Καθώς το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έβαλε τέλος -προς το παρόν- στα όνειρα της Άγκυρας για άρση των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί στην Τουρκία λόγω της αγοράς του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος S-400, φαίνεται ότι παρατηρείται «αλλαγή ρότας».
Συγκεκριμένα, ο επικεφαλής της Διεύθυνσης Αμυντικών Βιομηχανικών της Τουρκίας, Ισμαήλ Ντεμίρ, μιλώντας σε δημοσιογράφους στο περιθώριο του Διπλωματικού Φόρουμ της Αττάλειας, ανακοίνωσε ότι το αμερικανικό αντιαεροπορικό σύστημα Patriot «έχει αφαιρεθεί από την ατζέντα», σημειώνοντας ότι «προς το παρόν δεν υπάρχει αίτημα για Patriot από την πλευρά μας. Αν μιλάμε για την αμυντική βιομηχανία, έχουμε γυρίσει σελίδα για το θέμα».
Το ζήτημα με τους Patriot
Η συγκεκριμένη δήλωση έχει ιδιαίτερη βαρύτητα γιατί ουσιαστικά «σφραγίζει» την απόφαση της Τουρκίας να στηρίξει την αεράμυνά της είτε σε εγχώριας κατασκευής συστήματα (τα οποία είναι μικρού και μέσου βεληνεκούς) είτε στο ρωσικό σύστημα S-400, καθώς οι πληροφορίες θέλουν Μόσχα και Άγκυρα να βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις για την αγορά και νέων συστοιχιών, αλλά και το ενδεχόμενο κατασκευής του στην Τουρκία.
Η Τουρκία είχε αρχικά ενδιαφέρθεί για τους Patriot, ωστόσο, είχαν υπάρξει δύο σοβαρά ζητήματα:
- Το αμερικανικό σύστημα είναι ακριβότερο από το ρωσικό και
- Οι ΗΠΑ θέτουν σοβαρές προϋποθέσεις και περιορισμούς σχετικά με τη χρήση του.
Παράλληλα, η Τουρκία, όπως είναι η πάγια τακτική της, επιδιώκει, όταν αγοράζει ένα οπλικό σύστημα, να συνοδεύει την αγορά και με υψηλά αντισταθμιστικά οφέλη για την αμυντική της βιομηχανία.
Ατελέσφορες διαπραγματεύσεις
Μετά από χρόνια ατελέσφορων διαπραγματεύσεων, το 2017 η Τουρκία προχώρησε στην αγορά τεσσάρων συστοιχιών S-400, μέ κόστος 2,5 δισ. δολάρια, η παράδοση των οποίων άρχισε το 2019. Ωστόσο, η Ουάσινγκτον αντέδρασε, απέβαλε την Τουρκία από το πρόγραμμα των F-35 και προχώρησε και σε κυρώσεις σε βάρος των αμυντικών βιομηχανιών της χώρας στο πλαίσιο του νόμου CAATSA.
Το ενδιαφέρον είναι ότι ο Ντεμίρ αναφέρθηκε και στο ζήτημα του μαχητικού 5ης γενιάς (η Τουρκία είχε επενδύσει στο πρόγραμμα περίπου 1,4 δισ. δολάρια και, από τη στιγμή που αποβλήθηκε, ζητούσε αποζημίωση, προσλαμβάνοντας, μάλιστα και δικηγορικό γραφείο στις ΗΠΑ), λέγοντας ότι οι δύο πλευρές είναι απίθανο να καταλήξουν σε κάποια συμφωνία και ότι το θέμα πλέον «έχει κλείσει».
Τέλος τα F-35
Συγκεκριμένα, δήλωσε ότι «έχουν γίνει βήματα ώστε η μία πλευρά να ακούει και να καταλαβαίνει την άλλη. Είναι καλό το ότι έχει αρχίσει διάλογος. Πιστεύουμε ότι το ζήτημα των F-35 έχει κλείσει και θα πρέπει να πορευτούμε μόνοι μας», επαναλαμβάνοντας το σχέδιο για την κατασκευή εγχώριου μαχητικού 5ης γενιάς και αναβάθμισης των ήδη υπαρχόντων F-16 της πολεμικής αεροπορίας της.
Όπως είναι γνωστό, η Άγκυρα έχει ζητήσει από την Ουάσινγκτον να αγοράσει 40 νέα F-16 και να εκσυγχρονίσει άλλα 80, στο τέλος του περασμένου χρόνου, με το διάλογο των δύο πλευρών να συνεχίζεται ως αυτή την ώρα. Ωστόσο, και αυτή η δήλωση του Ντεμίρ έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς δείχνει δύο πολύ ενδιαφέρονται πράγματα σχετικά με τους σχεδιασμούς της Τουρκίας.
Οι δύο «κατευθύνσεις»
Το πρώτο είναι ότι η χώρα μοιάζει αποφασισμένη να προχωρήσει στην ανάπτυξη του TF-X, του εγχώριου μαχητικού αεροσκάφους 5ης γενιάς, έστω κι αν το σχέδιο αυτό χρειαστεί περισσότερο χρόνο και χρήματα για να υλοποιηθεί απ’ όσο θα χρειαζόταν η σταδιακή ένταξη των «έτοιμων» F-35 στον στόλο της πολεμικής αεροπορίας της χώρας, προς αντικατάσταση των παλιότερων F-16.
Το δεύτερο είναι ότι η Τουρκία αφήνει ανοιχτό -έστω κι αν δεν το ομολογεί δημοσίως- το ενδεχόμενο αγοράς ρωσικών μαχητικών αεροσκαφών (κατά καιρούς έχουν πέσει στο τραπέζι τα Su-35, αλλά και τα Su-57), αν τελικά οι ΗΠΑ επιμείνουν στις κυρώσεις και δεν επιτρέψουν στην Τουρκία να αναβαθμίσει τα F-16 που διαθέτει, πολλά εκ των οποίων είναι αρκετά παλιά.
