το 2016, 2,8 εκ ευρώ το 2017, 0,9 εκ ευρώ το 2018, 2,6 εκ ευρώ το 2019 και 2,2 εκ ευρώ το 2019.
Το 2010 αλλάζει και ο τρόπος υπολογισμού της εισφοράς των μελών του και πλέον, ως βάση υπολογισμού του, έχει το ύψος των φυλασσόμενων κεφαλαίων των πελατών του κάθε μέλους και όχι τον τζίρο του. Μέχρι το 2018, με την σύμφωνη γνώμη του ΔΣ του αυτοδιοικούμενου Συνεγγυητικού, τα μέλη που αποχωρούν από αυτό εισπράττουν τις μερίδες τους εις ολόκληρον, χωρίς να τους παρακρατηθούν ποσοστά επί των ζημιών που έχει ήδη υποστεί το Συνεγγυητικό.
Σαν αποτέλεσμα αυτού, οι μερίδες των μελών του Συνεγγυητικού σήμερα παρουσιάζουν σημαντικό έλλειμμα σε σχέση με τα περιουσιακά του στοιχεία όπως αυτά εμφανίζονται στο ενεργητικό του καθώς οι σωρευμένες ζημιές που αναφέρονται στις οικονομικές καταστάσεις του Συνεγγυητικού του 2020 ανέρχονται στα 20 εκ ευρώ. Το έλλειμμα αυτό όμως δεν εμφανίζεται στις μερίδες των μελών του οι οποίες είναι ξεχωριστές και δεν συνδέονται με το ενεργητικό του. Η μεθοδολογία αυτή ακολουθείται και κατά την σύνταξη των οικονομικών καταστάσεων του συνόλου του χρηματοοικονομικού ελληνικού κλάδου ΑΕΠΕΥ και ΑΕΔΑΚ κυρίως, οι οποίες εμφανίζουν τις μερίδες τους ολόκληρες στις οικονομικές καταστάσεις που συντάσσουν χωρίς να σχηματίσουν σχετική πρόβλεψη ή να απομειώσουν τις υποαξίες που έχουν, από την συμμετοχή τους στο Συνεγγυητικό και χωρίς ποτέ να έχει ζητήσει το Συνεγγυητικό από τις εταιρείες μέλη του να καλύψουν τα ελλείμματα των μερίδων τους.
Τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα
Η διοίκηση του Συνεγγυητικού μέχρι σήμερα ακολουθεί μια λογική παραδοσιακής διοίκησης όπου όλα τα θέματα αποφασίζονται από το ΔΣ και δεν υπάρχουν καταγεγραμμένες διαδικασίες όπως αυτές ενός εσωτερικού κανονισμού τον οποίο δεν έχει καταφέρει να συντάξει στα 25 χρόνια της λειτουργίας του. Στο πλαίσιο αυτό έχει αποφασίσει και συντάσσει τις οικονομικές του καταστάσεις σύμφωνα με τα ΕΛΠ (Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα). Το Συνεγγυητικό εκμεταλλευόμενο τις απαλλαγές που παρέχουν τα ΕΛΠ για μικρές Εταιρείες βάσει ορίων των λογιστικών μεγεθών, συντάσσει και δημοσιεύει συνοπτικές οικονομικές καταστάσεις του βάσει αυτών, με αποτέλεσμα να μη γνωστοποιούνται ουσιώδεις πληροφορίες αναφορικά με τη λειτουργία και την επίδοσή του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η λογιστική απεικόνιση των ακινήτων στην αναπόσβεστη αξία και όχι στην -κατά πολύ μεγαλύτερη- εύλογη (τρέχουσα) αξία τους. Η Επιτροπή Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχου εξέφρασε την άποψη προς την Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή του ΥΠΟΙΚ πως το Συνεγγυητικό θα πρέπει να θεωρηθεί ως «οντότητα δημόσιου ενδιαφέροντος» και να εφαρμόσει ΔΛΠ γεγονός στο οποίο αντιτίθενται οι Χρηματιστές του ΣΜΕΧΑ.
