Του Κώστα Μποτόπουλου
Τρία μεγάλα, όχι μόνο από οικονομική άποψη, γεγονότα είχε αυτή η βδομάδα, διαμορφωτικά του (ανοιχτού) μέλλοντος περισσοτερο παρά του (δύσκολου ακόμα) παρόντος.
Το παραδοσιακό ακροατήριο της κυβερνητικής παράταξης λίγα κατάλαβε…
Εντός συνόρων, η ομιλία και οι εξαγγελίες του Πρωθυπουργού στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης ξεπέρασαν κατά πολύ τον συνήθη εθιμοτυπικό χαρακτήρα τέτοιων εκδηλώσεων. Θα τολμήσω την εξής συνολική αποτίμηση:
Το παραδοσιακό, άρα το μεγαλύτερο, μέρος της παράταξής του δεν κατάλαβε τι είπε και τι συνέβη, η αμηχανία που απέπνεε η σκληρή κριτική που δέχθηκε σπό την αντιπολίτευση έδειξε ότι κάτι νέο είπε και συνέβη και αυτό που ο ίδιος εξέφρασε και ελπίζει ότι θα συμβεί είναι μια νέα αντίληψη για την τόνωση της οικονομίας. Μέσα από ένα μίγμα φοροελαφρύνσεων, διεύρυνσης του δημοσιονομικού χώρου και κρατικής τόνωσης της δημιουργικότητας, ιδίως των νέων.
Θα μπορούσε κανείς, ορθά, να ισχυριστεί ότι αυτό το μίγμα βάζει την κοινωνική πολιτική σε δεύτερο πλάνο ή ότι παραείναι “κρατικο-κεντρικό” για μια υποτιθέμενη “φιλελεύθερη” κυβέρνηση, αλλά τα περί πανικού, ανοργανωσιάς, νεοφιλελευθερισμού και ξεγυνώματος που ακούστηκαν ήταν τελείως εκτός πραγματικότητας. Ένα παράδειγμα αρκεί:
Η πολυσυζητημένη απαλλαγή από φόρο όλων των γονικών παροχών έως 800.000 ευρώ δεν ήταν ούτε τόσο σατανική όσο κάποιοι θεώρησαν -η απαλλαγή ισχύει για όλους, άρα και για μικρότερα ποσά, άρα ανακουφίζει μέσα εισοδήματα και τους δίνει χώρο για κινήσεις- αλλά ούτε τόσο αθώα και ουδέτερη όσο η κυβέρνηση υποστήριξε: το κατώφλι είναι ψηλό, που σημαίνει ότι εξαιρούνται και μεγάλα εοσοδήματα που θα πλήρωναν φόρο, άρα δείχνει ότι η κυβέρνηση βάζει τη μόχλευση κεφαλαίων και τις επενδύσεις πάνω από τη δίκαιη φορολόγηση (κάτι εξάλλου που αποδεικνύεται και από την εν γένει εγκατάλειψη του αγώνα κατά της φοροδιαφυγής). Στο πολύ άμεσο μέλλον θα φανεί η αποτελεσματικότητα αυτών των επιλογών, που πάντως σίγουρα δεν αποτελούν κεραυνό εν αιθρία ή αθέτηση κάποιας υπόσχεσης.
Η “ομιλία για την κατάσταση της Ένωσης”
Στην ευρωπαική σκηνή, ανάλογη πολιτική τελετουργία αποτελεί η λεγόμενη “ομιλία για την κατάσταση της Ένωσης” (State of the Union) του εκάστοτε Προέδρου της Ειτροπής. Φέτος η κυρία φον ντερ Λάιεν, διαπνεόμενη κυρίως από ανακούφιση (η αρχική διαχείριση της πανδημίας την οδήγησε στα όρια της πολιτικής κρίσης), έθεσε την χωρίς ψυχή ομιλία της στον αστερισμό της ευρωπαικής ψυχής.
Έστω, πάντως, και μέσα από τον ξερό κατάλογο που παρουσίασε, ξεχώρισαν η αναφορά σε μια αόριστη ακόμη Αμυντική Ένωση (προσφιλή στον Πρόεδρο Μακρόν) και καποια επιπλέον στοιχεία “ευρωπαικής κυριαρχίας”, όπως μια κοινή βιομηχανία για τσιπάκια (semi-conductors), ένα πρόγραμμα επενδύσεν εκτός συνόρων (κάτι σαν ευρωπαικός “δρόμος του μεταξιού) και μια ισχυρή δόση εμβολιαστικής αλληλεγγύης προς φτωχότερες περιοχές.
Δικαιολογημένη εξάλλου ήταν η περηφάνια για την πρωτοπορία της Ένωσης στη μάχη κατά της πανδημίας (υψηλότερο παγκοσμίως ποσοστό εμβολιασμού, και μάλιστα συντονισμένου) καθώς και στον αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής.
Στο καθαρά οκονομικό πεδίο, λίγα ήταν τα ενδιαφέροντα νέα στοιχεία: έμφαση στην ψηφιοποίηση και στις διαρθρωτικές αλλαγές και επενδύσεις (υπό εθνική, από εδώ και πέρα, αιγίδα), καμία νύξη για ισορροπία οικονομικής-κοινωνικής πολιτικής, για ουσιώδη μεταρρύθμιση του Συμφώνου Σταθερότητας (“καίει” τους Γερμανούς), για τους ίδιους πόρους (τσούζουν τους “φειδωλούς”).
Ο Μπάιντεν προσγείωσε την Ευρώπη
Κι ενώ δεν είχε καλά-καλά τελειώσει, με μια έκκληση/δέσμευση για ευρωπαική παρουσία στο μέτωπο της Ασίας-Ειρηνικού, το λόγο της στο Στρασβούργο η Πρόεδρος, ήρθε η πέραν της γηραιάς ηπείρου πραγματικότητα για να την, και να μάς, προσγειώσει.
Το διπλό, και πολλαπλά μείζον, γεγονός της αναγγελίας στρατηγικής συμμαχίας ΗΠΑ-Βρετανίας- Αυστραλίας στον Ειρηνικό και συγχρόνως της εγκατάλειψης υφιστάμενης συμφωνίας πώλησης (συμβατικών) υποβρυχίων από τη Γαλλία στην Αυστραλία και αντικατάστασης τους με (πυρηνικής τεχνολογίας) αμερικανικά, δείχνει μια σειρά από κρίσιμα πράγματα για την παγκόσμια οικονομία και για τον κόσμο γενικότερα.
- Ότι δύο είναι οι κινούντες μοχλοί, από τη μια οι ΗΠΑ, με συμμάχους τους οποίους α-λα-καρτ επιλέγουν, κι από την άλλη η Κίνα, για την άμυνα έναντι της οποίας όλα γίνονται στη Δύση.
- Ότι καλές για τις εντυπώσεις οι συμφωνίες και οι εξαγγελίες αλλά το παιχνίδι της ισχύος παίζεται αλλιώς.
- Ότι η Ευρωπαική Ένωση μετράει λίγο (Brexit or no Brexit) σε αυτό το γεωπολιτικό και οικονομικό παιχνίδι.
Αλλά και ότι η Ευρώπη ξέρει τι την περιμένει, γι’ αυτό πρωτοβουλίες όπως η κοινή άμυνα, η εξωστρέφεια και επενδύσεις με δυναμική αλλαγής μοντέλου είναι, περισσότερο από ποτέ, απαραίτητες.
Κώστας Μποτόπουλος
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
