Εν μέσω θύελλας συνεχίζει να πορεύεται η τουρκική πολιτική και οικονομική ζωή, καθώς ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, προσπαθεί να αποκρούσει τα διάφορα προβλήματα που διαρκώς αναφύονται και να διατηρήσει έστω μια επίφαση κανονικότητας στη χώρα.
Στον κυκεώνα του Πεκέρ
Στο πλαίσιο αυτό, η Άγκυρα επιμένει να… κωφεύει στις βαρύτατες κατηγορίες που εκτοξεύει ο καταζητούμενος μαφιόζος Σεντάτ Πεκέρ προς κορυφαία στελέχη της κυβέρνησης, παρότι η αντιπολίτευση ζητά κοινοβουλευτική εξεταστική επιτροπή και ο αρχικακοποιός συνεχίζει το μαρτύριο της σταγόνας σε βάρος του καθεστώτος Ερντογάν, αποκαλύπτοντας νέα «βρώμικα» μυστικά με κάθε νέο βίντεο που ανεβάζει στο διαδίκτυο.
Ωστόσο, ο Ερντογάν προσπαθεί να «σωπάσει» τον Πεκέρ, παρουσιάζοντας ως αντίβαρο την ισχυρή ανάπτυξη -7%- που η Τουρκία παρουσίασε κατά το α’ τρίμηνο του 2021 και μιλώντας με αισιοδοξία για την πορεία της οικονομίας, καθώς σταδιακά υποχωρεί η πανδημία του κοροναϊού και αυξάνεται και το ποσοστό των πολιτών που εμβολιάζονται κατά της Covid-19.
Πώς επιτεύχθηκε το 7%
Η αλήθεια είναι ότι ο ρυθμός ανάπτυξης της Τουρκίας ήταν εντυπωσιακός, αν κανείς ξεχάσει τα τεράστια ποσά που η κυβέρνηση ξόδεψε για τη στήριξη της οικονομίας και της λίρας, αλλά και το γεγονός ότι εν μέσω πανδημίας η τουρκική βιομηχανία συνέχισε να λειτουργεί σχεδόν κανονικά, σε αντίθεση με τον τομέα των υπηρεσιών που επλήγη περισσότερο από τον κοροναϊό.
Ταυτόχρονα, καθώς σε Ευρώπη και ΗΠΑ οι οικονομίες ανοίγουν σταδιακά αυξάνονται και οι τουρκικές εξαγωγές, γεγονός που δίνει στον Ερντογάν «αέρα» για να μιλήσει για ταχεία οικονομική ανάκαμψη. Ωστόσο, όσον αφοροά στα νοικοκυριά, η εικόνα είναι πολύ πιο σκοτεινή και πολύ πιο δύσκολα ελέγξιμη.
Εφιάλτης ο πληθωρισμός
Όπως αναφέρει ανάλυση του Ahval, στη διάρκεια της πανδημίας, η κυβέρνηση Ερντογάν, αντί να αυξήσει τα ελλείμματά της με απευθείας ενισχύσεις προς τα νοικοκυριά, προτίμησε να ακολουθήσει την τακτική των χαμηλότοκων δανείων από τις τράπεζες, με αποτέλεσμα να αυξηθεί ο πληθωρισμός, να υποτιμηθεί η λίρα και να αυξηθεί το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.
Μετά το «τρελό» ξόδεμα συναλλαγματικών αποθεματικών για τη στήριξη της λίρας, ο Ερντογάν επέτρεψε στον διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας, Νατσί Αγκμπάλ, να ακολουθήσει μια πιο ορθόδοξη νομισματική πολιτική, αυξάνοντας τα επιτόκια και σταθεροποιώντας κάπως της κατάσταση. Όλα αυτά, όμως, τελείωσαν μέσα σε τέσσερις μήνες, με την απόλυση Αγκμπάλ.
Ζήτημα εσωτερικής ζήτησης
Η ανάλυση υποστηρίζει ότι ενώ η εξωτερική ζήτηση θα παραμείνει αυξημένη για τουρκικά προϊόντα, η εσωτερική ζήτηση, και λόγω αυξημένης ανεργίας, θα συνεχίσει την καθοδική πορεία της. Ταυτόχρονα, ο νέος κεντρικός τραπεζίτης, Σαχάπ Καβτσίογλου, αναμένει παράθυρο ευκαιρίας για να μειώσει τα επιτόκια, γεγονός που αναμένεται να αποδυναμώσει κι άλλο τη λίρα.
Το κρίσιμο ερώτημα για την τουρκική οικονομία είναι πόση εμπιστοσύνη θα δώσουν οι αγορές στις πολιτικές του Ερντογάν, καθώς οι επενδυτές έχουν αποχωρήσει κατά τη διάρκεια της προηγούμενης κρίσης και για την ώρα δεν δείχνουν διατεθειμένοι να επιστρέψουν. Η απουσία εισροής κεφαλαίων αυξάνει την ανεργία και μειώνει την εσωτερική ζήτηση, ενώ η υποτίμηση της λίρας αυξάνει το κόστος των εισαγώμενων πρώτων υλών και συνεπακόλουθα και τις τιμές των προϊόντων.
Επιβράδυνση
Παράλληλα, οι βιομήχανοι παρατηρούν σταδιακή επιβράδυνση των παραγγελιών από το εξωτερικό, οι οποίες αυξάνονταν διαρκώς τους τελευταίους μήνες. Όσον αφορά στην εμπιστοσύνη των καταναλωτών, τα πράγματα δεν είναι θετικά: η ζήτηση παραμένει υψηλή κυρίως διότι οι πολίτες φοβούνται ότι το επόμενο διάστημα η λίρα θα υποτιμηθεί κι άλλο, και έτσι σπεύουν να ξοδέψουν για να αποφύγουν το νέο πληθωριστικό κύμα.
Οι οικονομολόγοι εκτιμούν ότι η Τουρκία θα παρουσιάσει το 2021 ρυθμό ανάπτυξης ως 5,6%, ωστόσο, αυτός θα είναι περισσότερο αποτέλεσμα μαθηματικών, παρά πραγματικής ενίσχυσης της οικονομίας, κάτι που αντικατοπτίζεται στον διψήφιο πληθωρισμό και την ανισοκατανομή της ανάπτυξης, η οποία πλήττει τα νοικοκυριά και την εργασία. Οι προοπτικές για το 2022 δεν είναι καθώς λαμπρές -κάποιοι μιλούν για ανάπτυξη μόλις 3%- γεγονός που θα επιβαρύνει πολύ μια προεκλογική χρονιά.