Τα Ακίνητα του Συνεγγυητικού
Τι κρύβεται όμως πίσω από τις αντιδράσεις των Χρηματιστών του ΣΜΕΧΑ για την εφαρμογή των ΔΛΠ. Στον ισολογισμό του 2020 αναφέρεται ότι τα πάγια περιουσιακά στοιχεία του Συνεγγυητικού έχουν αξία κτήσης 9,7 εκ ευρώ και αναπόσβεστη αξία 5,5 εκ ευρώ. Δηλαδή τα ακίνητα συμμετέχουν στο ενεργητικό του με την αναπόσβεστη αξία των 5,5 εκ ευρώ. Μόνο το ακίνητο όμως της οδού Ιπποκράτους, το οποίο είναι μεγαλύτερο από 7000 τμ, έχει αξία πολλαπλάσια των 5,7 εκ ευρώ. Γιατί όμως το ΔΣ του Συνεγγυητικού δεν εκτιμά την αξία των ακινήτων του στην εύλογη σημερινή τους αξία έτσι ώστε να μειώσει και το έλλειμμα που έχει μεταξύ του ενεργητικού του και των μερίδων των μελών του;
Στον δημοσιευμένο ισολογισμό του 2013 σε μια σημείωση αναφέρεται ότι: «……στο ισοζύγιο των μελών του Συνεγγυητικού και μελών του Χ.Α., που κατά την έναρξη ισχύος του ν. 2533/1997 (ΦΕΚ 228/11.11.1997) συμμετείχαν στο υφιστάμενο τότε Κοινό Συνεγγυητικό Κεφάλαιο Ασφαλείας των Χρηματιστηριακών Συναλλαγών …….Η τυχόν υπεραξία, πέραν της καταχωρημένης στα βιβλία του Συνεγγυητικού τιμή κτήσης για τα παραπάνω ακίνητα, που θα προκύψει από την πώληση των ακινήτων ιδιοκτησίας του Συνεγγυητικού, αφορά στα μέλη, που αναφέρονται ανωτέρω.»
Είναι προφανές ότι η ΓΣ και το ΔΣ του Συνεγγυητικού, χωρίς να έχουν καμία αρμοδιότητα και κανένα νόμιμο δικαίωμα για κάτι τέτοιο, έχουν λάβει αποφάσεις ως προς την διάθεση των περιουσιακών του στοιχείων και έχουν εκχωρήσει κάποιο δικαίωμα επί της υπεραξίας των ακινήτων του στα πριν από το 1997 μέλη του, έχοντας επί της ουσίας αποστερήσει ένα κομμάτι της περιουσίας αυτής, από το νομικό πρόσωπο του Συνεγγυητικού.
Τα μέλη του «αυτοδιοικούμενου» Συνεγγυητικού χωρίζονται με αποφάσεις των ιδίων σε δυο κατηγορίες, όσον αφορά τα ακίνητα. Αυτά που ήταν μέλη του πριν από το 1997 και τα οποία δικαιούνται κάποια υπεραξία επί των ακινήτων του και τα υπόλοιπα. Εδώ κρύβεται και η χρησιμότητα των Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων καθώς η περιουσία του Συνεγγυητικού εμφανίζεται με μικρότερη αξία από την πραγματική. Τα ακίνητα ενώ ανήκουν στο ενεργητικό του -και επομένως έμμεσα σε όλα τα μέλη του-δεν εκτιμώνται στην εύλογη αξία τους περιμένοντας υπομονετικά για δεκαετίες κάποιους για να εισπράξουν υπεραξίες στο μέλλον γεγονός που έρχεται σε αντίθεση και με τον σκοπό του Συνεγγυητικού ο οποίος είναι αμιγώς εξασφαλιστικός και όχι κερδοσκοπικός.
Η Ώρα του Υπουργείου των Οικονομικών
Υπάρχει λοιπόν και μια διαμάχη μεταξύ των μελών του Συνεγγυητικού την οποία καλείται μεταξύ άλλων να επιλύσει νομοθετικά το Υπουργείο των Οικονομικών το οποίο συνέστησε σχετική Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή για την αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου που διέπει τη σύσταση και λειτουργία του Συνεγγυητικού Κεφαλαίου Εξασφάλισης Επενδυτικών Υπηρεσιών υπό την Προεδρία της Κας Ελένης Βρέντζου. Η επιτροπή αυτή έχει ήδη καταθέσει το πόρισμά της στο Υπουργείο των Οικονομικών.
Η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός κος Μητσοτάκης αλλά και κυρίως το οικονομικό της επιτελείο με επικεφαλής τον Κο Σταικούρα και τον Κο Βεσυρόπουλο καλούνται να βγάλουν τα κάστανα από την φωτιά και να λύσουν τον γόρδιο δεσμό του Συνεγγυητικού το οποίο λόγω των αρνητικών γι’ αυτό δικαστικών αποφάσεων, της διαρκούς συρρίκνωσης του αριθμού των μελών του, της μη εκμετάλλευσης των ακινήτων του επί μακρό χρονικό διάστημα και της μείωσης του ύψους των επιτοκίων των προθεσμιακών καταθέσεων βυθίζεται οικονομικά κινδυνεύοντας να συμπαρασύρει μαζί του και το σύνολο του πάλαι ποτέ κραταιού κλάδου των Χρηματιστηριακών Εταιρειών.
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
