Και ξαφνικά, τα ΗΑΕ βρέθηκαν στο επίκεντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος, όταν κατέστησαν σαφές στις ΗΠΑ ότι διακόπτουν -προς ώρας- τις διμερείς συνομιλίες τους για την αγορά 50 μαχητικών 5ης γενιάς F-35, μετά από πολλά «μπρος-πίσω» της Ουάσινγκτον.
Η μικρή αραβική χώρα των 10 εκατομμυρίων κατοίκων (εκ των οποίων σχεδόν το 67% διαμένει στο Ντουμπάι και το Άμπου Ντάμπι) εδώ και κάμποσα χρόνια έχει αναδειχθεί σε «μεγάλο παίκτη» στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Με οικονομία που «φυσάει» (το ΑΕΠ έφθασε σχεδόν τα 648 δισ. δολάρια το 2020) και τις δεύτερες ισχυρότερες ένοπλες δυνάμεις στην αραβική χερσόνησο, πίσω μόνο από τη Σαουδική Αραβία, τα ΗΑΕ τα τελευταία χρόνια έχουν αποδείξει ότι μπορούν να έχουν σημαντικό ρόλο στη διεθνή «σκακιέρα» και όχι ως απλό πιόνι.
Συνεργασία με το Ισραήλ
Όταν ο Ντόναλντ Τραμπ επιχείρησε να αποκαταστήσει τις σχέσεις των αραβικών χωρών με το Ισραήλ, τα ΗΑΕ ήταν η πρώτη χώρα που συνομολόγηση τις «Συμφωνίες του Αβραάμ», ανοίγοντας το δρόμο και για άλλες χώρες, όπως το Μπαχρέιν, το Μαρόκο και το Σουδάν. Μάλιστα, ο ηγέτης της χώρας, σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Ζαγέντ, υποδέχθηκε τον Ισραηλινό πρωθυπουργό, Νάφταλι Μπένετ, όταν επισκέφθηκε το Άμπου Ντάμπι, στέλνοντας μήνυμα διάθεσης και από τις δύο πλευρές για στρατηγικού χαρακτήρα συνεργασία.
Ταυτόχρονα, τα ΗΑΕ επιδιώκουν να επέλθει ηρεμία στην Αραβική Χερσόνησο, συμμετέχοντας ενεργά στην αποκατάσταση των σχέσεων των γύρω χωρών με το Κατάρ, το οποίο το 2017 είχε τεθεί σε κατάσταση αποκλεισμού με πρωτοβουλία Σαουδικής Αραβίας, ΗΑΕ, Μπαχρέιν και Αιγύπτου. Η κατάσταση σταδιακά εξομαλύνεται, με το Άμπου Ντάμπι να παίζει μείζονα διπλωματικό ρόλο, καθώς θα επιθυμούσε -ενδεχομένως μαζί με το Ριάντ- να αποτελέσει το δίπολο ισχύος, αν και όταν οι ΗΠΑ επιχειρήσουν να απεγκλωβιστούν από την περιοχή, κάτι που τόσο ο Τραμπ όσο και ο Τζο Μπάιντεν δείχνουν να επιθυμούν διακαώς.
Παιχνίδια ισχύος με Ιράν και Τουρκία
Μια ενδιαφέρουσα πτυχή της θέσης των ΗΑΕ σε αυτές τις μεταβολές ισορροπίας στην πιο «εύφλεκτη» περιοχή του πλανήτη είναι και οι σχέσεις τους με το Ιράν, σχέσεις που κάθε άλλο παρά εχθρικές μπορούν να χαρακτηριστούν. Στις 5 Δεκεμβρίου, ο σεΐχης Τανούν μπιν Ζαγιέντ αλ Ναϊάν, ο επικεφαλής των υπηρεσιών ασφαλείας των ΗΑΕ μετέβη στην Τεχεράνη σε μια αποστολή που είχε πλήρη μιντιακή κάλυψη, στέλνοντας το μήνυμα ότι το Άμπου Ντάμπι, σε αντίθεση, ας πούμε, με το Ριάντ, έχει διάθεση να έχει ανοιχτούς διαύλους φιλικής επικοινωνίας και συνεργασίας με το Ιράν, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι εγκαταλείπει τα σχέδιά του για ισχυρή αμυντική θωράκιση.
Μια πρόφατη κίνηση των ΗΑΕ που ξένισε πολλούς ήταν η απόφασή τους να ρίξουν 10 δισ. δολάρια σε επενδύσεις στην Τουρκία, σε μια φάση που η οικονομία της βρίσκεται σε περιδίνιση. Ωστόσο, η ερμηνεία αυτής της κίνησης είναι μάλλον πιο απλή: το Άμπου Ντάμπι θέλει να αποκτήσει πρόσβαση στην ισχυρή στρατιωτική βιομηχανία της Τουρκίας και, ταυτόχρονα, επιδιώκει να έχει το πάνω χέρι στην αναδιάρθρωση των σχέσεών του με την Άγκυρα, οι οποίες μέχρι πρόσφατα δεν ήταν και οι καλύτερες. Σημειώνεται, δε, ότι η Τουρκία διαθέτει στρατιωτική βάση στο Κατάρ, με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό.
