Κρίσιμες οι σημερινές κοινοβουλευτικές εκλογές στη Γαλλία για την μεταρρυθμιστική ατζέντα του Μακρόν και το όραμά του για την Ευρώπη. Ανάλυση του Politico

Η κοινοβουλευτική ψηφοφορία στη Γαλλία θα διεξαχθεί σε δύο γύρους, στις 12 και στις 19 Ιουνίου. Αλλά για τους πολίτες που ζουν στο εξωτερικό, ο πρώτος γύρος της ψηφοφορίας έκλεισε την περασμένη Κυριακή. Όπως αναμενόταν, οι υποψήφιοι του Μακρόν επικράτησαν στις περισσότερες εκλογικές περιφέρειες, με αξιοσημείωτη εξαίρεση την Ισπανία, την Ανδόρα, την Πορτογαλία και το Μονακό, όπου ο πρώην πρωθυπουργός Μανουέλ Βαλς αποκλείστηκε. Για πρώτη φορά, κάθε ομογενής είχε τη δυνατότητα να ψηφίσει ηλεκτρονικά, αν και πολλοί ανέφεραν δυσκολίες να το κάνουν.

Σύμφωνα με τις συγκεντρωτικές δημοσκοπήσεις του  Politico, οι προθέσεις ψήφου στον πρώτο γύρο είναι στήθος με στήθος μεταξύ του Ensemble, του κυβερνητικού συνασπισμού, και του NUPES, της αριστερής συμμαχίας υπό τον Jean-Luc Mélenchon.

Οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν ότι το Ensemble  (δηλαδή η συμμαχία του Μακρόν) είναι πολύ πιθανό να συγκεντρώσει την πλειοψηφία. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι η ψήφος της αριστεράς είναι πιο συγκεντρωμένη σε λιγότερες, κυρίως αστικές, εκλογικές περιφέρειες, σε σύγκριση με την πιο ευρέως διαδεδομένη κεντρώα ψήφο.Αλλά και άλλοι παράγοντες παίζουν ρόλο, όπως η προσέλευση, τα δημογραφικά στοιχεία και το ίδιο το σύστημα ψηφοφορίας.

Για να κατανοήσουμε τη δυναμική των βουλευτικών εκλογών το Politico πάει την ανάλυσή του βαθύτερα:

Η ανάλυση του politico

Οι βουλευτικές εκλογές στη Γαλλία διεξάγονται κάθε πέντε χρόνια – δύο μήνες μετά την προεδρική ψηφοφορία (η χώρα άλλαξε από επταετή σε πενταετή προεδρική θητεία το 2002). Οι βουλευτικές εκλογές καθορίζουν τους βουλευτές που συμμετέχουν στην Εθνοσυνέλευση, το κατώτερο τμήμα του γαλλικού κοινοβουλίου.

Οι υποψήφιοι δίνουν μάχη σε δύο γύρους για να εκλεγούν ως εκπρόσωποι μιας εκλογικής περιφέρειας. Αυτές χαράχτηκαν για τελευταία φορά το 2010, όταν αντιπροσώπευαν 125.000 άτομα η καθεμία, αν και οι πληθυσμιακοί αριθμοί έχουν αλλάξει από τότε. Υπάρχουν 577 εκλογικές περιφέρειες, εκ των οποίων 11 στο εξωτερικό.

Ένας υποψήφιος μπορεί να κερδίσει στον πρώτο γύρο εάν λάβει τουλάχιστον το μισό ποσοστό των ψήφων που έχουν δοθεί, καθώς και τις ψήφους τουλάχιστον του ενός τετάρτου των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων στην εκλογική περιφέρεια. Σε αντίθετη περίπτωση, ο υποψήφιος που θα λάβει τις περισσότερες ψήφους στον δεύτερο γύρο γίνεται βουλευτής.

Για να φτάσουν στον δεύτερο γύρο, οι υποψήφιοι πρέπει να λάβουν ψήφους από τουλάχιστον το 12,5% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων. Εάν μόνο ένας από αυτούς το πετύχει αυτό, θα αναμετρηθεί με τον επόμενο που θα συγκεντρώσει το μεγαλύτερο ποσοστό. Αν κανένας δεν το καταφέρει, οι δύο πρώτοι θα αναμετρηθούν μεταξύ τους.

