Κάθε κίνημα διαμαρτυρίας, ανεξάρτητα από την επιδίωξη που έχει, υιοθετεί και ένα σύμβολο. Έτσι και στην Κίνα ένα απλό λευκό χαρτί έμελλε να συμβολίσει όλα αυτά που θέλουν να πουν οι διαδηλωτές.
Διαδηλωτές κρατούσαν ένα λευκό φύλλο χαρτιού. Η τάση αυτή έχει τις ρίζες της στις διαδηλώσεις του 2020 στο Χονγκ Κονγκ, όπου οι ντόπιοι κρατούσαν λευκά κομμάτια χαρτιού για να διαμαρτυρηθούν ενάντια στους αυστηρούς νόμους με βάση τους οποίους οι αρχές απαγόρευαν συνθήματα και φράσεις που σχετίζονταν με το μαζικό κίνημα διαμαρτυρίας.
Κάποιοι υποστήριξαν ότι η χειρονομία δεν είναι μόνο μια δήλωση για τη φίμωση των διαφωνούντων, αλλά και μια πρόκληση προς τις αρχές.
Γιατί είναι σημαντικές οι διαδηλώσεις
Αν και οι διαδηλώσεις δεν είναι εντελώς άγνωστες στην Κίνα, αυτές που γίνονται τείνουν να είναι συγκεκριμένες για συγκεκριμένη περιοχή ή θέμα – από εργαζόμενους που απαιτούν αυξήσεις μισθών μέχρι αγοραστές κατοικιών που καταγγέλλουν την καθυστέρηση των έργων στέγασης, με την απάντηση να είναι μια ισχυρή επιτήρηση και με γρήγορες αντιδράσεις των κρατικών δυνάμεων οι οποίες συνήθως τις καταπνίγουν εν τη γενέσει τους πριν εξαπλωθούν.
Ο προφανής καταλύτης ήταν μια πυρκαγιά σε διαμέρισμα που στοίχισε τη ζωή σε τουλάχιστον 10 ανθρώπους στο Ουρούμτσι, την πρωτεύουσα της βορειοδυτικής περιοχής Σιντζιάνγκ, την περασμένη Πέμπτη.
Το πρωτόγνωρο κύμα αναταραχής
Οι υποδείξεις ότι τα μέτρα κατά του κορονοϊού καθυστέρησαν τις υπηρεσίες αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών προκάλεσαν ένα κύμα δημόσιας αναταραχής που δεν έμοιαζε με κανένα άλλο.
Η πολιτική των μηδενικών κρουσμάτων που ακολουθεί ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ έχει κρατήσει τις λοιμώξεις σε ύφεση στην Κίνα, αλλά η παρατεταμένη απομόνωση και η ρυθμιζόμενη κινητικότητα που αυτή συνεπάγεται έχει συναντήσει όλο και περισσότερες αντιδράσεις από το λαό και έχει κατηγορηθεί ακόμη και για αρκετές πρόσφατες τραγωδίες. Οι αξιωματούχοι αρνούνται ότι οι πολιτικές για τον κορονοϊό ευθύνονται για τα θύματα της πυρκαγιάς στο Ουρούμτσι.
Οι βίαιες κρατικές πρακτικές
Όσοι περιφρονούν τα μέτρα ή τα επικρίνουν, ξυλοκοπούνται ή συλλαμβάνονται. Παρ’ όλα αυτά, οι διαδηλώσεις κατά της πολιτικής αυτής συνεχίζουν να ξεφυτρώνουν σε μεγάλες πόλεις, όπως η πρωτεύουσα Πεκίνο και το οικονομικό κέντρο της Σαγκάης.
Τα παράπονα που έφτασαν στην αποκορύφωσή τους το Σαββατοκύριακο έχουν επίσης μετατραπεί σε ευθεία αντιπολίτευση κατά του Σι και του κυβερνώντος Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος.
Δεν θέλουμε ηγέτη, θέλουμε ψήφους
«Δεν θέλουμε ηγέτη, θέλουμε ψήφους», φώναζαν διαδηλωτές στο Πεκίνο την Κυριακή κρατώντας λευκά φύλλα χαρτιού, ένα νέο σύμβολο αντίστασης. Στη Σαγκάη, οι διαδηλωτές ζήτησαν από τον Σι και το ΚΚΚ να παραιτηθούν και να ζητήσουν συγγνώμη.