Τα προβλήματα με τις ΗΠΑ
Και ερχόμαστε στα προβλήματα με την Ουάσινγκτον: αυτό που οι Αμερικανοί δεν θέλουν να ομολογήσουν, βάζοντας διαρκώς προσκόμματα στην υλοποίηση της συμφωνίας με τα ΗΑΕ, ύψους 23 δισ. δολαρίων, για την πώληση των F-35, καθώς και επιθετικών drones Reaper, είναι ότι τους προβληματίζουν οι καλές σχέσεις του Άμπου Ντάμπι με το Πεκίνο. Η Κίνα μέσω της Huawei, ανέλαβε το στήσιμο της υποδομής των δικτύων 5G στα ΗΑΕ, ενώ κι άλλες κινεζικές εταιρείες διεξάγουν έργα στη χώρα. Αυτό δημιουργεί στις ΗΠΑ καχυποψία, αλλά και ανησυχία σχετικά με την πώληση οπλικών συστημάτων υψηλής και ενίοτε απόρρητης τεχνολογίας, σε μια χώρα που έχει καλές σχέσεις με τον στρατηγικό ανταγωνιστή τους.
Από την άλλη, το Άμπου Ντάμπι επιδιώκει τις καλές σχέσεις με τις ΗΠΑ, που αναβαθμίζουν τη θέση του στην περιοχή, αλλά θέλει και αυτονομία στην άμυνά του, εξ ου και η αποφάση για αγορά 80 γαλλικών Rafale τελευταίου τύπου, που δίνουν συγκριτικό πλεονέκτημα στο Παρίσι. Το βέβαιο είναι ότι ΗΑΕ και ΗΠΑ θα συνεχίσουν να έχουν καλές σχέσεις, ακόμα κι αν η συμφωνία δεν προχωρήσει, καθώς η Ουάσινγκτον αντιμετωπίζει ως στρατηγική τη σχέση της με το Άμπου Ντάμπι.
Δραματικά αναβαθμισμένες σχέσεις με Ελλάδα
Στο πλαίσιο αυτό, ιδιαίτερη σημασία αποκτά η σχέση των ΗΑΕ με την Ελλάδα, η οποία αναβαθμίστηκε σημαντικά μετά την επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη στο Άμπου Ντάμπι. Μάλιστα, μετά τη συμφωνία για επενδύσεις με την Άγκυρα, ο πρέσβης των ΗΑΕ στην Αθήνα έσπευσε να υπογραμμίσει ότι η όποια σχέση με την Τουρκία δεν επηρεάζει με κανέναν τρόπο τις διμερείς σχέσεις με την Αθήνα, σημειώνοντας πως «θέλουμε να μεταφέρουμε το μήνυμά μας και προς το κοινό διότι προς την ελληνική κυβέρνηση το έχουμε κάνει ήδη και το γνωρίζουν καλά», ενώ χαρακτήρισε την επαναπροσέγγιση με την Τουρκία περισσότερο ως οικονομική και λιγότερο πολιτική.
Η αλήθεια είναι ότι η αμυντική συμφωνία που συνυπέγραψαν Ελλάδα και ΗΑΕ αποτελεί ένα πανίσχυρο κείμενο στρατηγικής συνεργασίας, καθώς οι δύο χώρες δεσμεύονται να στηρίξουν η μία την άλλη, σε περίπτωση που απειληθεί η εδαφική τους ακεραιότητα. Παράλληλα, το Άμπου Ντάμπι έχει υιοθετήσει πλήρως τις θέσεις της Αθήνας σχετικά με το τουρκολιβυκό σύμφωνο, ενώ το κολοσσιαίο εξοπλιστικό πρόγραμμα των ΗΑΕ, θα μπορούσε να σημαίνει και ενίσχυση της ελληνικής άμυνας, καθώς οπλικά συστήματα, π.χ. τα εξελιγμένα F-16 Desert Falcon, που θα αποσύρονται από τα ΗΑΕ θα μπορούν να αποκτηθούν σε πολύ καλές τιμές από την Ελλάδα.
Παράλληλα, σε γεωπολιτικό επίπεδο, Ελλάδα και ΗΑΕ μοιάζουν να κινούνται σε παρόμοιους δρόμους, με το νέο αμυντικό τους δόγμα να στηρίζεται σε γαλλική γεωπολιτική, με τη στήριξη των ΗΠΑ και κόντρα στον τουρκικό μαξιμαλισμό. Η ουσία είναι ότι οι σχέσεις των δύο χωρών έχουν αναβαθμιστεί δραματικά το τελευταίο διάστημα και ότι και οι δύο αποτελούν σημεία σταθερότητας και ασφάλειας στις περιοχές τους.
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
