Με ιλιγγιώδη ρυθμό αυξήθηκαν τα τελευταία πέντε χρόνια τα περιθώρια κερδοφορίας των είκοσι μεγαλύτερων εταιρειών στον πλανήτη, όπως κατήγγειλαν τέσσερις Ευρωπαϊκές συλλογικότητες με την ευκαιρία της διεξαγωγής του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF) στο Νταβός της Ελβετίας, ζητώντας τον τερματισμό των μονοπωλίων.
Σύμφωνα με έκθεση που εκπόνησαν οι οργανώσεις Balanced Economy Project, Global Justice Now, Κέντρο Έρευνας για τις Πολυεθνικές (SOMO) και Lobby Control, μεταξύ των ετών 2018 και 2022, οι είκοσι εταιρείες με τη μεγαλύτερη κεφαλαιοποίηση στις διεθνείς κεφαλαιαγορές είχαν μέσο περιθώριο κέρδους 50% – η “διαφορά μεταξύ της τιμής πώλησης και του κόστους παραγωγής ενός αγαθού ή μιας υπηρεσίας”, όπως αναφέρεται στην έρευνα – ειδικότερα η Apple, η Microsoft, η Saudi Aramco και η εταιρεία ειδών πολυτελείας Moët Hennessy Louis Vuitton (LVMH).
Πρόκειται για περιθώριο κέρδους διπλάσιο από αυτό των μισών εταιρειών που αναλύθηκαν, με την έκθεση να περιλαμβάνει ένα ευρύ δείγμα εισηγμένων επιχειρήσεων. Οι συγκρίσεις για το έτος 2022 έγιναν με περίπου 34 χιλιάδες εταιρείες, ενώ τα προηγούμενα χρόνια το μέγεθος του δείγματος ήταν διαφορετικό.
Πάντως, το επίπεδο του περιθωρίου κερδοφορίας των είκοσι μεγαλύτερων εταιρειών αυξήθηκε κατά σχεδόν 7 εκατοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με την περίοδο από το 1995 ως το 2022, ενώ το περιθώριο κερδοφορίας ολόκληρου του δείγματος των εταιρειών που αναλύθηκαν, κατά μέσον όρο αυξήθηκε οριακά περισσότερο από 1 ποσοστιαία μονάδα.
Οι 20 μεγαλύτερες εταιρείες του πλανήτη “αξιοποιούν τη μονοπωλιακή ισχύ τους στους τομείς τους για να αυξάνουν τις τιμές τους και να τις διατηρούν υψηλές, ‘γδέρνοντας’ τους καταναλωτές διότι μπορούν”, όπως αναφέρεται στην έκθεση, που διευκρινίζει ότι οι 14 μεγαλύτερες εξ αυτών αποτελούν εταίρους στο Φόρουμ του Νταβός και “εμπλέκονται στον καθορισμό των (θεμάτων των) συζητήσεων” του WEF στην Ελβετία, όπου αναμένονται περίπου 60 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων μέχρι το τέλος της τρέχουσας εβδομάδος.
Πριν από την έναρξη του Φόρουμ τη Δευτέρα, η μη κυβερνητική οργάνωση (ΜΚΟ) Oxfam στηλίτευσε τον διπλασιασμό της περιουσίας των πέντε πλουσιοτέρων ανθρώπων στον πλανήτη από το 2020, κυρίως λόγω της μεγάλης αύξησης των χρηματιστηριακών αξιών κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19.
Οι τέσσερις Ευρωπαϊκές οργανώσεις καλούν, μεταξύ άλλων, να λάβουν τέλος τα μονοπώλια, ειδικότερα να ελέγχονται οι συγχωνεύσεις και να κατατμηθούν εταιρείες με δεσπόζουσα θέση που “εγκλωβίζουν τους χρήστες στα οικοσυστήματά τους”. Καλούν επίσης να μεταμορφώνεται σε δημόσια υπηρεσία κάθε εταιρεία η διάλυση της οποίας θα ήταν επικίνδυνη και να τροποποιηθούν το διεθνές Δίκαιο ώστε να μην διευκολύνεται ούτε να προωθείται η συγχώνευση επιχειρήσεων.
