Η Turkish Aerospace Industries, ή TAI, αναπτύσσει το stealth  “εθνικό” τουρκικό πολεμικό αεροσκάφος TF-X Fifth-Gen και ήδη έδωσε στη δημοσιότητα εικόνες από το πρωτότυπο που βρίσκεται ήδη σε γραμμή συναρμολόγησης.

Το πρόγραμμα TF-X, γνωστό και ως Milli Muharip Ucak (MMU, ή Εθνικό Αεροσκάφος Μάχης), ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2010 με τη φιλοδοξία να κατασκευαστεί ένα “εθνικό”  μαχητικό αεροσκάφος πέμπτης γενιάς.

Όπως έχει γράψει το economico.gr, το TF-X αποτελεί το μεγαλύτερο στοίχημα της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας καθώς η Άγκυρα επιθυμεί την ανάπτυξη ενός μαχητικού εναέριας υπεροχής 5ης γενιάς που θα διαθέτει παρόμοια χαρακτηριστικά με το F-22, με στόχο να αντικατασταθούν σταδιακά τα F-16 κατά την διάρκεια της δεκαετίας 2030. Σύμφωνα με δηλώσεις υψηλόβαθμων αξιωματούχων το πρωτότυπο TF-X αναμένεται να παρουσιαστεί, εκ νέου, ολοκληρωμένο το 2023 και να πραγματοποιήσει την παρθενική του πτήση το 2026.

Σε πρώιμο στάδιο η συναρμολόγηση

Στο βίντεο που παρουσίαζουμε (από την EurAsian Times), καταγράφηκε στις 21 Νοεμβρίου, όπως υποδεικνύεται από τις ενδείξεις που εμφανίζονται στη σπονδυλική στήλη του τζετ. Την ίδια μέρα, εκπρόσωποι της Τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας, του Αμυντικού-Βιομηχανικού Οργανισμού και του Υπουργείου Άμυνας επισκέφθηκαν τη γραμμή συναρμολόγησης σε μια επίσημη παρουσίαση του Τουρκικού Μαχητικού.

Το βίντεο δείχνει ότι η άτρακτος και τα φτερά του αεροσκάφους έχουν συναρμολογηθεί σε μεγάλο βαθμό. Ωστόσο, πολλά στοιχεία δεν έχουν εγκατασταθεί ακόμη στο υπό κατασκευή πρωτότυπο, που προφανώς βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο.

Στις εικόνες φαίνεται η απουσία οριζόντιων σταθεροποιητών, διπλών κινητήρων, πτερυγίων ουράς με κλίση προς τα έξω, σύγχρονων ηλεκτρονικών συσκευών και εκτινασσόμενου καθίσματος.

Ασάφεια για το χρόνο παραγωγής

Ωστόσο, φαίνεται να υπάρχει κάποια ασάφεια γύρω από το συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο εντός του οποίου η τουρκική Πολεμική Αεροπορία θα θέσει σε λειτουργία το αεροσκάφος.

Αρχικά, προβλεπόταν ότι τα πρώτα δείγματα από τον κύκλο παραγωγής θα τεθούν σε λειτουργία ήδη από το 2028. Ωστόσο, προς το παρόν αναμένεται ότι η τουρκική Πολεμική Αεροπορία θα αρχίσει να παραλαμβάνει τα πρώτα αεροσκάφη στις αρχές της δεκαετίας του 2030.

Οι προκλήσεις του προγράμματος παραγωγής

Η ιδέα ενός αιχμής μαχητικού αεροπορίας stealth είναι το θεμέλιο της ανάπτυξης του μαχητικού αεροσκάφους TF-X. Το αεροσκάφος TF-X προοριζόταν να αντικαταστήσει τον στόλο μαχητικών F-16C/D της Τουρκίας όταν σχεδιάστηκε για πρώτη φορά στις αρχές της δεκαετίας του 2010.

Εκείνη την εποχή, η τουρκική Πολεμική Αεροπορία δεν είχε πιεστική ανάγκη για ένα μαχητικό πέμπτης γενιάς, επειδή η χώρα ήταν βασικός εταίρος του προγράμματος F-35 Joint Strike Fighter και είχε σχέδια να αγοράσει 100 F-35.Επένδυσε μάλιστα έως και 1,4 δισεκατομμύρια δολάρια στο πρόγραμμα F-35.

Ωστόσο, η Τουρκία αποβλήθηκε από το πρόγραμμα F-35 το 2019 από την Ουάσιγκτον ως αντίποινα για την προηγούμενη απόκτηση από την Άγκυρα του ρωσικού συστήματος αντιπυραυλικής άμυνας S-400.

Μαζί με την απώλεια της επένδυσής της 1,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων, η Άγκυρα έχασε επίσης 9 δισεκατομμύρια δολάρια στην ενδεχόμενη πιθανή εμπορική εκμετάλλευση από τη μακροπρόθεσμη συμμετοχή της χώρας στο πρόγραμμα F-35.

