Μόλις τέσσερα χρόνια έχουν περάσει από τότε που οι σχέσεις Άγκυρας-Ριάντ βρέθηκαν στο ναδίρ, με αφορμή τη δολοφονία στο προξενείο της Σαουδικής Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη του σαουδάραβα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι.
Τότε, ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, εκτόξευε μύδρους κατά της Σαουδικής Αραβίας και απειλούσε ότι θα αποκαλύψει τη «γυμνή αλήθεια» για τη δολοφονία του γνωστού δημοσιογράφου από πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών του Ριάντ, ενώ κατηγορούσε και τη Δύση για σιωπή γύρω από την υπόθεση.
Ωστόσο, μετά από τέσσερα χρόνια η Τουρκία αισθάνεται ότι πρέπει να κλείσει το χάσμα που τη χωρίζει με τη Σαουδική Αραβία και οι λόγοι είναι απλοί: τον περασμένο Απρίλιο οι εξαγωγές της Τουρκίας προς το βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας μειώθηκαν σε ετήσια βάση κατά 94,4%, προκαλώντας πανικό στην Άγκυρα.
Επίσκεψη σε Σαουδική Αραβία και ΗΑΕ
Από τότε, ο Ερντογάν προσπαθεί αγωνιωδώς να βρει τρόπο να επουλώσει τις πληγές. Τον περασμένο Οκτώβριο έστειλε εσπευσμένα τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου στο Ριάντ και ο ίδιος φρόντισε να κάνει μια τηλεφωνική επικοινωνία με τον βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας, Σαλμάν μπιν Αμπντουλαζίζ, εν είδει κίνησης καλής θέλησης.
Τώρα, ο ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος ανακοίνωσε ότι τον Φεβρουάριο θα επισκεφθεί τη Σαουδική Αραβία, όπως επίσης τα ΗΑΕ, από τα οποία η Τουρκία πρόσφατα δέχθηκε «μετάγγιση» πολλών δισ. δολαρίων, προφανώς με κάποια σοβαρά ανταλλάγματα όσον αφορά στην αμυντική βιομηχανία της χώρας.
Άτυπο μποϊκοτάζ
Να υπενθυμιστεί εδώ ότι, μετά τη δολοφονία Κασόγκι και τους λεονταρισμούς Ερντογάν, το Ριάντ προχώρησε σε άτυπο μποϊκοτάζ των τουρκικών προϊόντων και κατά τη διάρκεια της πανδημίας οι πολίτες της Σαουδικής Αραβίας είχε απαγορευτεί να ταξιδεύουν στην Τουρκία, η οποία αποτελούσε προνομιακό προορισμό διακοπών.
Η κατάσταση αυτή έχει φέρει σε απόγνωση πολλούς Τούρκους επιχειρηματίες που εξάγουν στη Σαουδική Αραβία αγαθά όπως οικοδομικά υλικά, υφάσματα και προϊόντα διατροφής, οι οποίοι επίσης πιέζουν την κυβέρνηση Ερντογάν να αποκαταστήσει το συντομότερο δυνατόν τις σχέσεις της Άγκυρας με το Ριάντ.
Ο ρόλος των ΗΠΑ
Η κίνηση Ερντογάν, εκτός από τα προφανή κίνητρα (οικονομία), ωστόσο, έχει και άλλες βλέψεις, καθώς ο Τούρκος πρόεδρος προσπαθεί να βελτιώσει τις σχέσεις του με χώρες της ευρύτερης περιοχής, ώστε να στείλει μήνυμα στην Ουάσινγκτον ότι η Τουρκία αποτελεί παράγοντα σταθερότητας και όχι αποσταθεροποίησης.
Οι ΗΠΑ επιδιώκουν εδώ και καιρό να απεμπλακούν από τις «αέναες συγκρούσεις» στη Μέση Ανατολή, ωστόσο, στο πλαίσιο αυτό προσπαθούν να διασφαλίσουν ότι οι χώρες της περιοχής δεν θα ανατινάξουν με την πρώτη ευκαιρία τις όποιες προσπάθειες καταλαγής και εξεύρεσης λύσεων που γίνονται τα τελευταία χρόνια.
Επιφυλάξεις και κριτική
Πάντως, μέχρι στιγμής τα «ανοίγματα φιλίας» του Ερντογάν σε χώρες όπως η Αίγυπτος και το Ισραήλ έχουν γίνει δεκτά με ιδιαίτερη επιφυλακτικότητα, ενώ στη συνάρτηση με τη Σαουδική Αραβία υπεισέρχεται και ο παράγοντας «θρησκεία», καθώς ο Ερντογάν επιδιώκει να παρουσιαστεί ως ο φυσικός ηγέτης το αραβικού/ισλαμικού κόσμου.
Πάντως, το άγχος του Ερντογάν να καταφέρει να βελτιώσει τις σχέσεις του με τον αραβικό κόσμο (μόνο με το Κατάρ διατηρεί εξαιρετικές στρατηγικές σχέσεις η Τουρκία) εκτιμάται ότι τον κάνει ευάλωτο, τόσο στις διαπραγματεύσεις με τους «έξω» όσο και στην «εκ των έσω» κριτική, όπως έγινε και με την παρέμβαση των ΗΑΕ.
