Της Έλλης Τριανταφύλλου
Δύσκολη και πάντως όχι απλή, ήταν κατά το Μέγαρο Μαξίμου η 95 λεπτη συνάντηση Μητσοτάκη- Ερντογάν στο Λονδίνο, κατά την οποία Αθήνα και Αγκυρα συμφώνησαν ότι διαφωνούν. Παρ ότι μέχρι στιγμής, δεν έχει γίνει το παραμικρό γνωστό από την πλευρά του Ερντογάν, στο κυβερνητικό επιτελείο εκφράζεται καταρχήν ικανοποίηση για το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός είχε την ευκαιρία να θέσει στον Τούρκο πρόεδρο όλα τα ζητήματα που προβληματίζουν την Αθήνα, με έμφαση στη Συμφωνία Αγκυρας- Λιβύης και στο μεταναστευτικό/προσφυγικό, με τις εντάσεις να επικεντρώνονται στην άρνηση της Τουρκίας να εφαρμόσει τη Συμφωνία που έχει υπογράψει με την Ε.Ε.
Ο κ. Μητσοτάκης αναχωρεί από το Λονδίνο ικανοποιημένος από την στήριξη που βρήκε από συμμάχους της χώρας στο ΝΑΤΟ, με πιο ηχηρή αυτή του Γάλλου προέδρου Μακρόν, του εκπροσώπου της Ε.Ε, του Ισραήλ αλλά και της Γερμανίδας Καγγελαρίου, η οποία, πιο συγκρατημένα, είναι αλήθεια, από το Παρίσι, πάντως συμμερίζεται τους προβληματισμούς και τις ανησυχίες της Αθήνας. Εξίσου σημαντική θεωρεί, σύμφωνα με πληροφορίες του Economico και την κατανόηση που βρήκε ο πρωθυπουργός από τον επικεφαλής του Στέϊτ Ντιπάρτμεντ κ. Μάϊκ Πομπέο – σε άλλη γραμμή από τον πρόεδρο Τράμπ που έσπευσε να δηλώσει τη φιλία του με τον Ταγίπ Ερντογάν, και στη συνάντηση με τον κ. Μητσοτάκη, φέρεται απλά να άκουσε τον Ελληνα πρωθυπουργό.
“Η επιδίωξη του πρωθυπουργού να διεθνοποιήσει τους κινδύνους της τουρκικής προκλητικότητας στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Ευρώπης πέτυχε τον στόχο της” σημειώνουν κυβερνητικά στελέχη.
Το μεγάλο ερώτημα που μένει να απαντηθεί το επόμενο διάστημα αν θα υπάρξουν κάποια σημάδια εκτόνωσης της έντασης που προκαλεί η συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης στην Ανατολική Μεσόγειο. Πολιτικοί και διπλωματικοί κύκλοι εκτιμούν ότι πολλά θα κριθούν από το “παιχνίδι εξουσίας” που θα παιχθεί στο εσωτερικό της Λιβύης το επόμενο διάστημα, με συμμετοχή και του αμερικανικού παράγοντα. Οι ίδιοι κύκλοι, ωστόσο, αναγνωρίζουν ότι αν η Αγκυρα υλοποιήσει τη χθεσινή της απειλή και στείλει πλοίο νοτίως της Κρήτης για να διαφυλάξει, όπως ισχυρίστηκε, τα θαλάσια σύνορα της Λιβύης, τότε η κατάσταση περιπλέκεται.
Ως προς το προσφυγικό/μεταναστευτικό, η αίσθηση που αποκόμισε η Αθήνα είναι ο Τούρκος πρόεδρος εκτοξεύει απειλές και αρνείται να συμμορφωθεί με όσα επιτάσσει η συμφωνία του με την Ε.Ε προκειμένου να αποκομίσει μεγαλύτερα οικονομικά οφέλη.
Σύμφωνα με πληροφορίες, μάλιστα, ο κ. Μητσοτάκης φέρεται να ρώτησε τον Τούρκο πρόεδρο αν η άρνησή του να συμμορφωθεί με όσα ορίζει η συμφωνία με την Ε.Ε οφείλεται σε οικονομικούς ή σε γεωπολιτικούς λόγους.
Δύσκολη και σίγουρα όχι απλή η συνάντηση με Ερντογάν
Η συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ταγίπ Ερντογάν στο ξενοδοχείο The Grove έξω από το Λονδίνο κράτησε ακριβώς 95 λεπτά. Ο πρωθυπουργός προσήλθε στην συνάντηση με ανοιχτά χαρτιά και συγκεκριμένες θέσεις για την ανάγκη σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας.
Εξερχόμενος από τη συνάντηση, ο πρωθυπουργός κ. Κυρ. Μητσοτάκης, σε δήλωσή του σημείωσε ότι κατεγράφησαν οι εκατέρωθεν διαφωνίες και ότι οι δύο πλευρές συμφώνησαν στη συνέχιση των συζητήσεων για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης του υπουργείου Αμυνας. Οπως είπε, εδωσε εντολή στον υπουργό Εξωτερικών να συγκαλέσει το Ανώτατο Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτιής για να ενημερωθούν τα κόμματα.