Βάζοντας ένα σύστημα first-past-the-post αντί για αναλογικό σύστημα -οι υποψήφιοι που καταλαμβάνουν τη δεύτερη θέση χάνουν ακόμη και αν λάβουν το 49% των ψήφων- οι εκλογές τείνουν να παράγουν μια σαφή πλειοψηφία στο κοινοβούλιο.

Το κρίσιμο όριο των 289 εδρών

Είναι σαφές ότι όσο λιγότερες έδρες έχει το κυβερνών κόμμα, τόσο περισσότερο έλεγχο θα υποστεί στη Βουλή. Αλλά η απόλυτη πλειοψηφία των 289 εδρών ή περισσότερες σημαίνει ότι δεν απαιτείται διαπραγμάτευση με άλλα κόμματα για την ψήφιση νομοθεσίας.

Εξαιτίας της τεράστιας πλειοψηφίας τους, οι “Μακρονιστές” έχουν μέχρι στιγμής καταφέρει να εκδώσουν νόμους, ψηφίζοντας περίπου 354 από τον Ιούνιο του 2017 -όταν ο Μακρόν ανέλαβε το τιμόνι στο Élysée- ακόμη και αν ορισμένοι από τους πιο αμφιλεγόμενους αναθεωρήθηκαν μετά από παρεμβάσεις του Συνταγματικού Συμβουλίου.

Οι ψηφοφόροι τείνουν να επιλέγουν βουλευτές που προέρχονται από την ίδια πολιτική οικογένεια με τον πρόεδρο που μόλις εξέλεξαν, αλλά σύμφωνα με τη δημοσκόπηση της Ipsos, τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι ελαφρώς διαφορετικά αυτή τη φορά: Μέχρι και το ένα πέμπτο όσων ψήφισαν τον Μακρόν στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών σκοπεύουν να ψηφίσουν ένα αριστερό ή δεξιό κόμμα στα νομοθετικά σώματα.

Εάν το Ensemble χάσει αρκετή υποστήριξη, το κεντρικό του κόμμα, το κόμμα La République en marche (LREM) του Μακρόν, μπορεί να αντιμετωπίσει μεγαλύτερη πρόκληση από τους εταίρους του, ιδίως το Mouvement Democrate, του οποίου ηγείται ο πρώην υπουργός Δικαιοσύνης Φρανσουά Μπαϊρού, και το Horizons, του οποίου ηγείται ο πρώην πρωθυπουργός Εντουάρ Φιλίπ. Εικάζεται ευρέως ότι ο Φιλίπ ετοιμάζει τη δική του υποψηφιότητα για την προεδρία.Το Ensemble μπορεί ακόμη και να μην καταφέρει να κερδίσει την απόλυτη πλειοψηφία, οπότε θα πρέπει να αναζητήσει περισσότερους εταίρους συνασπισμού για να αυξήσει τις έδρες του. Το παραδοσιακό συντηρητικό κόμμα Les Républicains θα ήταν η προφανής επιλογή, αλλά ο ηγέτης του κόμματος Κριστιάν Ζακόμπ έχει αποκλείσει οποιαδήποτε συμμαχία.

Αισθανόμενο την ανάγκη να επανεφεύρει τον εαυτό του, το LREM θα μετονομαστεί σε Αναγέννηση τον Ιούλιο, βάσει ενός νέου καταστατικού που, όπως αναφέρει η Le Parisien, αποσκοπεί στο να γίνει πιο ισχυρό και ελκυστικό. Οι επιδόσεις του νομοθετικού οχήματος του Μακρόν στις βουλευτικές εκλογές θα καθορίσουν αν χρειάζεται ένα βάψιμο ή μια εντελώς νέα μηχανή.

Οι πιθανότητες να γίνει ο Μελανσόν πρωθυπουργός

“Πρωθυπουργός”. Αυτή η λέξη κυριαρχεί στις προεκλογικές αφίσες του ηγέτη της ριζοσπαστικής αριστεράς NUPES, ο οποίος είναι τόσο σίγουρος για μια πιθανή νίκη. Μάλιστα αναφέρεται ήδη στην Élisabeth Borne, τη νεοδιορισμένη πρωθυπουργό της Γαλλίας, ως “προκάτοχό του”.
Ο Mélenchon πιστεύει ότι το NUPES μπορεί να νικήσει το Ensemble, να κερδίσει την πλειοψηφία, να ανατρέψει την Borne και να εγκαινιάσει την πρώτη κυβέρνηση “συγκατοίκησης” στη Γαλλία – όπου ο πρόεδρος και ο πρωθυπουργός ανήκουν σε αντίθετα κόμματα – από το 2002.

