ΗΠΑ προς Τουρκία: “Δεν είστε τόσο φίλοι μας, πια…” Τι θα ζητήσει ο Μπάιντεν από τον Ερντογάν. Το «κλειδί» στην υπόθεση των S 400 και η  «ντρίπλα» της Αγκυρας

Τι θα ζητήσει ο Μπάιντεν από τον Ερντογάν

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ άφησε να περάσουν τρεις μήνες πριν δεχθεί να μιλήσει με τον Ερντογάν στο τηλέφωνο, σηματοδοτώντας την υποβάθμιση της Τουρκίας στην λίστα των φίλων της Αμερικής. Την επόμενη ημέρα, ο Μπάιντεν έσπασε άλλη μια παράδοση δεκαετιών από την πλευρά των προέδρων των ΗΠΑ αναγνωρίζοντας επισήμως την Γενοκτονία των Αρμενίων..

Υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι επίσης της κυβέρνησης Μπάιντεν έστειλαν τα δικά τους – όχι ενθαρρυντικά για την Αγκυρα – μηνύματα Ο υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν επέλεξε να μην συνομιλήσει καθόλου με την τουρκική πλευρά κατά τη διάρκεια της τελευταίας, σκληρής στρατιωτικής σύγκρουσης Ισραήλ-Χαμάς.

Το κρίσιμο τετ-α-τετ στην σύνοδο του ΝΑΤΟ

Σ’ αυτό το υπόβαθρο ο Τζο Μπάιντεν και ο Ταγίπ Ερντογάν θα έχουν πρώτη τους συνάντηση “πρόσωπο με πρόσωπο” στις 14 Ιουνίου, στο περιθώριο της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες – μια συνάντηση που, με βάση τους έως τώρα οιωνούς, δεν προδιαγράφεται εύκολη για την Τουρκία.

Στην Άγκυρα όμως, όπως επισημαίνει το Bloomberg, οι προσδοκίες είναι υψηλές. Η ελπίδα είναι ότι ο Ερντογάν θα πείσει τον Μπάιντεν πως οι δύο χώρες έχουν αμοιβαία στρατηγικά συμφέροντα, τα οποία εξυπηρετούνται καλύτερα μέσω μιας προβλέψιμης, φιλικής διμερούς σχέσης. Αυτό, θα υποστηρίξει ο επικεφαλής του τουρκικού κράτους, απαιτεί από τις ΗΠΑ να αναλάβουν δράση ως προς τους υφιστάμενους τομείς διαφωνιών των δύο πλευρών.

Σ’ αυτές τις διαφωνίες συμπεριλαμβάνονται το ρωσικό πυραυλικό σύστημα των S-400, το οποίο οι ΗΠΑ θεωρούν ότι μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια του ΝΑΤΟ, η σχέση των ΗΠΑ με τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), οι οποίες κατά την Τουρκία συνδέονται άρρηκτα με την “κουρδική τρομοκρατική οργάνωση” του PKK, η απροθυμία της Ουάσιγκτον να ακούσει τα τουρκικά αιτήματα για έκδοση του ισλαμιστή ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν, αλλά και η πολύκροτη δίκη στη Νέα Υόρκη της τουρκικής τράπεζας Halkbank για την παραβίαση των κυρώσεων κατά του Ιράν.

Tα «παράπονα» της Αγκυρας δεν αποτελούν προτεραιότητα για τον Μπάιντεν

Για όλα αυτά τα ζητήματα, όπως επισημαίνουν αναλυτές στο Bloomberg, o Ερντογάν φιλοδοξεί να εμπλέξει τον Μπάιντεν σε ευρείες διαπραγματεύσεις.

Ο Λευκός Οίκος, ωστόσο, φαίνεται να κινείται σε διαφορετικό μήκος κύματος. Η κυρίαρχη παγκόσμια οπτική της κυβέρνησης Μπάιντεν φαίνεται να επικεντρώνεται στον υπερδυναμικό ανταγωνισμό με την Κίνα και τη Ρωσία, ενώ ένας βασικός στόχος της εξωτερικής της πολιτικής είναι ο περιορισμός των αυταρχικών καθεστώτων.

Από την άποψη αυτή, η Τουρκία δεν βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο των στρατηγικών προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ και επομένως η επίλυση των παραπόνων της Άγκυρας δεν αποτελεί αμερικανική προτεραιότητα.