“Θέλω να διαβεβαιώσω τον ελληνικό λαό ότι δυσκολίες στη σχέση με την Τουρκία υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν. Εκτιμώ ότι εφόσον και οι δύο πλευρές δείξουν καλή διάθεση, αυτές τελικά μπορούν να ξεπεραστούν” κατέληξε ο κ. Μητσοτάκης.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η συνάντηση ήταν ανοιχτή, ειλικρινής και δύσκολη. Κατά τις ίδιες πηγές, ο πρωθυπουργός έθεσε το θέμα της συμφωνίας Λιβύης – Τουρκίας, χαρακτηρίζοντάς την παράνομη και προσθέτοντας πως λειτουργεί ως αποσταθεροποιητικός παράγοντας. “Η συμφωνία είναι νομικά άκυρη” φέρεται να είπε ο κ. Μητσοτάκης στον Τούρκο πρόεδρο.
Επίσης, έθεσε το θέμα της στάσης του Λιμενικού της Τουρκίας επισημαίνοντας ότι η Άγκυρα δεν κάνει αυτά που πρέπει για την ανάσχεση των μεταναστευτικών ροών.
Πάντα κατά τις ίδιες πηγές, ο Κυριάκος Μητσοτάκης χειρίστηκε με ευθύτητα τα ζητήματα που έθεσε στον Ερντογάν σχετικά με την προκλητικότητα της γειτονικής χώρας, προτάσσοντας όχι μόνο το εθνικό συμφέρον, αλλά και το διεθνές δίκαιο, γραμμές από τις οποίες δεν θα αποκλίνει η ελληνική πλευρά, όπως ξεκαθάρισε.
Τέλος, όπως έγινε γνωστό, την ερχόμενη Δευτέρα ο ΥΠΕΞ Νίκος Δένδιας θα συγκαλέσει το Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικής πολιτικής για να ενημερώσει τους εκπροσώπους των κομμάτων. Κατά πληροφορίες, το Εθνικό Συμβούλιο θα συνεδριάσει την ερχόμενη Τρίτη.
Η παγωμένη χειραψία και η φορτισμένη ατμόσφαιρα
Η συνάντηση βγήκε εκτός προγράμματος εξαιτίας του γεύματος που παρέθεσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ σε 8 ηγέτες μεταξύ των οποίων ο Έλληνας πρωθυπουργός. Άρχισε λίγα λεπτά πριν τις πέντε ενώ είχε προγραμματιστεί για τις 16.30. Ολοκληρώθηκε λίγα λεπτά πριν τις 18.30. Ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν αποχώρησε χωρίς να κάνει δηλώσεις.
Οι δυο άνδρες αντάλλαξαν μια παγωμένη χειραψία και στην συνέχεια κάθισαν στο τραπέζι με τις αντιπροσωπείες τους. Από την ελληνική πλευρά παρόντες ήταν ο υπουργός Άμυνας, Νίκος Παναγιωτόπουλος, ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας και η διευθύντρια του διπλωματικού γραφείου του πρωθυπουργού Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου. Από την τουρκική πλευρά ήταν ο υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ, ο υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο τελευταίος πρωθυπουργός της Τουρκίας Μπιναλί Γιλντιρίμ (η θέση έχει καταργηθεί) και ο υπουργός Οικονομικών και γαμπρός του Ερντογάν, Μπεράτ Αλμπαϊράκ.
Ο πρωθυπουργός την ώρα της χειραψίας και απευθυνόμενος στον Ερντογάν του είπε: «Συγγνώμη για την καθυστέρηση ήμουν με τον Πρόεδρο Τραμπ» για να του απαντήσει ο Τούρκος Πρόεδρος: «Το ξέρω».
Αυξάνονται οι σύμμαχοι της Ελλάδας
Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε εν μέσω διογκούμενων διεθνών επικρίσεων για τις προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας και κυρίως για τη μυστική, έως τώρα, συμφωνία με τη Λιβύη.
Στο πλευρό της Ελλάδας το Ισραήλ
Σε σχετική ανακοίνωση του ισραηλινού ΥΠΕΞ σημειώνεται ότι «το Ισραήλ επαναλαμβάνει την πλήρη υποστήριξη και αλληλεγγύη προς την Ελλάδα για τις θαλάσσιες ζώνες και την αντίθεσή του σε κάθε προσπάθεια παραβίασης των δικαιωμάτων αυτών».
«Το Ισραήλ αποδίδει μεγάλη σημασία στη συνεργασία του με την Ελλάδα», αναφέρει ακόμη η ανακοίνωση που αποδοκιμάζει επίσης τις τουρκικές ενέργειες: «Το Ισραήλ παρακολουθεί με μεγάλη ανησυχία τις πρόσφατες κινήσεις της Τουρκίας στη Μεσόγειο. Η αγνόηση των πάγιων διεθνών κανόνων της θάλασσας, μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ειρήνη και την σταθερότητα στην περιοχή».