Το αν αυτή η δυσαρέσκεια θα αμφισβητήσει ή όχι την εξουσία του κυβερνώντος κόμματος μένει να φανεί, αλλά «το γεγονός ότι [οι σημερινές μαζικές διαμαρτυρίες] φιλοξενήθηκαν ακόμη και στην ίδια την κατασταλτική πολιτική ατμόσφαιρα υποδηλώνει ότι η δημόσια δυσαρέσκεια έχει φτάσει στο επίπεδο καμπής», λέει στο TIME ο Yanzhong Huang, ανώτερος συνεργάτης για την παγκόσμια υγεία στο Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων.
Πόσο μεγάλες είναι οι διαμαρτυρίες;
Διαμαρτυρίες κατά της πολιτικής zero-covid έχουν αναφερθεί σε τουλάχιστον οκτώ μεγάλες πόλεις της χώρας, σύμφωνα με το Associated Press.
Στη Σαγκάη, εκατοντάδες κάτοικοι συγκεντρώθηκαν σε ολονυκτία με κεριά στην οδό Ουρούμτσι το βράδυ του Σαββάτου για να θρηνήσουν τα θύματα της πυρκαγιάς στο Σιντζιάνγκ.
«Δεν θέλω το τεστ COVID, θέλω την ελευθερία!
Η αγρυπνία μετατράπηκε σε διαμαρτυρία όταν, σύμφωνα με το CNN, το πλήθος φώναξε «Δεν θέλω το τεστ COVID, θέλω την ελευθερία!», ενώ άλλοι κρατούσαν πανό που κατήγγειλαν τα αυστηρά πρωτόκολλα για την πανδημία.
Η διαδήλωση συνεχίστηκε μέχρι την επόμενη ημέρα και σύμφωνα με πληροφορίες, αρκετά άτομα συνέχισαν να εμφανίζονται στο σημείο διαμαρτυρίας τη Δευτέρα.
Στο Πεκίνο, ο Guardian αναφέρει ότι περίπου 1.000 άνθρωποι συγκεντρώθηκαν σε έναν δρόμο κοντά στον ποταμό Liangma, κρατώντας λευκά φύλλα χαρτιού και τραγουδώντας, αρνούμενοι να διαλυθούν μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες της Δευτέρας.
Ο κόσμος φέρεται επίσης να συγκεντρώθηκε στα πανεπιστήμια για να δείξει την αποδοκιμασία του για τα μέτρα.
Ολονυχτίες φοιτητών
Βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία το TIME δεν μπόρεσε να επαληθεύσει, φέρεται να δείχνουν φοιτητές του Πανεπιστημίου Επικοινωνίας της Κίνας στη Ναντζίν να συγκεντρώνονται για μια ολονυκτία παρόμοια με εκείνη στη Σαγκάη.
Ορισμένοι διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν επίσης στο Πανεπιστήμιο του Πεκίνου και στο Πανεπιστήμιο Tsinghua στο Πεκίνο, με βάση αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το Κομμουνιστικό Κόμμα έχει ένα ευαίσθητο σημείο για τα πανεπιστήμια, καθώς οι διαμαρτυρίες στην πλατεία Τιενανμέν το 1989 ήταν φοιτητικές.
Ο Huang, ο ανώτερος συνεργάτης του Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων, λέει ότι αυτές οι διαμαρτυρίες δεν έχουν «φτάσει ακόμη σε εθνικό επίπεδο».
Όσον αφορά το πόσο μεγάλες μπορεί να γίνουν, οι παρατηρητές συμφωνούν ότι είναι δύσκολο να προβλεφθεί, αλλά φαίνεται ότι οι διαμαρτυρίες γίνονται όλο και πιο οργανωμένες.
Πώς ξεκίνησαν οι διαμαρτυρίες;
Οι διαμαρτυρίες κατά της πολιτικής μηδενικών κρουσμάτων λαμβάνουν χώρα εδώ και μήνες, αλλά οι ερευνητές της ομάδας δικαιωμάτων Freedom House σημειώνουν μια αύξηση από τον Σεπτέμβριο.
