Κάθε εβδομάδα με τον Κώστα Μποτόπουλο
Εκτός από το ότι συνέβησαν ή συνεχίζονται αυτή τη βδομάδα, τι συνδέει άραγε όλα τα παρακάτω γεγονότα μεταξύ τους;
– Την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, χωρίς ούτε να γνωρίζουμε την ακριβή μορφή του, ούτε κανείς να παραδέχεται επισήμως ότι έχει αρχίσει
– Τη συμφωνία των ηγετών της Ευρωπαικής Ένωσης για το “πακέτο κυρώσεων” κατά της Ρωσίας αλλά και την εκδήλωση άγνοιας για το αν και πότε θα μπορέσει να χρησιμοποιηθεί (οι ηγέτες “δεν κατέληξαν” ως προς το αν αρκούν, για να ενεργοποιηθούν οι κυρώσεις, οι βομβαρδισμοί που λαμβάνουν ήδη χώρα στο Ντονμπάς, ούτε αν η “σωστή προσέγγιση” θα ήταν μια πλήρης ή μια σταδιακή εκδίπλωση των θεωρητικά έτοιμων κυρώσεων)
– Την αβεβαιότητα, στο ετήσιο “Νταβός της Άμυνας”, την Συνδιάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου, όχι μόνο για την Ουκρανία, αλλά και για το Ιράν και την τύχη του πυρηνικού του προγράμματος, καθώς και για τον πολλαπλασισμό των περιφερειακών εστιών ανάφλεξης
– Την αλλαγή τόνου για τον πληθωρισμό τόσο από τον επικεφαλής οικονομολόγο της Ευρωπαικής Κεντρικής Τράπεζας, όσο και από την Πρόεδρο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου: “καλό θα ήταν να ξεχάσουμε τις εποχές του χαμηλού πληθωρισμού”, “οι δομικές αιτίες του πληθωρισμού -εφοδιαστική και ενεργειακή κρίση- δεν πρόκειται να υποχωρήσουν σύντομα”
– Την εμφάνιση “φουσκών” (εταιρίες τεχνολογίας, κρυπτονομίσματα, ηλεκτρικά αυτοκίνητα) και προάγγελων συστημικής κρίσης στα διεθνή χρηματιστήρια και κυρίως στο αμερικανικό, που γνώρισε το χειρότερο Ιανουάριο μετά το 2009 (χρονιά εκκίνησης της προηγούμενης μεγάλης κρίσης)
– Το χτύπημα της καμπάνας από το ανώτατο οικονομικό συμβουλευτικό όργανο, το Ευρωπαικό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου (European Systemic Risk Board), περί μεγάλου κινδύνου στην αγορά ακινήτων
– Την έμμεση αλλά σαφή προαναγγελία της ΕΚΤ ότι μπορεί να παγώσει και για το 2023 τον κανόνα μείωσης του χρέους, άρα να παρατείνει για έναν (τουλάχιστον) επιπλέον χρόνο την εξαίρεση από τη δημοσιονομική “κανονικότητα”
– Την έκφραση προβληματισμού από τις τράπεζες, αλλά και την Ευρωπαική Αρχή Τραπεζών, για το κατά πόσον είναι “βιώσιμα” τα υποχρεωτικά “πράσινα στρες-τεστ” (ασκήσεις που θα “μετρούν” τους κινδύνους από τα μέτρα κατά της κλιματικής αλλαγής) και για το αν θα οδηγήσουν αναγκαστικά, και “αντι-κυκλικά”, σε υψηλότερες κεφαλαιακές απαιτήσεις.
Η αβεβαιότητα κρύβει τεράστιους κινδύνους
Όλα αυτά τα γεγονότα συνδέονται, κατά τη γνώμη μου, ως αλληλοσυμπληρούμενες ενδείξεις -παραπάνω από ενδείξεις: αποδείξεις- ότι έχουμε ήδη μπει σε ένα νέο κύκλο γεωπολιτικής και οικονομικής αβεβαιότητας, με όλα τα “παλιά” δεδομένα να έχουν ανατραπεί από την πραγματικότητα, αλλά τις νέες τάσεις να μην έχουν ακόμα ξεκαθαρίσει. Ένα μόνο είναι βέβαιο: αυτή η αβεβαιότητα κρύβει τεράστιους κινδύνους.
Στη χώρα μας, το γενικό κλίμα συμπληρώνεται, μεγαλώνοντας την ανησυχία, από ορισμένες ιδιαιτερότητες με σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις.
Η Ελλάδα ξεκινά με μεγάλες υστερήσεις
Στις δυο, και ορθότατα, αιχμές του δόρατος της αναπτυξιακής προσπάθειας, η Ελλάδα ξεκινά με μεγάλες υστερήσεις: αφενός είναι τρίτη από το τέλος στην Ευρώπη τόσο στον “ψηφιακό αλφαβητισμό” όσο και στην “ψηφιακή ασφάλεια, και αφετέρου το βασικό της “προιόν”, ο τουρισμός, δεν είναι διόλου βέβαιο ότι θα μπορέσει να “σηκώσει” το βάρος που του αναλογεί στο “πρασίνισμα” που έχει εξαγγελθεί (τα νησιά χρησιμοποιούν κατά κόρον “βρώμικη ενέργεια” και οι τοπικές οικονομίες δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν το κόστος της μετάβασης).
Το Δημόσιο δεν αναμορφώνεται, η διαφάνεια στην χρήση των πόρων αντί να αυξάνεται μειώνεται, το πολιτικό κλίμα πολώνεται όλο και περισσότερο: η σίγουρη καταιγίδα δεν θα μας βρει στην καλύτερη δυνατή κατάσταση.
Κώστας Μποτόπουλος
