Της Δάφνης Γρηγοριάδη
Η ώρα της καταβολής των ασφαλιστικών και φορολογικών υποχρεώσεων που είχαν παγώσει τους προηγούμενους μήνες λόγω κορωνοϊού, έφτασε. Για την ομαλή εξυπηρέτηση τους και την αποφυγή διόγκωσης του ιδιωτικού χρέους η Κυβέρνηση εξετάζει την ρύθμιση 12 άτοκων ή 24 έντοκων δόσεων των επιχειρήσεων που πλήττονται. Στόχος είναι η είσπραξη 274 εκατ. ευρώ προς το κράτος ώστε να ενισχύσουμε τα ταμειακά διαθέσιμα.
Η εικόνα των κρατικών ταμείων: Τους προηγούμενους μήνες πολλοί επισήμαναν πως θα έπρεπε αντί για αναστολή των υποχρεώσεων να υπάρξει κούρεμα. Επιχείρημα ορθολογικό αφού όσοι δεν είχαν την δυνατότητα να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους τότε, είναι πιθανό να μην μπορούν ούτε τώρα, μιας και έχουν συσσωρευτεί πληρωμές τριών μηνών. Από την άλλη μεριά, τα κρατικά ταμεία θα είχαν αισθητά λιγότερα αποθέματα πράγμα το οποίο είναι επίφοβο για τυχόν δημοσιονομικό εκτροχιασμό και παρρέκλιση από τους στόχους της ενισχυμένης εποπτείας.
H πορεία των ληξιπρόθεσμων οφειλών: Oι απλήρωτες υποχρεώσεις των ιδιωτών τόσο προς τα ασφαλιστικά ταμεία όσο και προς την εφορία το προηγούμενο έτος υπολογίζονται σε 8,018 δισ. ευρώ έναντι 10,943 δισ. ευρώ το 2018. Για το 2020 σκοπός είναι η διατήρηση του ύψους των απλήρωτων υποχρεώσεων- η αποφυγή αύξησης τους.
Την περίοδο πριν την έλευση της πανδημίας αναμέναμε αποκλιμάκωση των ιδιωτικών χρεών, ας μην ξεχνάμε άλλωστε πως η ρύθμιση των 120 δόσεων – λίγο πριν καταργηθεί- ήταν ιδιαίτερα ελκυστική ώστε να παρακινήσει τους ενδιαφερόμενους να ενταχθούν και να συνεχίσουν να αποπληρώνουν. Η μέχρι τώρα αποκλιμάκωση των οφειλών οφείλεται κυρίως στις διαγραφές χρεών, στα αυστηρά μέτρα είσπραξης και λιγότερο στην ομαλή αποπληρωμή των δόσεων γεγονός που αποδίδεται στην αναιμική ακόμη κατανάλωση.
Η σχέση ιδιωτικού χρέους και ΑΕΠ: Eκτός από το δημόσιο χρέος το οποίο βρίσκεται στο 175% του ΑΕΠ, μεγάλο είναι και το ποσοστό του ιδιωτικού χρέους το οποίο το 2018 βρισκόταν στο 123% του ΑΕΠ. Για αυτό και η Κυβέρνηση εξετάζει τις άτοκες αποπληρωμές των υποχρεώσεων που είχαν παγώσει, ώστε να μην αυξηθεί ο κίνδυνος επιβάρυνσης των κρατικών ταμείων.
Πόσο εύκολο είναι να αποπληρωθούν οι παγωμένες υποχρεώσεις; Aυτή την στιγμή 7 στα 10 νοικοκυριά βρίσκονται σε χειρότερη κατάσταση εξαιτίας του κοροναϊού. Όταν στην υπόλοιπη Ευρώπη 4 στα 10 νοικοκυριά είναι στην ίδια θέση.
Συμπεραίνουμε επομένως, πως το 2020 είναι πιθανή μια νέα αύξηση του ιδιωτικού χρέους, τόσο λόγω της αύξησης των απλήρωτων οφειλών προς το κράτος αλλά και των απλήρωτων τραπεζικών δόσεων. Το προηγούμενο τρίμηνο παρατηρήσαμε ότι αυξήθηκαν οι τραπεζικές καταθέσεις λόγω του Lock down, της πτώσης της κατανάλωσης και της ενισχυμένης αβεβαιότητας. Τώρα, που έφτασε η ώρα των πληρωμών -όπου οι υποχρεώσεις είναι αυξημένες – θα παρατηρήσουμε πως το φαινόμενο αυτό δεν θα συνεχιστεί.