Ο Kevin Slaten, επικεφαλής της έρευνας του προγράμματος China Dissent Monitor του ομίλου, λέει ότι ένα μοναδικό πράγμα σχετικά με τις τελευταίες διαμαρτυρίες είναι το πώς η φωτιά στο Ουρούμτσι έγινε «κινητήρια δύναμη» για τους ανθρώπους και σε άλλες πόλεις.
Λέει ότι οι επικριτές χρησιμοποίησαν τα hashtags, που προορίζονταν για τη διάδοση των ειδήσεων σχετικά με την πυρκαγιά στους κινεζικούς ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης, για να εκφράσουν θυμό και οργή για τον τρόπο με τον οποίο οι αρχές χειρίστηκαν την τραγωδία στο διαμέρισμα.
«Αυτό δεν συνέβαινε τόσο πολύ με τις [προηγούμενες] διαμαρτυρίες για τον κορονοϊό», λέει ο Slaten στο TIME.
Πώς γίνεται η καταστολή των διαδηλωτών;
Ως αυταρχικό κράτος, η Κίνα υποβαθμίζει τις πράξεις διαφωνίας. Οι Κινέζοι λογοκριτές σπεύδουν επίσης να καταστείλουν κάθε αναφορά σε διαμαρτυρίες στο διαδίκτυο – μια συνήθης απάντηση στις απειλές κατά της μονοκομματικής εξουσίας.
Βίντεο και φωτογραφίες από το τρέχον κύμα διαδηλώσεων έχουν ήδη διαγραφεί από τα κινεζικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Στη Σαγκάη, η κινεζική αστυνομία συγκρούστηκε με διαδηλωτές, ψέκασε με σπρέι πιπεριού και χτύπησε αρκετούς από αυτούς.
Βίντεο από το AFP έδειξαν την αστυνομία να συλλαμβάνει ανθρώπους τη Δευτέρα εκεί όπου συνέβησαν οι διαδηλώσεις στη Σαγκάη, αφού τα πλήθη εκτονώθηκαν. Αστυνομικά αυτοκίνητα περιπολούσαν επίσης συχνότερα στους δρόμους, ενώ τοποθετήθηκαν νέα φράγματα εκεί όπου είχαν ξεσπάσει διαμαρτυρίες.
Τι είναι το λευκό χαρτί και γιατί έγινε σύμβολο των διαδηλώσεων;
Καθώς το σούρουπο έπεφτε χθες στη Σαγκάη, πολίτες συγκεντρώθηκαν για να τιμήσουν τα θύματα μιας πυρκαγιάς που ξεκίνησε και τις ίδιες τις διαδηλώσεις. Έσπευσαν στην συγκέντρωση, κρατώντας λευκά φύλλα χαρτιού. Άλλοι κρατούσαν λευκά λουλούδια, σημάδι πένθους στην κινεζική κουλτούρα.
«Το λευκό χαρτί αντιπροσωπεύει όλα όσα θέλουμε να πούμε αλλά δεν μπορούμε να πούμε», είπε στο Reuters ο Τζόνι, 26 ετών, ο οποίος συμμετείχε σε μια από τις συγκεντρώσεις. «Ήρθα εδώ για να αποτίσω φόρο τιμής στα θύματα της πυρκαγιάς, ελπίζω πραγματικά να δούμε ένα τέλος σε όλα αυτά τα μέτρα για τον covid. Θέλουμε να ζήσουμε ξανά μια κανονική ζωή. Θέλουμε να έχουμε αξιοπρέπεια», είπε.
Η τάση αυτή έχει τις ρίζες της στις διαδηλώσεις του 2020 στο Χονγκ Κονγκ, όταν οι ντόπιοι κρατούσαν λευκά κομμάτια χαρτιού για να διαμαρτυρηθούν ενάντια στους νέους νόμους για την εθνική ασφάλεια της πόλης.
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι το λευκό χαρτί δεν είναι μόνο μια δήλωση για τη φίμωση της οποιασδήποτε αντίθετης άποψης, αλλά και μια πρόκληση προς τις αρχές, σαν να λένε «θα με συλλάβετε επειδή κρατάω ένα χαρτί που δεν λέει τίποτα;»
