Η αλλαγή στις γεωπολιτικές προτεραιότητες της Ουάσιγκτον στην Μεσόγειο και το ρήγμα στην σχέση της με την Αγκυρα γίνεται όλο και πιο ορατή.
Και η αλλαγή αυτή δεν υπαγορεύεται μόνον από τον νεο-αναθεωρητισμό του Ερντογάν και τις μαξιμαλιστικές απαιτήσεις του στον ενεργειακό τομέα, αλλά και από δύο σκληρά εμπορικά μέτωπα που απειλούν να φέρουν ακόμη και προ ανοιχτής κρίσης τις οικονομικές σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας: τα μέτωπα των τηλεπικοινωνιών και της φαρμακευτικής αγοράς.
- Είναι πολύ πρόσφατη η προειδοποίηση του αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Μάικ Πομπέο προς την Τουρκία να μην χρησιμοποιεί τηλεπικοινωνιακό εξοπλισμό της κινεζικής Huawei.
ΗΠΑ: Η Huawei είναι σινικό εργαλείο κρατικής κατασκοπείας
Η υπόθεση, εκτός από οικονομικό, έχει και μεγάλο γεωπολιτικό βάθος, καθώς η Ουάσιγκτον θεωρεί την Huawei σινικό εργαλείο κρατικής κατασκοπείας. Η Κίνα όμως είναι πλέον για τον Ταγίπ Ενρτογάν το σωσίβιο ρευστότητας και στήριξης της παραπαίουσας τουρκικής οικονομίας. Και η Huawei έχει εξελιχθεί σε στρατηγικό παίκτη του τουρκικού τηλεπικοινωνιακού χάρτη με 4,6 εκατομμύρια συνδρομητές και με μερίδιο αγοράς που ξεπερνά το 30%.
Πρόκειται για μια πραγματικότητα που δεν αρέσει καθόλου στις ΗΠΑ και που δεν αφήνει αδρανή την αμερικανική διπλωματία. «Οι προειδοποιήσεις Πομπέο δεν είναι συμβολικές. Και καλά θα έκανε η Αγκυρα να τις λάβει σοβαρά υπ’ όψιν της», λέει χαρακτηριστικά ο Τζόναθαν Κατζ, στέλεχος του German Marshal Fund των ΗΠΑ.
Το “κούρεμα” των χρεών βαθαίνει το ρήγμα
Eπίσης πρόσφατη είναι και η προειδοποίηση του αμερικανού πρέσβη στην Αγκυρα Ντέηβιντ Σάτεφιλντ για τα χρέη- μαμμούθ των τουρκικών κρατικών νοσοκομείων στις αμερικανικές φαρμακευτικές εταιρίες.
Τα χρέη του τουρκικού συστήματος Υγείας στις αμερικανικές εταιρίες υπολογίζονται πάνω από 2,3 δισεκατομμύρια δολάρια και αυτό βαθαίνει το ρήγμα. Και, σύμφωνα με τους Financial Times, η τουρκική κυβέρνηση ενημέρωσε τους προμηθευτές πως θα χρειαστεί να αποδεχθούν έναν διακανονισμό με βαθύ «κούρεμα».
Το ποσό αποκάλυψε ο Ντέιβιντ Σάτερφιλντ σε online εκδήλωση του αμερικανοτουρκικού εμπορικού επιμελητηρίου, σημειώνοντας ότι πέρυσι το ποσό αυτό βρισκόταν στο ένα δέκατο (230 εκατομμύρια).
- Την εποχή εκείνη, ο Ταγίπ Ερντογάν και ο γαμπρός του, υπουργός Oικονομικών Μπεράτ Αλμπαϊράκ είχαν διαβεβαιώσει τον Αμερικανό υπουργό Εμπορίου Oυίλμπουρ Ρος ότι η εκκρεμότητα θα τακτοποιηθεί σύντομα. Αντ’ αυτού, το χρέος εκτοξεύθηκε και η Αγκυρα ζήτησε «μια σειρά πολύ σημαντικών μειώσεων στις οφειλές».
«Αυτή η πρακτική σίγουρα δεν υπηρετεί τα συμφέροντα της Τουρκίας προειδοποίησε ο αμερικανός πρεσβευτής στην ίδια εκδήλωση.
Το ποσοστό «κουρέματος» που ζητά η Τουρκία φθάνει στο 60%
Με βάση στοιχεία που έδωσε το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα της τουρκικής αντιπολίτευσης το ποσοστό «κουρέματος» που ζητά ο Αλμπαϊράκ φθάνει στο 60%.
Το αίτημα κρίνεται όχι μόνον μη ρεαλιστικό αλλά έως και δυνάμει αφετηρία για εμπορική κρίση στις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας. Ο Σάτερλαντ φέρεται να έχει προειδοποιήσει τον Ερντογάν και τον Αλμπαϊράκ ότι η επιμονή στο «κούρεμα» μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε αποχώρηση αμερικανικών φαρμακευτικών κολοσσών από την τουρκική αγορά. Οι αναλυτές προειδοποιούν ότι η Αγκυρα δεν μπορεί πλέον να βασίζεται στην ανοχή και την «καλή θέληση» των ΗΠΑ. Ούτε καν στην «ειδική σχέση» και την «φιλία» του Ερντογάν με τον Τραμπ.
Στο δια ταύτα, η οικονομική και εμπορική παράμετρος γίνεται ένας ακόμη κρίκος στην αλλαγή των γεωπολιτικών προτεραιοτήτων των ΗΠΑ στην περιοχή και την υποβάθμιση του ρόλου της Τουρκίας. Το τι ακριβώς σημαίνει αυτό αναμένεται να γίνει ακόμη πιο καθαρό μετά την επίσκεψη Πομπέο στην Ελλάδα.