Μια τέτοια κατάσταση εξουδετερώνει την ικανότητα του προέδρου να εφαρμόζει μεταρρυθμίσεις, παραδίδοντας το μεγαλύτερο μέρος της εξουσίας χάραξης πολιτικής στον πρωθυπουργό και την πλειοψηφία τους στο κοινοβούλιο.

Οι δημοσκοπήσεις μας δείχνουν ότι οι πιθανότητες να συμβεί κάτι τέτοιο είναι εξαιρετικά μικρές. Ο Mélenchon δεν θα διεκδικήσει την επανεκλογή του ως βουλευτής της Bouches-du-Rhône, της Μασσαλίας, επιμένοντας ότι θα είναι πρωθυπουργός. Ωστόσο, ο Mélenchon – ακόμη και χωρίς έδρα στο κοινοβούλιο, πόσο μάλλον την πρωθυπουργία – θα μπορούσε να αποδειχθεί πιο επιδραστικός από ποτέ. Στο πιο πιθανό σενάριο να γίνει η κύρια δύναμη της αντιπολίτευσης στο κοινοβούλιο, ο δυναμικός ρήτορας που καθοδηγεί τη νέα γαλλική αριστερά δεν θα διστάσει να μπλοκάρει την ατζέντα του Μακρόν.

Τεράστια η σημασία του εκλογικού αποτελέσματος

Με τον πόλεμο προ των πυλών, η πολιτική σταθερότητα καθώς και το ποιος έχει την εξουσία να ψηφίζει νόμους στη Γαλλία, μια ηγετική δύναμη στην ΕΕ, έχουν τεράστια σημασία.

Ο κόσμος παρακολουθεί τον τρόπο με τον οποίο η Γαλλία προωθεί την ευρωπαϊκή κυριαρχία και εφαρμόζει κανόνες-ορόσημο της ΕΕ. Στην απίθανη περίπτωση μιας μεγάλης ανατροπής, θα μπορούσαμε να έχουμε μπροστά μας έναν ευρωσκεπτικιστή πρωθυπουργό στο πρόσωπο του Mélenchon, ο οποίος σχεδιάζει να “παρακούσει” τους κανόνες της ΕΕ. Και αυτό σε περίπτωση που τηρήσει μια πιο ήπια στάση από αυτή που έχει συχνά υιοθετήσει στο παρελθόν.

Εάν ο πρόεδρος διατηρήσει την πλειοψηφία του, οι ξένοι πολιτικοί θα παρακολουθούν επίσης τους καρπούς της πληθώρας των νόμων που ψηφίστηκαν τα τελευταία πέντε χρόνια και πώς επηρέασαν τη γαλλική κοινωνία.

“Υπάρχουν πράγματα που ψηφίσαμε και τα οποία τώρα πρέπει να υλοποιήσουμε”, δήλωσε ο Bruno Studer, βουλευτής του LREM και πρόεδρος της κοινοβουλευτικής επιτροπής για τον πολιτισμό και την εκπαίδευση, “πρέπει να βεβαιωθούμε ότι εφαρμόζονται σωστά”.

Η τήρηση των υφιστάμενων νόμων που θεσπίστηκαν επί Μακρόν, καθώς και η προώθηση νέων, μπορεί να μην είναι τόσο απλή υπό μια ασθενέστερη προεδρική συμμαχία, ιδίως για αμφιλεγόμενες μεταρρυθμίσεις όπως οι συντάξεις.

Μακροπρόθεσμα, η δημογραφική αλλαγή είναι κάτι που πρέπει να ακολουθηθεί. Όπως έχει διαμορφωθεί, η υποστήριξη της Γαλλίας προς την κεντρώα πολιτική θα αντικατασταθεί από περισσότερη διαίρεση αριστεράς-δεξιάς καθώς ο πληθυσμός της θα γερνάει. Πρόκειται για μια τάση που θα αλλάξει το πρόσωπο μιας από τις βασικές δυνάμεις της Ευρώπης.