Υψηλοί τόνοι και θερμή στήριξη της Ελλάδας από τον Εμμανουέλ Μακρόν
«Η Τουρκία οφείλει να σέβεται τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών μελών του ΝΑΤΟ», ανάφερε ο κ. Μακρόν στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε με τη λήξη της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ.
«Εκφράζω τη στήριξή μου στις ανησυχίες της Ελλάδας για τη συμφωνία Λιβύης-Τουρκίας», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Μακρόν, αναφερόμενος στο μνημόνιο συνεννόησης που υπέγραψε προσφάτως η Άγκυρα με τη Λιβύη.
Νωρίτερα, ο Γάλλος πρόεδρος είχε αναφερθεί και στην προσέγγιση που έχει η Γαλλία στο ζήτημα της τρομοκρατίας, τονίζοντας ότι «δεν υπήρξε δυνατή συναίνεση με την Τουρκία για τον ορισμό της τρομοκρατίας».
«Δεν βλέπω καμία συναίνεση», τόνισε χαρακτηριστικά ο Μακρόν. Η Τουρκία εξαπέλυσε στις αρχές Οκτωβρίου στρατιωτική επίθεση στη βόρεια Συρία εναντίον της συροκουρδικής πολιτοφυλακής την οποία θεωρεί τρομοκρατική οργάνωση, προκαλώντας την καταδίκη του Παρισιού.
«Είναι σαφές ότι δεν συμφωνούμε να κατατάξουμε ως τρομοκρατική οργάνωση το YPG (Μονάδες Προστασίας του Λαού) και το PYD (Κόμμα Δημοκρατικής Ένωσης) και πιστεύω ότι σε αυτό υπάρχει μια συναίνεση», είπε
Πλήρης αλληλεγγύη στην Ελλάδα από Ε.Ε.
Είναι χαρακτηριστικό ότι την ίδια ώρα, με την συνάντηση, ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εξέφραζε την πλήρη αλληλεγγύη της στην Ελλάδα και την Κύπρο σε σχέση με τις πρόσφατες ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο.
Σε σχετική δήλωση του εκπροσώπου προστίθεται ότι «Η Τουρκία χρειάζεται να σέβεται την εδαφική ακεραιότητα και τα κυριαρχικά δικαιώματα όλων των χωρών – μελών της ΕΕ, όπως επανειλημμένα έχει τονίσει το συμβούλιο Κορυφής, με πλέον πρόσφατο το κείμενο συμπερασμάτων του Ιουνίου του 2019.
Το διμερές μνημόνιο μεταξύ Λιβύης και Τουρκίας για τη χάραξη θαλασσίων ζωνών δεν έχει δημοσιοποιηθεί. Χρειάζονται περαιτέρω διευκρινίσεις για το περιεχόμενό της. Αναμένουμε το κείμενο να δημοσιοποιηθεί χωρίς καθυστέρηση στην Ευρωπαϊκή Ενωση».
Η ανακοίνωση του State Department
Το State Department εξέδωσε χθές την ακόλουθη ανακοίνωση:
«Ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν παίρνουν γενικά θέση στις διαφωνίες για τα θαλάσσια σύνορα άλλων κρατών, καλούμε όλες τις πλευρές να απέχουν από ενέργειες που ενέχουν τον κίνδυνο να αυξήσουν τις εντάσεις στην ανατολική Μεσόγειο σε μια ευαίσθητη χρονικά στιγμή. Αυτές οι εξελίξεις δείχνουν τον κίνδυνο η σύγκρουση στη Λιβύη να λάβει ευρύτερες περιφερειακές διαστάσεις και την επείγουσα ανάγκη να εργαστούν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη μέσω διαπραγματεύσεων για την επίτευξη μιας λύσης. Ειδικότερα, η ανακοίνωση ενός υπογεγραμμένου μνημονίου κατανόησης για την οριοθέτηση μεταξύ της Τουρκίας και της κυβέρνησης Εθνικής Συμφιλίωσης της Λιβύης (GNA) έχει προκαλέσει εντάσεις στην περιοχή, δεν είναι χρήσιμη και είναι προκλητική».
Επικριτικός προς την Αγκυρα και ο εκπρόσωπος του ΟΗΕ
Υποστηρικτική προς τα ελληνικά επιχειρήματα κρινεται και η δήλωση του εκπροσώπου του ΟΗΕ για την ειρηνευτική διαδικασία στην Λιβύη, Χασαν Σαλαμέ, ο οποίος σημείωσε ότι η ένταση που έχει προκαλέσει στο εσωτερικό της Λιβύης η υπογραφή των δυο Μνημονίων με την Τουρκία υπονομεύουν την συνάντηση της 10ης Δεκεμβρίου στο Βερολίνο η οποία είχε προγραμματισθεί για να ανοίξει τον δρόμο για την Διάσκεψη του Βερολίνου για την Λιβύη τον Ιανουάριο του 2020.
