Πρώτη χτύπησε τον κώδωνα κινδύνου η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ. Προεδοποιίησε ότι ουδείς πρέπει να προεξοφλεί πως η ιστορική ύφεση θα ακολουθηθεί από εξίσου δραματική ανάπτυξη, τόνισε ότι το δεύτερο κύμα της πανδημίας ανατρέπει βεβαιότητες και προβλέψεις και κάλεσε τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να μην βιαστούν να αποσύρουν τα μέτρα στήριξης.
Αμέσως μετά, ακολούθησε η επικεφαλής του ΔΝΤ Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα. Σε ομιλία της στην Ουάσιγκτον χθες το βράδυ είπε μεν πως το τρίτο τρίμηνο δείχνει μια άμβλυνση της υφεσιακής έντασης αλλά προειδοποίησε πως τίποτα δεν έχει τελειώσει. Και πως η παγκόσμια οικονομία παραμένει όμηρος της – αβέβαιης – εξέλιξης της πανδημίας.
«Οι κίνδυνοι παραμένουν υψηλοί», τόνισε, «είτε εκπορεύονται από τις αυξανόμενες χρεοκοπίες, είτε από την αστάθεια στις κεφαλαιαγορές. Και πολλές χώρες έχουν γίνει ακόμη πιο ευάλωτες – τα επίπεδα χρέους τους έχουν αυξηθεί λόγω των έκτακτων δαπανών της κρίσης και της μείωσης των εσόδων που έφερε η ύφεση».
Σ’ αυτό το σκηνικό, και η επικεφαλής του ΔΝΤ κάλεσε τις κυβερνήσεις να αφήσουν προς το παρόν τους ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, να επιμείνουν στις επεκτατικές δημοσιονομικές πολιτικές και να αυξήσουν τις δημόσιες επενδύσεις. Διότι, όπως προειδοποίησε η παγκόσμια οικονομία «δεν πρόκειται να επιστρέψει μεσοπρόθεσμα στα προ κρίσης επίπεδα».
Ο κίνδυνος μιας δομικής κρίσης – Η Ισπανία και η Γαλλία
Είναι βέβαιο πως, παρ’ ότι εδώ και καιρό έχουν απομακρυνθεί αισθητά από το σκληρό δημοσιονομικό δόγμα Σόιμπλε, ούτε η ΕΚΤ ούτε το ΔΝΤ… έστριψαν ξαφνικά αριστερά. Οι λόγοι που και οι δύο ζητούν διατήρηση, ή ακόμη και ενίσχυση, των επεκτατικών δημοσιονομικών εργαλείων είναι ότι η ύφεση εμφανίζει χαρακτηριστικά που – εάν δεν ανασχεθεί σύντομα η πανδημία – απειλεί να της δώσει χαρακτηριστικά δομικής κρίσης.
Ειδικά στην Ευρώπη, ο φόβος και οι αγωνίες είναι εστιασμένες σε δύο χώρες: Την Ισπανία και την Γαλλία, την τέταρτη και την δεύτερη αντίστοιχα μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης.
Η Ισπανία έχει τον υψηλότερο αριθμό κρουσμάτων στην Ευρώπη (825.410, σύμφωνα με τα στοιχεία του Πανεπιστημίου Johns Hopkins). Και, πλέον κινδυνεύει να έχει κι έναν από τους υψηλότερους δείκτες ύφεσης στην Ευρώπη.
Η Τράπεζα της Ισπανίας προειδοποίησε ότι τα αυστηρά μέτρα που λαμβάνονται για την εξάπλωση του κορωνοϊού ενδέχεται να προκαλέσουν στη χώρα χειρότερη οικονομική κρίση από τις αρχικές προβλέψεις.
Ο κεντρικός τραπεζίτης της χώρας Πάμπλο Χερνάντεζ νε Κος προειδοποίησε αυτή την εβδομάδα ότι τα περιοριστικά μέτρα για την ανάσχεση της πανδημίας, επιδεινώνουν περαιτέρω τις προβλέψεις για την ετήσια ύφεση: Στο καλό σενάριο, όπως είπε, η ύφεση θα είναι 10,5%. Στο δυσμενές σενάριο θα φθάσει στο 12,6%.
Το δεύτερο κύμα φρέναρε την ανάκαμψη
Η Γαλλία έχει τον δεύτερο μεγαλύτερο αριθμό μολύνσεων μετά την Ισπανία, με 675.736 επιβεβαιωμένα κρούσματα.
Το δεύτερο κύμα της πανδημίας φρέναρε την επιχειρηματική δραστηριότητα και, μαζί, και την ανάκαμψη με τις προβλέψεις για το τέταρτο τρίμηνο να ανθεωρούνται επί τα χείρω. Το εθνικό ινστιτούτο στατιστικής INSEE αναμένει ύφεση 9%, εάν υπάρξει όμως νέο lockdown στο Παρίσι προειδοποιεί ότι η συρρίκνωση θα είναι μεγαλύτερη.
Πίσω από αυτή την ιστορική συρρίκνωση όχι μόνον στις μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες αλλά και στην αμερικανική, οι αναλυτές βλέπουν μια διπλή απειλή: την μετατροπή της κρίσης σε κρίση ανεργίας και κατανάλωσης.
Η απειλή της “κρυφής ανεργίας”
Εδώ, η πηγή της ανησυχίας όπως επισημαίνουν οι Financial Times εντοπίζεται στην «κρυφή ανεργία»: Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, οι άνεργοι σε ΗΠΑ και Ευρώπη ξεπερνούν τα 23 εκατομμύρια. Αλλά οι οικονομολόγοι εκτιμούν ότι ο πραγματικός αριθμός είναι πολύ υψηλότερος, εάν συμπεριληφθούν εκείνοι που βρίσκονται σε καθεστώς αναστολής σύμβασης ή εκ περιτροπής εργασίας.
Και αυτή η κρυφή ανεργία θα μπορούσε να εξελιχθεί σε ακόμη ένα εμπόδιο για την ανάκαμψη, καθώς συμπιέζει τους μισθούς και επιβραδύνει την καταναλωτική δραστηριότητα.
Όπως επισημαίνει η οικονομολόγος της Allianz Καταρίνα Ούτερμολ στους FT , οι έρευνες δείχνουν ότι περίπου 30 εκατομμύρια ανενεργοί εργαζόμενοι που έχουν εγκαταλείψει τις προσπάθειες για ανεύρεση εργασίας δεν συμπεριλαμβάνονται στα στατιστικά στοιχεία ανεργίας του ΟΟΣΑ.
Στην ευρωζώνη, με βάση το επίσημο ποσοστό ανεργία του Αυγούστου – 8,1%- 13,2 εκατομμύρια άτομα είναι χωρίς δουλειά.
Ωστόσο, η Αλίν Σούλινγκ, οικονομολόγος της ABN Amro, λέει ότι το πραγματικό επίπεδο ανεργίας στην ευρωζώνη είναι τουλάχιστον 4 έως 4,5 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο, εάν προσμετρηθεί ότι ένας στους πέντε εργαζομένους που τελεί σε προγράμματα βραχυπρόθεσμης εργασίας δε θα γυρίσει ποτέ στη δουλειά του.
Αυτό σημαίνει ότι στους 13,2 εκατομμύρια ανέργους της ευρωζώνης θα προστεθούν άλλα 10,6 εκατομμύρια…
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