Υπάρχει επίσης το ζήτημα του ίδιου του Ερντογάν. Η θερμή σχέση του με τον Τραμπ ήταν δεδομένο ότι θα τον καθιστούσε «ύποπτο» στα μάτια μιας κυβέρνησης των ΗΠΑ υπό τους Δημοκρατικούς. Το κλίμα σίγουρα επιδεινώνεται από το γεγονός ότι ο Μπάιντεν, ο οποίος επιθυμεί διακαώς να προωθήσει τις δημοκρατικές ελευθερίες τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, έχει δηλώσει στο πρόσφατο παρελθόν την πρόθεσή του να στηρίξει την αντιπολίτευση εντός Τουρκίας.

Το «κλειδί» είναι οι S-400

Ωστόσο, παρά το δυσμενές αυτό περιβάλλον, το «κλειδί» για την έκβαση της σχέσης ΗΠΑ-Τουρκίας είναι οι S-400.

Η αμερικανική θέση έχει σκληρύνει μετά την έγκριση από το Κογκρέσο του Νόμου Εξουσιοδότησης για την Εθνική Άμυνα (NDAA), ο οποίος ορίζει ότι η Τουρκία πρέπει να “σταματήσει να κατέχει” το σύστημα των S-400 προκειμένου να αρθούν οι κυρώσεις των ΗΠΑ. Ο πήχης τίθεται έτσι πολύ ψηλά για μια τουρκική ηγεσία η οποία έχει υπερασπιστεί επίμονα την απόκτηση των S-400 ως ένδειξη των αυξανόμενων φιλοδοξιών και της στρατηγικής αυτονομίας της χώρας.

Όμως, όπως αναφέρουν πληροφορίες που επικαλείται το Bloomberg, η Άγκυρα θα μπορούσε να αποδεχθεί μια συμφωνία στην οποία θα της επιτρέπεται να χρησιμοποιήσει το σύστημα μόνο σε εξαιρετικά έκτακτες περιστάσεις – περιστάσεις, κατά τις οποίες θα τίθετο σε κίνδυνο η τουρκική εθνική ασφάλεια. Μια ενδεχόμενη εγκατάσταση επίσης των S-400 στην αεροπορική βάση του Ιντσιρλίκ, η οποία χρησιμοποιείται από τις ΗΠΑ, θα επέτρεπε την εύκολη παρακολούθηση της συμμόρφωσης της Τουρκίας σε μια τέτοια συμφωνία.

Η “ντρίπλα” που θα βόλευε την Αγκυρα

Η πρόκληση θα είναι εν προκειμένω να επιτευχθεί ένας από κοινού συμφωνημένος ορισμός για το ποιες θα ήταν αυτές οι “έκτακτες περιστάσεις”, δεδομένης της φύσης των κινδύνων που αντιμετωπίζει η Τουρκία.

Μια διπλωματικά «ελκυστική», όπως χαρακτηρίζεται από τους ξένους αναλυτές, επιλογή – μια διπλωματική “ντρίπλα” δηλαδή – θα ήταν να συνδέσει κανείς τη χρήση του συστήματος S-400 με τις περιστάσεις που ορίζονται στα άρθρα 4 και 5 του βορειοατλαντικού συμφώνου: Περιστάσεις κατά τις οποίες τα μέλη του ΝΑΤΟ θα συμφωνούν ότι η εδαφική ακεραιότητα ή η ασφάλεια της Τουρκίας απειλείται ή ότι η χώρα δέχεται ένοπλη επίθεση. Αυτή η σύνδεση θα περιόριζε σημαντικά τις πιθανές περιπτώσεις χρήσης των S-400 μόνον έναντι πραγματικών και όντως επικείμενων απειλών.

Για να λειτουργήσει μια τέτοια συμφωνία, ο Μπάιντεν θα πρέπει να πείσει το Κογκρέσο να τροποποιήσει τον NDAA. Σε αντάλλαγμα, ο Ερντογάν θα πρέπει να αποδεχθεί πλήρως τους αυστηρούς όρους οι οποίοι θα ρυθμίζουν τη χρήση του συστήματος S-400 στο μέλλον.

Η πρόοδος ή η στασιμότητα σε αυτό το ζήτημα θα καθορίσει το αποτέλεσμα της πρώτης συνάντησης των δύο προέδρων – και ίσως το μέλλον των σχέσεων ΗΠΑ και Τουρκίας.

 

Ακολουθήστε το στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο

Καμία δημοσίευση για προβολή