Βαρύτατος κόλαφος σε βάρος της Τουρκίας η έκθεση της οργάνωσης Human Rights Watch (HRW, Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων) για τα όσα βιώνουν στη γείτονα χώρα πρόσφυγες και μετανάστες από διάφορα σημεία του κόσμου.
Έκθεση-χαστούκι
Συγκεκριμένα, σε έκθεσή της η οργάνωση κατηγορεί την Τουρκία για συστηματικές και εντεινόμενες επαναπροωθήσεις Αφγανών στο Ιράν και απελάσεις τους στο Αφγανιστάν. Μάλιστα, στην ίδια έκθεση η HRW υπογραμμίζει ότι η Τουρκία δεν πληροί τα κριτήρια ασφαλούς τρίτης χώρας που προβλέπονται στην ενωσιακή νομοθεσία δυνάμει του Άρθρου 38 της Οδηγίας για τις Διαδικασίες Ασύλου.
Ειδικότερα, η έκθεση 73 σελίδων, με τίτλο «Κανείς δεν με ρώτησε γιατί έφυγα από το Αφγανιστάν», λέει ότι η Τουρκία έχει εντείνει τις επαναπροωθήσεις και απελάσεις προς το Αφγανιστάν μετά την εκεί κατάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν. Η οργάνωση αναφέρει ότι η Τουρκία επαναπροωθεί συστηματικά δεκάδες χιλιάδες Αφγανών στα χερσαία σύνορα με το Ιράν ή τους απελαύνει απευθείας στο Αφγανιστάν με συνοπτική ή καμία εξέταση των αιτήσεών τους για διεθνή προστασία, συμπληρώνει η έκθεση.
Βαριές καταγγελίες
«Παρόλο που η Τουρκία δικαίως απέκτησε διεθνή αναγνώριση και στήριξη για την υποδοχή του μεγαλύτερου αριθμού προσφύγων από οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο, ταυτόχρονα επαναπροωθεί μεγάλο αριθμό Αφγανών στα σύνορά της ή τους απελαύνει στο Αφγανιστάν με συνοπτική ή καμία εξέταση των αιτήσεων διεθνούς προστασίας», δήλωσε ο Μπιλ Φρέλικ, διευθυντής δικαιωμάτων προσφύγων και μεταναστών στην HRW.
«Η Τουρκία οφείλει να σταματήσει άμεσα αυτές τις συστηματικές επαναπροωθήσεις των Αφγανών στα σύνορά της και να δώσει σε όλους τους Αφγανούς που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο απομάκρυνσης την ευκαιρία να υποβάλουν αίτηση ασύλου», τόνισε, ενώ από τα στοιχεία που παρατίθενται στην έκθεση τα οποία ανακοίνωσε το υπουργείο Εσωτερικών της Τουρκίας, προκύπτει ότι 44.768 Αφγανοί απελάθηκαν αεροπορικώς προς την Καμπούλ στους πρώτους οκτώ μήνες του 2022, αύξηση κατά 150% σε σχέση με το ίδιο διάστημα του 2021.
Βία σε βάρος προσφύγων
Η Τουρκία φιλοξενεί τον μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων από οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο, που εκτιμάται σε 3,9 εκατομμύρια ανθρώπους, 3,6 εκατομμύρια Συρίους με καθεστώς προσωρινής προστασίας και 320.000 άλλους, κυρίως Αφγανούς. Η HRW πήρε συνέντευξη από 68 Αφγανούς, 38 από τους οποίους περιέγραψαν 114 παράνομα περιστατικά επαναπροώθησης από τον Ιανουάριο 2021 έως τον Απρίλιο 2022.
Όλοι οι άνδρες και τα αγόρια που ταξίδευαν χωρίς γυναίκες συγγενείς βίωσαν ή υπήρξαν αυτόπτες μάρτυρες ξυλοδαρμού ή άλλης κακοποίησης εκ μέρους των τουρκικών αρχών είτε των ιδίων είτε ανθρώπων που ήταν μαζί τους. Πολλοί είπαν επίσης ότι οι τουρκικές αρχές πυροβολούσαν προς το μέρος τους, μερικές φορές τους στόχευαν καθώς προσέγγιζαν ή επιχειρούσαν να διασχίσουν τα σύνορα.
Κρατήσεις και παραπλάνηση
Εν τω μεταξύ, αστυνομικοί και χωροφύλακες έχουν προβεί σε κρατήσεις σημαντικού αριθμού Αφγανών χωρίς χαρτιά και συχνά τους έχουν εξαναγκάσει ή παραπλανήσει προκειμένου να υπογράψουν τα λεγόμενα έντυπα εκούσιου επαναπατρισμού και κατόπιν τους απελαύνουν στο Αφγανιστάν. Η τουρκική κυβέρνηση εμμένει στον ψευδή ισχυρισμό ότι σε όλες τις περιπτώσεις πρόκειται για οικειοθελείς επιστροφές.
H Human Rights Watch διαπίστωσε ότι σε πολλούς Αφγανούς που αντιμετωπίζουν άμεση απέλαση δεν δίνεται η ευκαιρία να υποβάλουν αίτηση ασύλου ή να αμφισβητήσουν με άλλο τρόπο την απέλασή τους και οι υπογραφές ή τα δακτυλικά αποτυπώματα στα έντυπα εκούσιου επαναπατρισμού είναι συχνά αποτέλεσμα εξαναγκασμού ή αποκτούνται με παραπλανητικό τρόπο ή ακόμα και με πλαστογράφηση.
Στήριξη μόνο υπό προϋποθέσεις
Στο πλαίσιο αυτό η HRW τονίζει ότι, επειδή οι τουρκικές αρχές εμποδίζουν την πρόσβαση στο άσυλο, επιστρέφοντας αναγκαστικά ανθρώπους που φαίνεται να είναι πρόσφυγες, και διαπράττουν άλλες καταχρηστικές πρακτικές εις βάρος μεταναστών και ανθρώπων που αναζητούν διεθνή προστασία, η Τουρκία δεν πληροί τα κριτήρια ασφαλούς τρίτης χώρας που προβλέπονται στην ενωσιακή νομοθεσία δυνάμει του Άρθρου 38 της Οδηγίας για τις Διαδικασίες Ασύλου.
«Κανένα κράτος μέλος της ΕΕ δεν πρέπει να αρνείται άσυλο σε Αφγανούς ή υπηκόους άλλων χωρών με το πρόσχημα ότι η Τουρκία θα αποτελούσε ασφαλή τρίτη χώρα για αυτούς» είπε ο Φρέλικ. «Η στήριξη που παρέχεται στην Τουρκία για τη διαχείριση της μετανάστευσης θα πρέπει να δίδεται υπό την αίρεση εξασφαλίσεων από πλευράς της ότι η εν λόγω στήριξη δεν συμβάλει στην καταστρατήγηση του δικαιώματος αίτησης ασύλου ή στην επιστροφή των ανθρώπων σε τόπους όπου απειλείται η ζωή και η ελευθερία τους».
