Σε άλλη μια προσπάθεια να παραμείνει εντός τροχιάς ΕΕ και Δύσης αποδίδεται η Τουρκία, την ώρα που η χώρα μοιάζει πιο απομονωμένη από ποτέ, παρά τις προσπάθειές της να δείξει ότι είναι «καλό παιδί» στις Βρυξέλλες και την Ουάσινγκτον.
Έτσι, τώρα η Άγκυρα θέλει να συμμετάσχει σε πρόγραμμα της Μόνιμης Διαρθρωμένης Συνεργασίας (PESCO). Το συγκεκριμένο πρόγραμμα «Στρατιωτική Κινητικότητα» στοχεύει στη δημιουργία μιας στρατιωτικής ζώνης τύπου Σένγκεν μέχρι το 2024. Μέλη της PESCO, που ιδρύθηκε το 2017, είναι όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ εκτός από τη Δανία και τη Μάλτα. Στόχος της είναι η ενίσχυση της αμυντικής συνεργασίας και της επιχειρησιακής ετοιμότητας στην Ευρώπη.
Το αίτημα της Άγκυρας
Σύμφωνα με την κυριακάτικη έκδοση της εφημερίδας Die Welt η Τουρκία υπέβαλε πριν από μία εβδομάδα το αίτημα για συμμετοχή στο υπουργείο Άμυνας της Ολλανδίας, το οποίο έχει αναλάβει το συντονισμό του προγράμματος της PESCO «Στρατιωτική Κινητικότητα». Συγκεκριμένοι του στόχοι είναι η βελτίωση της μεταφοράς στρατευμάτων και στρατιωτικού υλικού εντός της Ευρώπης, όπως και η διασφάλιση της καταλληλότητας του οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου. Στο πρόγραμμα συμμετέχουν 24 από τα 25 κράτη-μέλη της PESCO. Πριν από δέκα ημέρες οι υπουργοί Άμυνας αυτών των χωρών είχαν εγκρίνει και τη συμμετοχή των ΗΠΑ, του Καναδά και της Νορβηγίας. Είναι η πρώτη φορά που τρίτες χώρες συμμετέχουν σε ένα από τα 46 προγράμματα της PESCO.
Γιατί η Τουρκία προσπαθεί να «χωθεί»
Ως μια «μεγάλη επιτυχία» (Welt) θεωρεί η γερμανίδα υπουργός Άμυνας, Άνεγκρετ Κραμπ-Καρενμπάουερ, τα τουρκικά σχέδια. Τα περασμένα χρόνια είχε καταβάλει μεγάλες προσπάθειες, προκειμένου να άρει η Γαλλία τις αντιρρήσεις της για συμμετοχή τρίτων χωρών σε προγράμματα της PESCO. Το ζητούμενο τώρα είναι ποια στάση θα τηρήσουν η Ελλάδα και η Κύπρος; Διπλωματικοί κύκλοι, τους οποίους επικαλείται η Welt στο άρθρο του ανταποκριτή της από τις Βρυξέλλες, εκφράζουν την προσδοκία ότι μια τουρκική συμμετοχή στην PESCO θα βελτίωνε τη συνεργασία της Άγκυρας με την ΕΕ και το ΝΑΤΟ και θα συνέβαλε στην εξομάλυνση των σχέσεων της Τουρκίας με την Ελλάδα και την Κύπρο.
Το ΝΑΤΟ και ο παράγοντας Μέρκελ
Η εντατικοποίηση των προσπαθειών της Τουρκίας να είναι μέρος της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας συντονισμού και σύγκλησης στον τομέα άμυνας και ασφάλειας, σχετίζεται προφανώς με τη συμμετοχή των ΗΠΑ. Η Άγκυρα φαίνεται να συμμερίζεται την αμερικανική θεώρηση ότι η PESCO είναι μια ενδεχόμενη απειλή υποβάθμισης του ΝΑΤΟ. Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας που σύμφωνα με την Welt συνέβαλε στην επιδίωξη της Τουρκίας να βελτιώσει τις σχέσεις με την ΕΕ – και στον αμυντικό τομέα – σχετίζεται με την επικείμενη αποχώρηση της Άνγκελα Μέρκελ από την πολιτική σκηνή. Χωρίς τη γερμανίδα καγκελάριο η συνεννόηση της Άγκυρας με την ΕΕ θα είναι πολύ πιο δύσκολη, προπαντός σε ό,τι αφορά την επίτευξη συγκεκριμένων αποτελεσμάτων.
Απαγορευτικοί οι όροι για τον Ερντογάν
Ωστόσο, οι όροι για τη συμμετοχή τρίτων χωρών φαίνεται ότι αποκλείουν την Τουρκία, καθώς η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την PESCO αναφέρει ότι, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, οι εταίροι μπορούν να προσδώσουν προστιθέμενη αξία στα έργα PESCO και να συμβάλλουν στην ενίσχυση της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας. Θα εναπόκειται πρώτα στα μέλη των επιμέρους έργων να εξετάσουν το ενδεχόμενο να προσκαλέσουν ένα τρίτο κράτος που πληροί τους γενικούς όρους.
Αυτές περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την ανάγκη το τρίτο κράτος να συμμερίζεται τις αξίες της Ε.Ε., να παρέχει προστιθέμενη αξία σε ένα συγκεκριμένο έργο και να έχει συνάψει συμφωνία ασφάλειας πληροφοριών με την Ε.Ε. για να επιτρέπει την ανταλλαγή διαβαθμισμένων πληροφοριών. Στη συνέχεια, το Συμβούλιο θα αποφασίσει αν ένα τρίτο κράτος πληροί αυτές τις προϋποθέσεις και θα εγκρίνει την πρόσκληση. Μετά τη θετική απόφαση, το έργο μπορεί να συνάψει διοικητική συμφωνία με το προσκεκλημένο τρίτο κράτος. Όπως εύκολα γίνεται αντιληπτό, οι όροι αυτοί αποκλείουν εκ προοιμίου την Τουρκία, αλλά και χώρες όπως η Ρωσία και η Κίνα.
Πληροφορίες: DW.com
