Σύμφωνα με τους New York Times δεν χρειάστηκαν περισσότερες από 60 ημέρες παραμονής του Τζο Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο για να καταλάβουμε ποια θα είναι η μεγάλη γεωπολιτική εικόνα τα επόμενα τέσσερα χρόνια: Μια νέα εποχή σκληρού ανταγωνισμού υπερδυνάμεων, που θα την σφραγίσουν δύο στοιχεία – αφενός η χειρότερη περίοδος των σχέσεων της Ουάσιγκτον με την Ρωσία από τις ημέρες της πτώσης του Τείχους του Βερολίνου. Και αφετέρου η πιο δύσκολη περίοδος μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας από τότε που άνοιξαν οι διπλωματικές σχέσεις Πεκίνου και Ουάσιγκτον.
Ο Λαβρόφ ζητά αποδέσμευση Ρωσίας και Κίνας από το δολάριο
Σύμφωνα με το μήνυμα που έστειλε ο ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ χθες, ξεκινώνας την επίσημη επίσκεψή του στο Πεκίνο, αυτή η νέα εποχή του μεγάλου γεωπολιτικού ανταγωνισμού μπορεί να βγάλει και νέα μέτωπα – με πρώτο, ένα πιθανό συμμαχικό μέτωπο της Ρωσίας και της Κίνας απέναντι στην Ουάσιγκτον.
Ο Λαβρόφ, σε συνέντευξή του στα κινεζικά μέσα ενημέρωσης, πρότεινε αποδέσμευση των συναλλαγών Ρωσίας-Κίνας από το δολάριο μέσα από την δημιουργία ενός διμερούς συστήματος διατραπεζικών πληρωμών .
«Πρέπει να πάψουμε να χρησιμοποιούμε τα διεθνή συστήματα πληρωμών που ελέγχονται από την Δύση», είπε ο Λαβρόφ στην συνέντευξή του, εξηγώντας: «Πρέπει να μειώσουμε τους κινδύνους κυρώσεων ενισχύοντας την τεχνολογική μας ανεξαρτησία, μεταβαίνοντας σε πληρωμές στα εθνικά μας νομίσματα και στα παγκόσμια νομίσματα που χρησιμεύουν ως εναλλακτική λύση έναντι του δολαρίου».
Με δεδομένο ότι, όπως και πάλι επισημαίνουν οι New York Times, στον νέο Ψυχρό Πόλεμο δεν διακυβεύεται η πυρηνική υπεροχή, αλλά η κυριαρχία στην τεχνολογία, τον κυβερνοχώρο και η γεωπολιτική επιρροή, το μήνυμα Λαβρόφ σε πρώτη ανάγνωση εμπεριέχει το προφανές: Η Μόσχα θεωρεί ότι η Αμερική του Τζο Μπάιντεν, με όπλο τις κυρώσεις, έχει ως στόχο να περιορίσει τις δυνατότητες της τεχνολογικής ανάπτυξης Ρωσίας και Κίνας. Και προβάλει ως αντίμετρο την αποδολαριοποίηση.
Συμμαχία Ρωσίας – Κίνας κόντρα στην Ουάσιγκτον;
Σε δεύτερο επίπεδο, η εικόνα και η προβολή της στον ορίζοντα των επόμενων χρόνων είναι πιο σύνθετη. – όσο σύνθετη είναι και η δυναμική και η ισχύς που μπορεί να έχει μια συμμαχία της Ρωσίας και της Κίνας κόντρα στην Ουάσιγκτον.
Η αλήθεια είναι πως οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επιλέξει σ’ αυτή την συγκυρία να βάλουν μετωπικά απέναντί τους και την Ρωσία και την Κίνα. Ο Τζο Μπάιντεν χαρακτήρισε τον Βλαντιμίρ Πούτιν «δολοφόνο» και ο Αντονι Μπλίνκεν στην πρώτη του συνάντηση με την κινεζική ηγεσία ζήτησε εγγυήσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα για να εισπράξει την απάντηση πως το Πεκίνο μαθήματα από τις ΗΠΑ δεν δέχεται.
