Η πανδημία του κοροναϊού εκτός από τα υγειονομικά συστήματα, σάρωσε και πάρα πολλές αντιλήψεις σχετικά με τον κόσμο, την πολιτική, την οικονομία, ενώ, όπως οι παρενέργειες του Covid-19, προκαλεί μόνιμες αλλαγές σε πράγματα και θεσμούς που θεωρούνταν ως σήμερα δεδομένοι.
Ωστόσο, καθώς οι παγκόσμιοι ηγέτες περιμένουν με αδημονία -και αγωνία- το εμβόλιο που να νικήσει την πανδημία, άνθρωποι που θεωρούνται ειδικοί στην ανάλυση των πολιτικών και οικονομικών εξελίξεων προσπαθούν μιλώντας στο Foreign Affairs να σκιαγραφήσουν πώς θα είναι ο κόσμος μετά το τέλος της πανδημίας.
Κόσμος πιο κλειστός, πιο φτωχός, πιο ανελεύθερος
Κατά τον Stephen M. Walt, καθηγητή Διεθνών Σχέσεων στο πανεπιστήμι Χάρβαρντ, η πανδημία θα ισχυροποιήσει το κράτος και τον εθνικισμό και οι κυβερνήσεις δεν θα θέλουν να παραδώσουν τις εξουσίες που τα έκτακτα μέτρα τους έδωσαν.
Επίσης, χώρες όπως η Κίνα, η Νότια Κορέα και η Σιγκαπούρη, που αντέδρασαν καλά στην πανδημία, σε σύγκριση με Ευρώπη και ΗΠΑ θα βρεθούν σε πλεονεκτική θέση, δίνοντας μεγαλύτερη ισχύ στην Ανατολή έναντι της Δύσης.
Κατά τα λοιπά, εκτιμά ότι θα υποχωρήσει κι άλλο η παγκοσμιοποίηση, ωστόσο, ο κόσμος θα είναι λιγότερο ανοιχτός, με λιγότερη ευημερία και λιγότερο ελεύθερος, καθώς ο συνδυασμός του ιού, της αστοχίας των σχεδίων και της ανικανότητας της ηγεσίας βάζουν την ανθρωπότητα σε ανησυχητικό μονοπάτι.
Το τέλος της Παγκοσμιοποίησης
Από την πλευρά του, ο Robin Niblett, διευθυντής του think tank Chatham House, εκτιμά ότι ο κοροναϊός θα μπορούσε να είναι το άχυρο που θα τσακίσει την πλάτη της παγκοσμιοποίησης, καθώς η πανδημία υποχρέωσε τις κυβερνήσεις να δουν πώς μπορούν να αντιμετωπίσουν μακρές περιόδους αυτοαπομόνωσης.
Υπό αυτή τη έννοια, θεωρεί ότι η αμοιβαία επωφελής παγκοσμιοποίηση κινδυνεύει να ατροφήσει σύντομα, καθώς οι ηγέτες θα πρέπει να δείξουν τεράστια αυτοπειθαρχία για να διατηρήσουν τη διεθνή συνεργασία που προϋποθέτει η παγκοσμιοποίηση και να μην καταφύγουν σε ανοιχτό γεωπολιτικό ανταγωνισμό.
Η Κίνα παίρνει τα ηνία
Κατά τον ερευνητή του Εθνικού Πανεπιστημίου της Σιγκαπούρης, Κishore Mahbubani, η πανδημία θα επιταχύνει την κυριαρχία της Κίνας ως ηγέτιδας δύναμης της παγκοσμιοποίησης, την ώρα που οι ΗΠΑ χάνουν την εμπιστοσύνη τους σε αυτή και τις εκφάνσεις της, από τις εμπορικές συμφωνίες μέχρι θεσμούς όπως ο Π.Ο.Υ.
Αντιθέτως, η Κίνα μοιάζει να βγαίνει νικήτρια από την πανδημία, έχει διδαχθεί από την ιστορία, έχει μάθει να συνεργάζεται σε παγκόσμιο επίπεδο, έχει αποκτήσει αυτοπεποίθηση και πλέον το μπαλάκι περνά στα χέρια των ΗΠΑ που θα πρέπει να αποφασίσουν αν θέλουν να διατηρήσουν την κυριαρχία τους -οδηγώντας τον κόσμο σε εντάσεις- ή να συνεργαστούν με την Κίνα για το καλό των πολιτών τους.
Η Δημοκρατία θα βγει από το καβούκι της
Ο G. John Ikenberry, καθηγητής Πολιτικής και Διεθνών Σχέσεων στο πανεπιστήμιο Πρίνστον θεωρεί ότι αρχικά η πανδημία θα δώσει ώθηση στους εθνικιστές και τους λάτρεις της δύναμης, αλλά ταυτόχρονα θα σιγοβράζει ένας διεθνισμός, όπως αυτός του Ρούζβελτ και των οραματιστών της παγκόσμιας μεταπολεμικής τάξης, που θα οδηγούσε σε ένα ανοιχτό σύστημα διαχείρησης της αλληλεξάρτησης.
Εκτιμά, δε, ότι οι δυτικές δημοκρατίες, αφού περάσουν από μια περίοδο ευάλωτη και αμφισβήτησης, θα βγουν από το καβούκι τους και θα βρουν έναν νέο τύπου πραγματιστικού και προστατευτικού διεθνισμού.