Η Άγκυρα ψάχνει “σωσίβιο” για την πολεμική αεροπορία της

Το πρόγραμμα TF-X χρησιμεύει ως σωσίβιο κατά κάποιο τρόπο για την εγχώρια αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας, η οποία επιδιώκει να ανακάμψει από αυτά τα σημαντικά και απροσδόκητα περοβλήματα που έφερε η πολιτική Ερντογάν. Ωστόσο, η ικανότητα της χώρας να αναπτύξει το αεροσκάφος αντιμετωπίζει επίσης περαιτέρω προκλήσεις λόγω κυρίως της απώλειας των F-35.

Φυσικά, ακόμα και σήμερα, που το μαχητικό μπαίνει σε φάση συναρμολόγησης, ουδείς γνωρίζει αντικειμενικά τα χαρακτηριστικά του και αν αυτά θα ανταποκρίνονται στα «στάνταρ» των αεροσκαφών 5ης γενιάς (stealth, data fusion, supercruise, κλπ), ενώ όσον αφορά στο κρίσιμο ζήτημα του κινητήρα του αεροσκάφους, φαίνεται ότι στην αρχή θα χρησιμοποιηθούν έτοιμες μηχανές General Electric F110, ενώ στη συνέχεια και μέσω μεταφοράς τεχνολογίας θα αναπτυχθούν εγχώριοι κινητήρες από την εταιρεία ΤΕΙ

Το 2018, η Τουρκία επέλεξε τον κινητήρα αεριοθούμενου F110-GE-129 ή το F110-GE-132 turbofan, της General Electric που παράγεται από την GE Aviation του Ομίλου. Ο κινητήρας επρόκειτο να κατασκευαστεί, σε συνεργασία με την General Electric,  στο Εσκισεχίρ της Τουρκίας από την TUSAŞ Engine Industries (TEI) με σκοπό να εγκατασταθεί στο τουρκικό μαχητικό. Ωστόσο, η επιδείνωση των σχέσεων ΗΠΑ-Τουρκίας έκανε τη συνεργασία αυτή να φαίνεται μακρινό ενδεχόμενο.

Η πρόταση της Rolls-Royce

Τον περασμένο Ιούλιο, η τουρκική κυβέρνηση ανακοίνωσε ωστόσο ένα διαγωνισμό για την ανάπτυξη ενός εγχώριου κινητήρα turbofan που θα τροφοδοτεί τα μαχητικά αεροσκάφη TF-X. Μια άλλη επιλογή κινητήρα είναι η Rolls-Royce, η οποία για πρώτη φορά εμφανίστηκε ως επίδοξος προμηθευτής του τουρκικού TF-X το 2016. Η Rolls-Royce πρότεινε μια συμφωνία συμπαραγωγής με την Τουρκία για να καλύψει τις ανάγκες της αμυντικής βιομηχανίας της με κινητήρες και πιθανή την εμπορική εκμετάλλευση προς τρίτες χώρες.

Στην πρότασή της, η επιχείρηση προσφέρθηκε να κατασκευάσει μια μονάδα παραγωγής κινητήρων στην Τουρκία που θα παράγει επίσης κινητήρες για ελικόπτερα, άρματα μάχης και πυραύλους εκτός από τους κινητήρες για το TF-X.

Η ανακοίνωση της BAE Systems

Το 2017, μια άλλη βρετανική εταιρεία, η BAE Systems, και η TAI συμφώνησαν σε σύμβαση αξίας άνω των 100 εκατομμυρίων λιρών (120 εκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ) για την ανάπτυξη του τουρκικού μαχητικού αεροσκάφους. Τον Φεβρουάριο του 2022, τα συστήματα BAE ανακοίνωσαν στο Twitter: «Συνεργαζόμαστε με την Turkish Aerospace για να φέρουμε τεχνογνωσία και τεχνογνωσία μηχανικής στο πρόγραμμα TF-X».

Έχει επίσης αναφερθεί η αγορά ρωσικού κινητήρα, αλλά αυτή τη στιγμή είναι μια εξαιρετικά απομακρυσμένη πιθανότητα λόγω της συνεχιζόμενης σύγκρουσης στην Ουκρανία και των κυρώσεων στη Μόσχα.

Η υπόθεση των F-16 Block 70/72

Εν τω μεταξύ, η Τουρκία επιθυμεί διακαώς να αγοράσει 40 ολοκαίνουργια αεροσκάφη F-16 Block 70/72 και τα απαραίτητα κιτ για την αναβάθμιση εστα πιπλέον 80 από τα υφιστάμενα F-16C/D.

Τα νέα και αναβαθμισμένα F-16 θα χρησιμεύουν ως προσωρινή λύση για την τουρκική πολεμική αεροπορία, έως ότου  η ανάπτυξη του TF-X ολικληρωθεί και μπει στην παραγωγή. Ωστόσο, δεδομένης της τεταμένης σχέσης μεταξύ Άγκυρας και Ουάσιγκτον, μια τέτοια συμφωνία απέχει πολύ από το να είναι βέβαιη.