Η αλήθεια είναι επίσης ότι πίσω από αυτή την σύγκρουση βρίσκεται η στρατηγική επιδίωξη της κυβέρνησης Μπάιντεν να μην επιτρέψει την λεγόμενη «ευρασιατική ολοκλήρωση» . Οι περισσότεροι οικονομικοί αναλυτές στοιχηματίζουν ήδη ότι η Κίνα θα είναι η χώρα με το υψηλότερο ΑΕΠ παγκοσμίως έως το τέλος της δεκαετίας και το Πεκίνο έχει ορίσει ως εθνικό στόχο να έχει τον ισχυρότερο στρατό του κόσμου και την απόλυτη κυριαρχία στις τεχνολογίας έως το 2049, την επέτειο των 100 χρόνων από την επανάσταση του Μάο.
Δεν είναι στόχος που ακούγεται ευχάριστα στην Ουάσιγκτον και ο Τζο Μπάιντεν δείχνει ότι θα κάνει τα πάντα για να τον αποτρέψει.
Ο “καλός φίλος” Βλαντιμίρ Πούτιν
Είναι ακόμη αλήθεια ότι πριν καν από την είσοδο Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο, από τον περασμένο Δεκέμβριο, ο κινέζος πρόεδρος Σι Τζιπίνγκ χαρακτήριζε τον Βλαντιμίρ Πούτιν ως τον «καλύτερό του φίλο» και δήλωνε ότι «η στρατηγική συνεργασία μεταξύ Κίνας και Ρωσίας μπορεί να αντιμετωπίσει αποφασιστικά οποιονδήποτε επιχειρήσει να την διεμβολίσει».
Είναι όμως επίσης αλήθεια πως, παρά τα αμοιβαία συμφέροντα και τις υψηλές μεταξύ τους εμπορικές συναλλαγές, η Ρωσία και η Κίνα απέχουν ακόμη μακράν από την δυνατότητα συγκρότησης μιας ολοκληρωμένης συμμαχίας, σε πολιτικό, στρατιωτικό και οικονομικό επίπεδο που θα μπορούσε να βγει απέναντι στο ΝΑΤΟ.
Η Ρωσία μπορεί να «σαμποτάρει» με κυβερνο-επιθέσεις ακόμη και τις αμερικανικές εκλογές, η οικονομία της όμως είναι δραματικά συρρικνωμένη και μόνον παγκόσμιες βλέψεις δεν μπορεί να έχει – το μέγεθός της είναι αντίστοιχο με εκείνο της οικονομίας της Ιταλίας.
Ο Πούτιν μπορεί επίσης να ασκείται σε ρητορικό ανταγωνισμό και σε τεχνολογικό ανταρτοπόλεμο με τις ΗΠΑ, αλλά σε καμία περίπτωση δεν θέλει να τα «σπάσει» συνολικά με την Δύση. Το project του Nordstream2, για παράδειγμα, είναι ζωτικής σημασίας για την διανομή του ρωσικού φυσικού αερίου. Κι όσο κι εάν η πίεση Μπάιντεν σπρώχνει όλο και περισσότερους ευρωπαίους εκτός του αγωγού, οι δίαυλοι του Κρεμλίνου με τον ευρωπαϊκό άξονα του ΝΑΤΟ παραμένουν διάπλατα ανοιχτοί.
Η απειλή, η πραγματικότητα και το ρίσκο της κλιμάκωσης
Η Κίνα, από την πλευρά της, δεν επιζητά ανοιχτές συγκρούσεις και ρήξεις – επιδιώκει διείσδυση. Στρατηγικός της στόχος είναι να χρησιμοποιήσει την κινεζική τεχνολογία για να πετύχει την εξάρτηση όσο το δυνατόν περισσότερων χωρών από το Πεκίνο. Διεκδικεί τις αγορές 5G της Λατινικής Αμερικής, της Μέσης Ανατολής ή της ανατολικής Ευρώπης για να «δέσει» τις χώρες των περιοχών αυτών στο άρμα του Πεκίνου.
Σ’ αυτό το κάδρο, δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που λένε ότι η συμμαχία Μόσχας και Πεκίνου απέναντι στην Ουάσιγκτον έχει περισσότερη αξία και ισχύ ως απειλή παρά ως πραγματικότητα. Οι ίδιοι ωστόσο, επισημαίνουν, ότι το τι από τα δύο εν τέλει θα υπερισχύσει εξαρτάται από τον Λευκό Οίκο. Διότι όπως και στην εποχή του κλασσικού Ψυχρού Πολέμου, έτσι και τώρα το ρίσκο είναι το ίδιο: η κλιμάκωση.