Σταθερότητα έναντι κερδών
Ο κοροναϊός έδειξε τα όρια του παγκόσμιου κατασκευαστικού συστήματος και της εφοδιαστικής αλυσίδας που περνά από πολλές χώρες, κάτι που φάνηκε και από τον εμπορικό πόλεμο που ο Ντόναλντ Τραμπ κήρυξε στην Κίνα. Η πανδημία έκλεισε εργοστάσια, μπλόκαρε την παραγωγή και προκάλεσε ελλείψεις σε όλα τα επίπεδα.
Ο Shannon K. O’Neil, συνεργάτης του Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων, θεωρεί ότι η κατάσταση που δημιούργησε η πανδημία θα υποχρεώσει τις κυβερνήσεις να καταστρώσουν σχέδια για τις στρατηγικές τους επιχειρήσεις, ώστε να υπάρχει Plan B, κάτι που θα διαφαλίσει σταθερότητα, μεν, αλλά θα μειώσει τα κέρδη.
Η πανδημία μπορεί να κάνει καλό
Ο Shivshankar Menon, συνεργάτης του Brookings India, εκτιμά ότι οι κυβερνήσεις… επιστρέφουν, όπως και οι δημοκρατίες που τα πήγαν πολύ καλύτερα από απολυταρχικά καθεστώτα στη διαχείριση της πανδημίας. Επίσης, θεωρεί ότι ο κόσμος παραμένει διασυνδεμένος και αλληλοεξαρτούμενος, έστω κι αν υπάρχει μια εσωστρέφεια. Τέλος, σημειώνει ότι οι προσπάθειες συνεργασίας μεταξύ των χωρών, θα μπορούσε να αποτελέσει τα θεμέλια για μια ευρύτερη συνεννόηση για τα μεγάλα ζητήματα του κόσμου.
Νέα στρατηγική για την ισχύ των ΗΠΑ
Την ανεπάρκεια της στρατηγικής του Ντόναλντ Τραμπ σχετικά με την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ φαίνεται ότι αποκάλυψε η πανδημία του κοροναϊού, σύμφωνα με τον Joseph S. Nye Jr., καθηγητή στο Χάρβαρντ, καθώς απέδειξε ότι η μεγάλη ισχύς δεν επαρκεί για να προστατεύσει τη χώρα από μόνη της.
Διεθνείς απειλές όπως ο κοροναϊός και η κλιματική αλλαγή χρειάζονται κάτι περισσότερο από μεγάλη ισχύ, καθώς το κλειδί της επιτυχίας είναι η συνεργασία και το εύρος των εθνικών συμφερόντων. Τονίζει, δε, ότι η πανδημία δείχνει ότι οι ΗΠΑ δυσκολεύονται να προσαρμοστούν σε αυτό το νέο κόσμο.
Η ιστορία θα γραφτεί από τους νικητές
Ο John Allen, πρόεδρος του Ινστιτούτου Brookings, θεωρεί ότι οι «νικητές» της πανδημίας θα είναι εκείνοι που θα γράψουν την ιστορία της κρίσης του κοροναϊού. Τα κράτη που θα αντέξουν από τα χτυπήματα της πανδημίας, θα είναι αυτά που θα αποτελέσουν τα υποδείγματα, είτε δημοκρατίας και συνεργασίας είτε απολυταρχίας.
Η πανδημία θα ανακατέψει τη διεθνή δομή ισχύος, καθώς υπάρχει κίνδυνος μειωμένης οικονομικής ανάπτυξης μακροπρόθεσμα και αύξησης των ευάλωτων πολιτών, κατάσταση που θα οδηγήσει σε αναταράξεις, τόσο εσωτερικές όσο και εξωτερικές.
Αύξηση των failed states
Απαισιόδοξος εμφανίζεται ο Richard N. Haass, πρόεδρος του Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων, ο οποίος εκφράζει το φόβο ότι η πανδημία θα οδηγήσει σε έναν πιο κλειστό κόσμο και περισσότερες failed states, καθώς όλο και περισσότερες χώρες θα δυσκολεύονται να βγουν από την κρίση, θα χειροτερέψουν οι σινο-αμερικανικές σχέσεις και η Ευρώπη θα δυσκολεύεται να εμβαθύνει την ένωσή της. Μόνο θετικό στοιχείο που βλέπει είναι μια κάποια ενίσχυση των εθνικών συστημάτων υγείας.
Απέτυχαν οι ΗΠΑ ως ηγέτιδα δύναμη
Κατά την Kori Schake, οι ΗΠΑ απέτυχαν ως ηγέτιδα δύναμη στην αντιμετώπιση της πανδημίας, σε όλα τα επίπεδα και ο κόσμος είναι χειρότερος.
Η ισχύς του ανθρώπινου πνεύματος
Ο παλιός γνώριμός μας, Nicholas Burns, σημειώνει ότι η πανδημία του κοροναϊού είναι η μεγαλύτερη παγκόσμια κρίση του αιώνα, καθώς απειλεί 7,8 δισ. ανθρώπους, η διεθνής συνεργασία αποδεικνύεται ανεπαρκής, ΗΠΑ και Κίνα αδυνατούν να συνεργαστούν ουσιαστικά και η Ε.Ε. δεν δείχνει να μπορεί να πείσει ότι μπορεί να αντικαταστήσει επαρκώς τα κράτη.
Το θετικό, ωστόσο, είναι ότι η πανδημία ανέδειξε το ανθρώπινο πνεύμα, μέσα από τους γιατρούς, το νοσηλευτικό προσωπικό, πολιτικούς και πολίτες που έδειξαν αντοχή, αποτελεσματικότητα και ηγεσία.
