O σχηματισμός της μεταβατικής κυβέρνησης στην Λιβύη σηματοδοτεί κιαι την έναρξη ενός νέου, σκληρού και μακράς διάρκειας, γεωπολιτικού πόκερ. Και, μαζί σηματοδοτεί και την έναρξη ενός νέο διπλωματικού μαραθωνίου για την Ελλάδα, με νέα εξαιρετικά σύνθετα και ευαίσθητα κομμάτια στο παζλ της περιοχής.
Στην αφετηρία αυτού του μαραθωνίου διπλωματικές πηγές επισημαίνουν και υποδεικνύουν τρία δύσκολα στοιχεία:
- Την σαφή φιλοτουρκική στάση του νέου μεταβατικού πρωθυπουργού της Λιβύης Αμπντούλ Χαμίντ Νμπεϊμπά
- Την «σφήνα» της Ιταλίας και την ιδιαίτερα έντονη εμπλοκή της στον ενεργειακό χάρτη της περιοχής.
- Το γεγονός ότι πολύ δύσκολα μπορεί να υπάρξει οποιαδήποτε πρόοδος στην ακύρωση, ή την προσβολή του παράνομου τουρκολιβυκού Μνημονίου πριν από τις λιβυκές εκλογές που έχουν προγραμματιστεί – εάν όλα πάνε καλά – για το τέλος του 2021.
“Η Τουρκία είναι σύμμαχος και αδελφικό κράτος”
Ο μεταβατικός πρωθυπουργός της Λιβύης έσπευσε ήδη να δώσει το στίγμα, αμέσως μετά τον διορισμό του, με μια συνέντευξη – που αλλού – στο τουρκικό πρακτορείο Anadolu. Εκεί, ο Αμπντούλ Χαμίντ Νμπεϊμπά είπε ότι «διατηρούμε μεγάλη αλληλεγγύη με το τουρκικό κράτος και τον τουρκικό λαό», ότι «η Τουρκία είναι σύμμαχος, φίλος και αδελφικό κράτος και έχει τεράστιες δυνατότητες να βοηθήσει τους Λίβυους να πετύχουν τους πραγματικούς στόχους τους» και πως «η Τουρκία θεωρείται αληθινός εταίρος στη Λιβύη».
Μαζί με τον Ντμπεϊμπά , στο τριμελές Προεδρικό Συμβούλιο επιλέχθηκε ως πρόεδρος ο Μοχάμεντ Γιουνές Μένφι, ο λίβυος πρέσβης που είχε απελαθεί από την Αθήνα το 2019, ο Μούσα αλ-Κόνι, πρώην αναπληρωτής Πρωθυπουργός στην Κυβέρνηση GNA και ο Αμπντάλα Χουσείν αλ-Λαφι, ορκσιμένος αντίπαλος του στρατηγού Χαλίφα Χάφταρ.
Οι συσχετισμοί με βάση τα πρόσωπα δεν είναι οι καλύτεροι δυνατοί για την Αθήνα, παρ΄ότι το υπουργείο Εξωτερικών κινήθηκε πολύ γρηγορα ανακοινώνοντας ήδη την επαναλειτουργία της ελληνικής πρεσβείας στην Τρίπολη και ζητώντας την ίδρυση προξενείου στη Βεγγάζη.
Με αυτούς τους συσχετισμούς όμως, και με την Τουρκία να καθιστά ήδη σαφές ότι δεν προτίθετραι να αποσύρει σύντομα τους μισθοφόρους της και πως θα επιχειρήσει να παίξει ρόλο στην μεταβατική περίοδο της Λιβύης αξιοποιώντας – και ενθυμούμενη… αιφνιδίως – τον νατοϊκό της ρόλο στην περιοχή, η Ελλάδα φαίνεται να έχει μπροστά της έναν χρόνο σκληρής προσπάθειας σε διπλωματικό και νομικό επίπεδο.
Η “σφήνα” της Ιταλίας
Ουσιαστικές πιθανότητες ακύρωσης του τουρκολυβικού συμφώνου στην διάρκεια της θητείας της μεταβατικής κυβέρνησης δεν διαφαίνονται, ενώ την κατάσταση περιπλέκει η είσοδος και της Ιταλίας στον χάρτη, και το παζάρι, των οριοθετήσεων.
Η Ρώμη ζήτησε ήδη την έναρξη συνομιλιών με την Τρίπολη για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών με την Λιβύη, προσφέροντας και γενναία οικονομικά και εμπορικά ανταλλάγματα στην Λιβύη κυρίως στον ψηφιακό και τεχνολογικό τομέα. Το ενδιαφέρον της Ιταλίας είναι, σχεδόν ολοκληρωτικά, εστιασμένο στην κρατική εταιρία πετρελαίου της Λιβύης, η οποία εδώ και μήνες έχει ζητήσει την διακοπή των ερευνών στις περιοχές που εμφανίζονται ως «αμφισβητούμενες» με βάση το τουρκολιβυκό σύμφωνο.
Εδώ, το μεγάλο όπλο που έχει να αντιπαραβάλει η Ελλάδα είναι η συμφωνία για την ΑΟΖ με την Αίγυπτο, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι οι προκλήσεις και τα διλήμματα δεν θα είναι σοβαρά. Και όπως τονίζουν έμπειροι διπλωματικοί παράγοντες, ένα από αυτά τα διλήμματα – για το οποίο θα πρέπει να προετοιμαστεί η ελληνική πλευρά – είναι και το ενδεχόμενο να χρειαστεί να ζητήσει την έναρξη διαβουλεύσεων με την Λιβύη για την οριοθέτηση θαλασσιων ζωνών, με ανοιχτό και εδώ το σενάριο μιας προσφυγής στην Χάγη.
